Wspieranie społecznej inkluzji osób z niepełnosprawnością intelektualną – na przykładzie zakładu aktywności zawodowej

• Authors: Bąbka Jarosław

Title variants

EN

Supporting the social inclusion of people with intellectual disabilities – based on the example of the occupational activity centre

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem opracowania jest ukazanie znaczenia tworzenia w środowisku kontekstu sprzyjającego uczeniu się oraz podejmowaniu pracy zawodowej przez dorosłe osoby z niepełnosprawnością intelektualną, co przyczynia się do ich społecznej inkluzji. Praca umożliwia osobom z niepełnosprawnością intelektualną uwalnianie się od stereotypu jednostek nieprzydatnych, wymagających pomocy, doświadczanie satysfakcji emocjonalnej i finansowej z aktywności zawodowej, a także utrwalanie statusu dorosłego człowieka. Podjęty w opracowaniu problem przeanalizowano w kontekście założeń paradygmatu normalizacyjnego i emancypacyjnego, koncepcji zadań rozwojowych według Roberta J. Havighursta, koncepcji kontekstu rozwoju jednostki opracowanej przez Frances D. Horowitz, a także współczesnych ujęć społecznej inkluzji. W artykule zaprezentowano wycinek materiału empirycznego umożliwiającego ukazanie, na czym polega tworzenie kontekstu sprzyjającego pracy zawodowej oraz społecznej inkluzji osób z niepełnosprawnością intelektualną na przykładzie organizacji Zakładu Aktywności Zawodowej w Szprotawie.

EN

The purpose of the paper is to show the importance of creating an environment that supports learning and the taking up of jobs by adults with intellectual disability which facilitates their social inclusion. Work makes it possible for people with intellectual disabilities to escape the stereotype of a useless individual requiring assistance and helps them experience emotional and financial satisfaction from working. It also confirms their status of being adults. The problem undertaken in the paper was analyzed in terms of the normalisation and emancipation paradigms, the concept of developmental tasks by Robert J. Havighurst, the concept of the background of an individual’s development by Frances D. Horowitz as well as the contemporary approaches to social inclusion. The paper also presents a section of empirical material explaining the process of creating an environment that supports professional work and social inclusion of people with intellectual disabilities as exemplified by the organization of the Occupational Activity Centre.

Keywords

PL

dorosłość; niepełnosprawność intelektualna; praca zawodowa; Zakład Aktywności Zawodowej

EN

adulthood; intellectual disability; professional work; Occupational Activity Centre

• Publisher: Zielona Góra University Press
• Journal: Dyskursy Młodych Andragogów / Adult Education Discourses
• Year: 2019
• Volume: 20
• Pages: 105-120

Dates

published

2019

Contributors

author

Bąbka Jarosław

• Uniwersytet Zielonogórski, Wydział Pedagogiki, Psychologii i Socjologii, Instytut Pedagogiki, Zakład Pedagogiki Specjalnej i Profilaktyki Społecznej

