Dialog mimo wszystko

• Authors: Jankowska Dorota

Title variants

EN

Aft er all, the dialogue wins

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł rozpatruje okoliczności i powody współczesnego zainteresowania dialogiem tak w humanistyce i naukach społecznych jak i rzeczywistości społecznej. Prezentuje spostrzeżenia i refleksje na temat miejsca jakie zajmuje dialog w nowym paradygmacie pedagogiki „otwartej” , zakładającym dialogiczność człowieka i zbudowanym na krytyczno-emancypacyjnej racjonalności. Pedagogikę identyfikuje jako szczególną formą komunikacji społecznej, której głównym zadaniem jest przyczynianie się do wymiany wiedzy i doświadczeń: w warstwie teorii pomiędzy różnymi orientacjami i stanowiskami, a w warstwie praktyki pomiędzy pokoleniami i kulturami. Kwestie dialogu rozpatruje właśnie w tych dwóch płaszczyznach: współczesnej teorii i praktyki pedagogicznej. W artykule humanistyczna wiara w dialog i jego emancypacyjny potencjał zostaje konfrontowana z negatywną diagnozą stanu edukacyjnej praktyki. Konstatacja, że edukacja nadal pozostaje narzędziem w rękach władzy, zainteresowanej utrzymaniem status quo i niechętnej dialogowi, zdaniem autorki ujawnia słabości humanistycznego projektu, ale nie podważa samej idei dialogu. Podkreśla to tytuł: „Dialog mimo wszystko”.

EN

The article examines the circumstances and reasons for the contemporary interest in dialogue in the humanities and social sciences as well as in social reality. It presents observations and reflections on the role of dialogue in the new paradigm of „open” pedagogy which assumes human dialogue capacity and which is built on the critical and emancipatory rationality. It dentifies pedagogy as a special form of social communication, of which the main task is to contribute to the exchange of knowledge and experiences: in the layer of theory between diff erent orientations and positions and in the layer of practice between generations and cultures. It deals with the issues of dialogue precisely in these two areas: contemporary theory and pedagogical practice. In the article the humanistic belief in dialogue and its emancipatory potential is confronted with a negative diagnosis of the educational status of the practice. Th e statement that education still remains a tool in the hands of the authorities interested in maintaining the status quo and being reluctant to dialogue, according to the author, reveals the weaknesses of the humanistic project but does not undermine the very idea of the dialogue. This is underlined by the title: „Aft er all, the dialogue wins”.

Keywords

PL

dialog; dyskurs; egzystencja; autentyczność; emancypacja w pedagogice; pedagogika krytyczna

EN

dialogue; discourse; existence; authenticity; emancipation and pedagogy; critical pedagogy

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
• Journal: Studia z Teorii Wychowania
• Year: 2018
• Issue: 2 (23)
• Pages: 61-78

