OD REDAKTORA TEMATYCZNEGO NUMERU

• Authors: Balcerzak-Paradowska (prof., Instytut Pracy I Spraw Socjalnych) Bożena
• Languages of publication: PL

Abstracts

Starzenie się ludności, czyli zwiększanie się odsetka osób w wieku 65 i więcej w populacji, powoduje zmiany i konsekwencje we wszystkich obszarach życia społeczno-ekonomicznego i stanowi wyzwanie dla polityki społecznej. W latach 2005–2017 liczba ludności w wieku 65 i więcej zwiększyła się o 1444,4 tys. osób, tj. o 28,5%, a odsetek tych osób w ogólnej populacji kraju wzrósł z 13,3% w 2005 r. do 17,0% w 2017 r. (stan na 31 XII danego roku). Zachodzi też proces podwójnego starzenia się, czyli wzrost odsetka najstarszych seniorów (80 i więcej lat) wśród ogółu ludności. W latach 2005–2017 liczba ludzi w wieku 80 i więcej lat zwiększyła się o 59,3%; w 2005 r. stanowili oni 2,7%, a w 2017 r. – 4,3% ogółu ludności Polski (GUS, Raport o sytuacji demograficznej Polski, Warszawa 2018). Według prognozy demograficznej GUS (z 2014 r.) udział osób w wieku 65 lat i więcej w ogólnej liczbie ludności wzrośnie do 24,5% w 2035 r. i do 32,7% w 2050 r. Wśród nich co trzecia osoba (32%) będzie w wieku późnej starości (80 lat i więcej). Wraz z wiekiem pojawiają się problemy psychofizyczne, następuje proces fizjologicznego starzenia się oraz narastanie deficytów w funkcjonowaniu, wynikających ze zmniejszającej się sprawności organizmu oraz z występowania chorób chronicznych. Ograniczenia te prowadzą do konieczności zapewnienia wsparcia osobom, które na skutek procesów starzenia stały się niesamodzielne i wymagają okresowej lub stałej pomocy w codziennym funkcjonowaniu w miejscu zamieszkania. Dotychczas funkcje opiekuńcze wobec niesamodzielnych osób starszych sprawowali członkowie ich rodzin. Przemiany rodziny, takie jak zmniejszenie się ich liczebności, rozpad rodzin wielopokoleniowych, osłabienie więzi m.in. ze względu na procesy migracyjne, aktywność zawodowa kobiet, pełniących tradycyjnie funkcje opiekuńcze wobec starszego pokolenia, oznacza zmniejszenie się liczby osób zdolnych do udzielenia opieki starszym, niesamodzielnym członkom rodziny. Ograniczenie potencjału opiekuńczego rodzin „zderza się” z narastającym zapotrzebowaniem na usługi opiekuńcze wobec osób niesamodzielnych. Rodzi to wyzwanie dla podmiotów sfery publicznej (państwa oraz samorządów terytorialnych) zapewnienia profesjonalnej opieki dla niesamodzielnych seniorów. Zorganizowanie opieki pozarodzinnej wymaga stworzenia systemu pozwalającego na dostosowaniu zakresu wsparcia do potrzeb osób niesamodzielnych i jego realizację na podstawie standardów usług zapewniających ich dobrą jakość i pełnionych w sposób profesjonalny. W tym celu z inicjatywy Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej został ustanowiony projekt pt. Profesjonalizacja usług asystenckich i opiekuńczych dla osób niesamodzielnych – nowe standardy kształcenia i opieki. W założeniach projektu przyjęto, że jego realizacja dzięki opracowaniu standardów usług opiekuńczych i asystenckich (w tym teleopieki) przyczyni się do skutecznej interwencji, większej efektywności i skoordynowania rozwiązań w zakresie wsparcia osób niesamodzielnych. Jednym z celów projektu było opracowanie definicji osoby niesamodzielnej oraz kryteriów oceny stopni niesamodzielności. Pozwoli to na stworzenie jednolitego systemu oceny niesamodzielności jako podstawy dostosowania standardów usług asystenckich i opiekuńczych do potrzeb osób niesamodzielnych. W artykułach zamieszczonych w niniejszym numerze „Polityki Społecznej” skoncentrowano się na przedstawieniu wyników pierwszego etapu realizacji projektu, jakim było zdefiniowanie osoby niesamodzielnej oraz opracowanie kryteriów oceny stopni niesamodzielności. Zagadnienia te zostały wpisane w szerszy kontekst uzasadniający konieczność zainteresowania się polityki społecznej (w jej wymiarze koncepcyjnym i praktycznym) zjawiskiem niesamodzielności. Z jednej strony zostało przedstawione zagadnienie niesamodzielności jako nowego ryzyka socjalnego w systemie zabezpieczenia, z drugiej zaś modele systemów opieki nad osobami niesamodzielnymi. Treści zawarte w artykułach mają na celu upowszechnienie pierwszych osiągnięć projektu, ale przede wszystkim zachęcić do dyskusji nad problemami niesamodzielności, do wymiany wiedzy i doświadczeń w tym zakresie.

• Publisher: Institute of Labor and Social Studies, Warsaw
• Journal: Polityka Społeczna
• Year: 2018
• Volume: 45
• Issue: 2(21T) Niesamodzielność – nowe ryzyko socjalne
• Pages: 1

Contributors

author

Balcerzak-Paradowska (prof., Instytut Pracy I Spraw Socjalnych) Bożena

• Instytut Pracy I Spraw Socjalnych