References

• Bąbka J., Mirosz M. (2019), Marginalizacja i wykluczenie dorosłych osób z lekką niepełnosprawnością intelektualną (w druku).
• Bidziński K. (2009), Aktywność zawodowa osób niepełnosprawnych a ich poczucie jakości życia i tożsamości społecznej, w: Relacje i doświadczenia społeczne osób z niepełnosprawnością, C. Kosakowski, A. Krause, M. Wójcik (red.), Wydawnictwo Akapit, Toruń-Olsztyn, s. 60-67.
• Biuro Rzecznika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych (2018), http://www.niepelnosprawni.gov.pl/p,85,dane-dotyczace-zakladow-aktywnosci-zawodowej [dostęp: 12.11.2018].
• Bobińska K., Gałecki P. (2012), Rys historyczny, terminologia, definicja, nozologia, kryteria rozpoznawania niepełnosprawności intelektualnej, w: Niepełnosprawność intelektualna – etiopatogeneza, epidemiologia, diagnoza, terapia, K. Bobińska, T. Pietras, P. Gałecki (red.), Wydawnictwo Continuo, Wrocław, s. 21-40.
• Broda-Wysocki P. (2012), Wykluczenie i inkluzja społeczna. Paradygmaty i próby definicji, Wy¬dawnictwo IPiSS, Warszawa.
• Brzezińska A. (2007), Społeczna psychologia rozwoju, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Chodkowska M., Szabała B. (2012), Osoby z upośledzeniem umysłowym w stereotypowym postrzeganiu społecznym, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Chrzanowska I. (2015), Pedagogika specjalna. Od tradycji do współczesności, Oficyna Wydaw¬nicza „Impuls”, Kraków.
• Cytowska B. (2012), Trudne drogi adaptacji. Wątki emancypacyjne w analizie sytuacji dorosłych osób z niepełnosprawnością intelektualną we współczesnym społeczeństwie polskim, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
• Dykcik W. (2008), Wykluczanie, dyskryminacja i marginalizacja godności oraz praw osób z głębszą i złożoną niepełnosprawnością jako problem społeczny i pedagogiczny, w: Współczesne proble¬my pedagogiki specjalnej, U. Bartnikowska, C. Kosakowski, A. Krause (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn, s. 33-38.
• Feuser G. (2012), Eine zukunftsfähige „Inklusive Bildung” – keine Sache der Beliebigkeit!, http://www.georg-feuser.com/conpresso/_data/Feuser__G._Zukunftsf_hige_Inklusive_Bildung_HB_06_06_2012.pdf [dostęp: 9.09.2018].
• Gindrich P. (2017), Od ekskluzji do inkluzji osób z niepełnosprawnościami – edukacja włączająca szansą na lepsze jutro?, http://pedagogikaspecjalna.tripod.com/notes/fromexclusiontoinclusion.html [dostęp: 10.09.2018].
• Havighurst R.J. (1981), Developmental Tasks and Education, Longman, New York and London.
• Horowitz F.D., Haritos C. (1998), The organism and the environment: implications for understanding mental retardation, w: Handbook of Mental Retardation and Development, J.A. Burack, R.M. Hodapp, E. Zigler (red.), Cambridge University Press, Cambridge, s. 20-40.
• Huxley P., Evans S., Munroe M., Webber M., Burchardt T., Knapp M., McDais D. (2006), Development of a Social Inclusion Index to capture subjective and objective domains (Phase I), Oxford: National Coordinating Centre for Research Methodology, http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.469.5761&rep=rep1&type=pdf [dostęp: 7.09.2018].
• Jachimczak B. (2011), Społeczno-edukacyjne uwarunkowania startu zawodowego młodych osób niepełnosprawnych. Studium empiryczne z regionu łódzkiego, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
• Jerg J. (2013), Inklusion beginnt in den Kopfen, http://www.dw.com/de/jo-jerg-inklusion-beginnt-in-den-k%C3%B6pfen/a-17085393 [dostęp: 12.09.2018].
• Kostrzewski J. (1997), Ewolucja poglądów AAMR dotyczących niedorozwoju umysłowego. Od Ricka Hebera (1959) do Ruth Luckasson i in. (1992), „Roczniki Pedagogiki Specjalnej”, t. 8, s. 210-233.
• Kowalik S. (1989), Upośledzenie umysłowe. Teoria i praktyka rehabilitacji, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa-Poznań.
• Krause A. (2004), Człowiek niepełnosprawny wobec przeobrażeń społecznych, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
• Krause A., Żyta A., Nosarzewska S. (2010), Normalizacja środowiska społecznego osób z niepełnosprawnością intelektualną, Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń.
• Kumaniecka-Wiśniewska A. (2006), Kim jestem? Tożsamość kobiet upośledzonych umysłowo, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa.
• Majewski T. (2011), Problem zatrudniania osób z niepełnosprawnością intelektualną, w: Dorośli z niepełnosprawnością intelektualną w labiryntach codzienności, B. Cytowska (red.), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, s. 89-105.
• Mirosław J., Smoder A., Kryńska E. (2014), Determinanty aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych z perspektywy instytucji pomocy społecznej – wyniki badań jakościowych, http://www.watchdogpfron.pl/wp-content/uploads/2014/03/Krynska-Determinanty-aktywnosci-zawodowej-instytucje-pomocy-spol.pdf, s. 36 [dostęp: 21.09.2018].
• Modrzewski J. (2007), Socjalizacja i uczestnictwo społeczne – studium socjopedagogiczne, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
• Mrugalska K. (1999), Osoby z niepełnosprawnością intelektualną, w: Osoby niepełnosprawne w środowisku lokalnym, B. Szczepankowska, J. Mikulski (red.), Wydawnictwo Centrum Badawczo-Rozwojowe Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Warszawa, s. 54-64.
• Nałęcz S., Pawlak M. (2017), Zakłady aktywności zawodowej, https://www.researchgate.net/profile/Slawomir_Nalecz/publication/310590350_Zaklady_aktywnosci_zawodowej/link¬s/583234e308aef19cb819b051/Zaklady-aktywnosci-zawodowej.pdf [dostęp: 18.09.2018].
• Nieradko-Iwanicka B., Iwanicki J. (2010), Zakłady aktywności zawodowej: rola w systemie rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych i perspektywy dalszego rozwoju, „Problemy Higieny i Epidemiologii”, nr 91 (2), s. 329-331.
• Pilch T., Bauman T. (2010), Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa.
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17 lipca 2012 roku w sprawie zakładów aktywności zawodowej, Dz.U. 2012, poz. 850.
• Sochańska-Kawiecka M., Kołakowska-Seroczyńska Z., Zielińska D., Makowska-Belta E., Ziwiec P. (2017), Badanie potrzeb osób niepełnosprawnych. Raport końcowy, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, https://www.pfron.org.pl/fileadmin/Badania_i_analizy/Badanie_potrzeb_ON/Raport_koncowy_badanie_potrzeb_ON.pdf [dostęp: 24.02.2019].
• Statut Szprotawskiego Zakładu Aktywności Zawodowej, Załącznik nr 3 do Uchwały nr LV/405/2014 Rady Miejskiej w Szprotawie z dnia 26 maja 2014 roku (maszynopis).
• Szymczak M. (2018), Sprawozdanie z działalności szprotawskiego Zakładu Aktywności Zawodowej za 2017 rok, Szprotawa.
• Taylor R., Room L.S. (2012), The five faces of social inclusion: Theory and methods underpinning approaches to the measurement of social inclusion for children with disabilities, http://sociol-ogy.cass.anu.edu.au/events/five-faces-social-inclusion-theory-and-methods-underpinning-approaches-measurement-social [dostęp: 9.09.2018].
• Theunissen G., Plaute W. (2002), Handbuch Empowerment und Heilpädagogik, Lambertus Verlag, Freiburg, im Breisgau.
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, Dz.U. 1997, nr 123, poz. 776 z późniejszymi zmianami.
• Ziemen K. (2012), Inklusion, http://www.inklusion-lexikon.de/Inklusion_Ziemen.pdf [dostęp: 12.09.2018].

Identifiers

ISSN

2084-2740