Witraże kościoła parafialnego pw. św. Antoniego Padewskiego w Osiekach

• Authors: Rypniewska Krystyna

Title variants

EN

Stained glass of the parish Church of Saint Anthony of Padua in Osieki

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W kościele osieckim pośród zabytkowego wyposażenia świątyni znajdują się również ciekawe dzieła sztuki witrażowej. Pochodzą z różnych, wzajemnie odległych w czasie okresów historycznych, zaświadczając o ówczesnych lokalnych społecznościach, kontekście kulturowym, zleceniodawcach, wreszcie artystycznych i warsztatowych umiejętnościach wykonawców. W oknie nawy południowej kościoła przetrwał do dziś jeden z dwóch tu niegdyś istniejących nowożytnych witrażyków pochodzących z około 1600 roku. Pomimo zaistniałych zniszczeń nadal czytelny jest fragment malowanej emaliami kompozycji, której autentyczność potwierdzają zachowane bezcenne źródła, a przede wszystkim inwentarz Rudolfa Hardowa wykonany w latach 30. XX wieku na zlecenie ówczesnego Landesmuseum w Szczecinie. Katalog ów obejmował około 800 pomorskich witraży z XVI i XVII wieku w formie opisowej oraz – dzisiaj istniejącej już tylko szczątkowo – formie rysunkowej. Dodatkowych informacji o nieznanych innych kościelnych renesansowych barwnych szybkach dostarczają nam przeprowadzone w 2015 roku badania archeologiczne oraz pozyskany w ich wyniku bezcenny materiał badawczy. Potwierdził on nie tylko istnienie w oknach prezbiterium kościoła nowożytnych szkieł gabinetowych, ale również witraży późniejszych, pochodzących z końca XIX wieku. Dzisiejsze prezbiterialne witraże związane są z ostatnią przedwojenną fundacją rodziny Hildebrand, ówczesnych właścicieli majątku w Osiekach.

EN

In the historic church in Osieki there are interesting works of stained glass. They come from different, mutually distant historical periods testifying about local communities, cultural context, payers and finally artistic skills of performers . In the southern nave of the church there is one of the two that had once existed modern stained glass dated from around 1600. Despite the damage occurred there is still a readable piece of enamel painted composition which authenticity is confirmed by the preserved invaluable sources, mainly by the inventory of Rudolf Hardowa made in the 30s of the XX century at the request of the Landesmuseum in Szczecin. The catalog included about 800 Pomeranian stained glass of the XVI and XVII century in a descriptive and – now existing only residually – a drawing one. Moreover, we have additional information about other unknown Renaissance colored panes thanks to the archaeological research undertaken in 2015 and the acquired invaluable research material. It confirmed not only the existence of the modern glass cabinet in the windows of the chancel, but also the later stained glass from the late XIX century. The today’s choir stained glass windows are associated with the last pre-war foundation of Hildebrand family, then the owners of the property in Osieki.

Keywords

PL

sztuka witrażowa; pomorskie witraże; Osieki

EN

art stained glass; Pomeranian stained glass; Osieki

• Publisher: Biblioteka Wyższego Seminarium Duchownego Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej
• Journal: Rocznik Skrzatuski
• Year: 2016
• Volume: 4
• Pages: 141-158

Contributors

author

Rypniewska Krystyna

• historyk sztuki, kustosz Działu Sztuki Dawnej Muzeum w Koszalinie

References

• Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Szczecinie Delegatura w Koszalinie, Karta ewidencyjna witrażyków w kościele fil. pw. św. Antoniego Padewskiego w Osiekach opracowana przez Ewę Kowalską w 1983 r.
• Böttger, Ludwig. Die Bau- und Kunstdenkmäler des Regierungsbezirks Köslin, H. 1. Die Kreise Köslin und Colberg–Köslin. Stettin, 1889.
• Buczkowski Kazimierz, Witold Skórczewski, Dawne polskie szkła malowane. 1936.
• Chronik der Kirchengemeinde Wussecken, rękopis, Biblioteka Cyfrowa Mecklenburg–Vorpommern, Greifswald.
• Fekecz–Tomaszewska, Beata. „Rudolf Hardow (1878–1946). Niestrudzony miłośnik witraży”. W: Nie tylko art deco. Sztuka witrażowa w okresie międzywojennym, red. Beata
• Fekecz-Tomaszewska, Magda Ławicka. Stowarzyszenie Miłośników Witraży Ars Vitrea Polona. Kraków–Legnica, 2014.
• Hardow, Rudolf. Die Glasmalerei in Pommern, kopia maszynopisu, zbiory prywatne.
• Hardow, Rudolf. Zespół barwnych kopii renesansowych witrażyków z kościołów pomorskich, zbiory Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku.
• Hildebrand, Eilo. Informationen zu den Glasfenstern im Chor der Dorfkirche in Osieki (Wusseken), maszynopis, zbiory prywatne. Aachen, 2015.
• Hübner, Walther. Chronik der Kirchengemeinde Wusseken Kreis Köslin, Stettin, 1931.
• Kochanowska, Janina. „Skarby Pomorza Zachodniego – witraże herbowe i figuralne z XVI–XVII wieku”. W: Zeszyty Niemczyńsko-Henrykowskie. T. V. Siemczyno, 2015.
• Letkiewicz, Ewa. Polskie witraże nowożytne malowane emaliami, Lublin, 1995.
• Müller, Ernst. Die evangelischen Geistlichen Pommerns von der Reformation bis zur Gegenwart, Stettin, 1912.
• Rypniewska, Krystyna. „Wotywne witraże z okolic Koszalina”. Cenne, bezcenne, utracone 3–4 (2015): 34–37.
• Rypniewska, Krystyna. „Z historii przedwojennej posiadłości w Osiekach”. W: Historia i kultura Ziemi Sławieńskiej. T. II, red. Włodzimierz Rączkowski, Jan Sroka. Sławno, 2003.
• Sellheim, Isabel, Rudolf Hardow. Słupsk i Pomorze w rysunku i grafice. Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku. Słupsk, 2008.
• Sellheim, Isabel. Słupsk i Pomorze w rysunku i grafice Rudolfa Hardowa, katalog wystawy, Kluki maj–czerwiec 2006. Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku. Słupsk, 2006.