Contributors

author

Jankowska Dorota

• Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie

References

• Bauman Z., Płynna nowoczesność, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2007.
• Bauman Z., Nowoczesność i zagłada, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2009.
• Cudowska A., Pedagogika i edukacja w okresie późnej nowoczesności, w: (red.) M. Sobecki, Pedagogika wobec wyzwań współczesności. Humanistyczny wymiar kapitału ludzkiego, Wyższa Szkoła Zarządzania i Przedsiębiorczości im. Bogdana Jańskiego, Łomża 2010.
• Gadacz T., Pięć koncepcji dialogu, w: „Kwartalnik Pedagogiczny” 2015 nr 2 (236), s.75-91.
• Gadamer H.G., Rozum, słowo, dzieje, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2000.
• Giddens A., Konsekwencje nowoczesności, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008.
• Jankowska D., Pedagogika dialogu jako kierunek pedagogiki współczesnej, w: Rozwój nauk pedagogicznych w Ukrainie i Polsce na początku XXI wieku. Zbiór prac naukowych. Czerkasy-Kijów 2011, s. 178-183.
• Jankowska D., Dialog młodego adepta z promotorem – w kontekście zmian modelu kształcenia kadr naukowych, w: (red.) F. Szlosek, Badanie – dojrzewanie - rozwój, Wydawnictwo Naukowe ITE-PIB, Warszawa-Radom 2013, s. 100- 114.
• Jankowska D., Emancypacyjny potencjał dialogu/kształcenia akademickiego współczesnych uczelni, w: (red.) D. Jankowska, Pedagogika dialogu. Emancypacyjny potencjał dialogu, Wydawnictwo APS, Warszawa 2017, s. 80-95.
• Jankowska D., Pedagogiczna interpretacja dialogu, w: „Meritum” 2015 nr 2 (37) s. 2-9.
• Kotusiewicz A., Dialog i monolog – dwie postawy nauczyciela wobec podmiotu wychowania, w: red. A. Karpińska, Kreatorzy edukacyjnego dialogu, Trans Humana, Białystok 2002, s. 132–138.
• Kruszyńska S., Dialog. Idea i doświadczenie, Wyd. UG, Gdańsk 2011.
• Kwaśnica R., Rzeczywistość jako byt sensu. Teza o językowym tworzeniu rzeczywistości, w: http://www.lingwistyka.uni.wroc.pl z dn.15.02.2018.
• Leppert R., Metapedagogika czy pedagogika krytyczna? Pytania o status pedagogiki ogólnej, w: (red.) T. Hejnicka-Bezwińska, R. Leppert, Ewolucja ogólności w dyskursach pedagogicznych, Bydgoszcz 2005.
• Magier P., Do czego pedagogom chrześcijańskim potrzebny jest dialog? w: „Pedagogia Christiana” 2017 nr 2 (40), s. 51-68.
• Melosik Z., Edukacja, młodzież i kultura współczesna. Kilka uwag o teorii i praktyce pedagogicznej, w: „Chowanna”, 2003 T. 1 (19), s. 19-37.
• Milerski B., Pedagogika dialogu. Filozofi czne inspiracje i perspektywy, w: „Pedagogia Christiana” 2008 nr 1/21, s 29-42.
• Mizerek H., Ewaluacja edukacyjna. Interdyskursywne dialogi i konfrontacje, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2017.
• Ostrowska U., Dialog w pedagogicznym badaniu jakościowym, Ofi cyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2000; Ostrowska U., Uczelnia wyższa jako przestrzeń doświadczania dialogu, w: (red.) E. Dąbrowa, D. Jankowska, Pedagogika dialogu. Doświadczenie dialogu w rzeczywistości XXI wieku, Wydawnictwo APS, Warszawa 2010, s 128-144.
• Rutkowiak J. , Odmiany myślenia o edukacji; mapa konturowa, w: (red.) J. Rutkowiak, Odmiany myślenia o edukacji; Oficyna Wydawnicza IMPULS, Kraków 1995, s. 40-43.
• Rutkowiak J., O dialogu edukacyjnym. Rusztowanie kategorialne, w: (red.) J. Rutkowiak, Pytanie, dialog, wychowanie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1992.
• Suchodolski B., Wychowanie mimo wszystko, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa 1990.
• Śliwerski B., Wstęp (do części III: Współczesne prądy i kierunki pedagogiczne) w: (red.) Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Pedagogika, PWN, Warszawa 2003, 184-195.
• Śliwerski B., Toksyczne następstwa wykluczenia dialogu z reform edukacji w Polsce w XXI, w: (red.) D. Jankowska, Pedagogika dialogu. Emancypacyjny potencjał dialogu, Wydawnictwo APS, Warszawa 2017, s. 132 – 146.
• Śnieżyński M., Dialog edukacyjny, Wydawnictwo PAT, Kraków 2001.
• Śnieżyński M., Sztuka dialogu. Teoretyczne założenia a szkolna i akademicka rzeczywistość, Wydawnictwo Naukowe UP, Kraków 2008.
• Tadeusiewicz R., Społeczność internetu, Akademicka Oficyna Wydawnicza Exit, Warszawa 2002.
• Tarnowski J., Jak wychowywać, Wydawnictwo ATK, Warszawa 1983.
• Tarnowski J., Pedagogika dialogu, w: (red.) B. Śliwerski, Edukacja alternatywna. Dylematy teorii i praktyki, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 1992.
• Wiatr P., Dialektyka komunikacji: dyskurs i dialog. Vilema Flussera komunikacyjna diagnoza polityki, „Kultura – media – teologia”, 2015, 21, s. 38-51.
• Witkowski L., Uniwersalizm pogranicza. O semiotyce kultury Michała Bachtina w kontekście edukacji, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2000.
• Woźnicki J., Szkolnictwo wyższe w procesie przemian – zmiany systemowe: 2007–2012, w: „Studia BAS” 2013 nr 3 (35), s. 84.