W pułapce plaas. Postkolonialne reinterpretacje południowoafrykańskiej powieści farmerskiej.

• Authors: Natalia Schiller

Title variants

EN

In the trap of plaas. Postcolonial rewriting of the South African farm novel

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł omawia genologiczne aspekty południowoafrykańskiej powieści farmerskiej (plaasroman), ze wskazaniem na aktualne odczytania tego gatunku w nurcie współczesnej prozy postkolonialnej. Tradycyjna plaasroman realizowała wartości typowe dla nacjonalizmu, rasizmu i patriarchalizmu, które z jednej strony ukonstytuowały poczucie przynależności narodowej Burów, z drugiej zaś legły u podstaw usankcjonowanego później systemu segregacji rasowej. Z tego powodu podstawowy schemat fabularny plaasroman stał się obiektem ironicznych reinterpretacji pisarzy kontestujących system kolonialny, jak ma to miejsce w omówionych w pracy powieściach: Życie i czasy Michaela K. J. M. Coetzeego, Trawa śpiewa Doris Lessing oraz Zachować swój świat Nadine Gordimer.

EN

The article contains a generic analysis of a traditional South African farm novel (plaasroman) including current reception of this genre within contemporary post-colonial fiction. A classic plaasroman was based on social values such as nationalism, racism and patriarchalism, which constituted a sense of national identity of the Boers, but also became the basis of the institutionalized racial discrimination. For this reason, the main narrative theme of plaasroman has been critically rewritten by the writers who contested colonial authority. These reinterpretations are being discussed based on three examples — Life and Times of Michael K. by J. M. Coetzee, The grass is singing by Doris Lessing and The Conservationist by Nadine Gordimer.

Keywords

PL

powieść farmerska; plaasroman; literatura południowoafrykańska; postkolonializm; J. M. Coetzee; Nadine Gordimer; Doris Lessing

EN

farm novel; plaasroman; South African literature; postcolonialism; J.M. Coetzee; Nadine Gordimer; Doris Lessing

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Zagadnienia Rodzajów Literackich
• Year: 2014
• Volume: 57/113 z. 1
• Pages: 43-57

Dates

published

2014

Contributors

author

Natalia Schiller

• Katedra Teorii Literatury, Instytut Kultury Współczesnej Uniwersytetu Łódzkiego

References

• An introduction to contemporary fiction: international writing in English since 1970 (1999), ed. R. Mengham, Routledge, Nowy York.
• Balicki J. (1980), Historia Burów: geneza państwa apartheidu, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
• Bauman Z. (2000), Ponowoczesność jako źródło cierpień, Wydawnictwo Sic!, Warszawa.
• Bettelheim B. (2010), Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa.
• Bhabha H. (2010), Miejsca kultury, Wydawnictwo UJ, Kraków.
• Coetzee J. M. (2009), Białe pisarstwo. O literackiej kulturze Afryki Południowej, Wydawnictwo Znak, Warszawa.
• Coetzee J. M (2004), Hańba, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków .
• Coetzee J. M (2010), Życie i czasy Michaela K., Wydawnictwo Znak, Kraków.
• Coetzee, getting prize, denounces apartheid, online www.nytimes.com.
• Eckstein B. (1990), The language of fiction in a world of pain: reading politics as paradox, University of Pennsylvania Press, Philadelphia.
• Eliot T. S. (1946), Jałowa ziemia, „Twórczość” 10.
• Fanon F. (1986), Black Skin, White Masks, Pluto Press, Londyn.
• Farwell B. (2001), The Encyclopedia of Nineteenth-Century Land Warfare: An Illustrated World View, W. W. Norton & Company, Nowy York.
• Głowiński M. (1992), Rytuał i demagogia. Trzynaście szkiców o sztuce zdegradowanej, Open, Warszawa.
• Gordimer N. (1970), The Interpreters. Some Themes and Directions in African Literature, „The Kenyon Review”, 1 (32).
• Gordimer N (1982), Zachować swój świat, Książka i Wiedza, Warszawa.
• Grindberg D. (1980), Geneza apartheidu, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
• Handbook of Feminist Research: Theory and Praxis (2007), ed. S. N. Hesse-Biber, Sage Publications, Thousand Oaks.
• Historia Afryki do początku XIX wieku (1996), red. M. Tymowski, Ossolineum, Wrocław.
• Jeziorska-Haładyj J. (2004), Dziedzictwo Kafki. John Maxwell Coetzee [online] http://franzkafka.ovh.org/prace/coetzee.htm
• Koch J. (2008), Wenus hotentocka i inne rozprawy o literaturze południowoafrykańskiej, Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa.
• Kopaliński W. (2001), Słownik symboli, Rytm, Warszawa.
• Kucała B. (2003), J.M. Coetzee i alegorie historii, „Dekada Literacka” 9−10 (201−202).
• Lessing D. (2008), Trawa śpiewa, Świat Książki, Warszawa.
• Mannoni O. (1990), Prospero and Caliban. Psychology of Colonization, University of Michigan Press, Michigan.
• Miłkowski T. (2010), Ukąszenie kafkowskie, „Przegląd”, nr 42.
• Paterson S. (2004), The Last Trek. A Study of the Boer People and the Africaner Nation, Routledge, Londyn.
• Pfeil F. (21 June 1986), Sexual healing [online] www.thenation.com.
• Ransford O. (1974), The Great Trek, Cardinal, Hallatrow.
• Rassmussen R. K. (1978), Migrant Kingdom: Mzilikazi’s Ndebele in South Africa, Rex Collins, Londyn.
• Retamar R. F. (1985), Caliban and Other Essays, University of Minnesota Press, Minneapolis.
• Said E. (2009), Kultura i imperializm, Wydawnictwo UJ Kraków.
• Said E (2005), Orientalizm, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań.
• Scarnecchia T. (2008), The urban roots of democracy and political violence in Zimbabwe: Harare and Highfield, 1940‒1964, Rochester U.P., Rochester.
• Sheer V. (1982), Etienne Leroux’s Sewe dae by die Silbersteins: a Reexamination in the Light of its Historical Context, „Journal of Southern African Studies”, 2 (8).
• Spivak G. (1985), Three Women’s Texts and a Critique of Imperialism, „Critical Inquiry”.
• Vanouse D. (2003), J . M . Coetzee’s Youth: Anxiety in England [onilne] www.clas.ufl.edu, [dostęp 25.05.2012 r.].
• Visel R. (1988), Othering the Self: Nadine Gordimer’s Colonial Heroines, „Ariel” 4 (19).
• Visel R. (2008), Then Spoke the Thunder: The Grass is Singing as a Zimbabwean Novel, „The Journal of Commonwealth Literature”, 2 (43).
• Watson R. N., Dickey S. (2005), Wherefore Art Thou Tereu?: Juliet and the Legacy of Rape, „Renaissance Quarterly” 58.
• Winniczuk L. (1986), Słownik kultury antycznej, Wiedza Powszechna, Warszawa.
• Zins H. (2003), Historia Zimbabwe, Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa.