Szeryf z komitetu powiatowego. O wizerunku sekretarza PZPR w kinie polskim lat 70.

• Authors: Piotr Zwierzchowski

Title variants

EN

The Sheriff of the County Party Committee. The image of the Communist Party secretary in Polish Cinema of the 1970s

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest rekonstrukcja szczególnej filmowej reprezentacji funkcjonariuszy Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w kontekście przemian w partii i jej społecznego postrzegania w latach 70. Analizując filmy „Gdzie woda czysta i trawa zielona” (1977) Bohdana Poręby i „Wysokie loty” (1978) Ryszarda Filipskiego, jak również wcześniejszą „Linię” (1974) Kazimierza Kutza, autor zastanawia się, jaki był kontekst ich powstania, w jaki sposób były konstruowane postacie sekretarzy, jakie problemy uważano za najważniejsze, jak te filmy były postrzegane w kontekście ówczesnego kina. Aby odpowiedzieć na te pytania, oprócz filmów trzeba uwzględnić także stenogramy komisji kolaudacyjnych oraz kolejne wersje scenariuszy i scenopisów, jak również recepcję prasową. Pozwala to ukazać, jaką rolę i sensy przypisywano tym filmom, jak również wskazać na dystans, jaki dzielił oficjalną recepcję od ich rzeczywistego znaczenia.

EN

The purpose of this article is the reconstruction of film representation of the officers of the PZPR (Polish United Workers’ Party) in the context of changes in the party and its public perception in the 1970s. The author in his analysis of Bohdan Poręba’s „Where the Water Is Pure and the Grass Is Green” (1977) and Ryszard Filipski’s „High Flights” (1978), and the earlier „The Line” (1974) by Kazimierz Kutz, considers the context of their creation, how were the characters of the party secretaries constructed, which problems were considered to be most important and how were these films perceived in the context of the contemporary cinema. In order to answer these questions what needs to be considered apart from films, are the transcripts of the approval committees and subsequent versions of screenplays and storyboards, as well as press reception. This reveals the role and meanings attributed to the films, as well as the distance that divided the official reception from their actual meaning.

Keywords

PL

Filipski Ryszard; Poręba Bohdan; Kutz Kazimierz; komunizm; Polska Zjednoczona Partia Robotnicza; kino polskie

EN

Filipski Ryszard; Poręba Bohdan; Kutz Kazimierz; Communism; Polish United Workers’ Party; Polish cinema

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Kwartalnik Filmowy
• Year: 2015
• Issue: 92 Kino polskie i polityka
• Pages: 108-122

Contributors

author

Piotr Zwierzchowski

References

• „Linia”, rozmawiał Marek Wieroński. „Ekran” 29 (1974)
• Baniewicz, Elżbieta. Kazimierz Kutz. Z dołu widać inaczej. Warszawa 1994
• Friszke, Andrzej. Polska. Losy państwa i narodu 1939-1989. Warszawa 2003
• Kałużyński, Zygmunt. „Męczennik na stanowisku”. „Polityka” 18 (1975)
• Klaczyński, Zbigniew. „Kryteria i paradoksy”, „Film” 9 (1981)
• Klich, Aleksandra. Cały ten Kutz. Biografia niepokorna. Kraków 2009
• Kwiatkowski, Paweł. „Prawdy proste, prawdy złożone”, „Nowa Wieś” 22 (1977)
• Lubelski, Tadeusz. Historia kina polskiego. Twórcy, filmy, konteksty. Katowice 2009
• Misiorny, Michał. „Trud kształtowania życia”, „Trybuna Ludu” 97 (1977)
• Ochalski, Andrzej. „Nie będzie spokoju”, „Ekran” 20 (1977)
• Skwara, Janusz. „Dramat obywatelskiej troski”, „Kino” 1 (1980)
• Sobotka, Kazimierz. Między samotnością a karierą, czyli o człowieku pracy w filmie polskim lat siedemdziesiątych. In: Film polski. Twórcy i mity. ed. K. Sobotka, Łódź 1987
• Sowa, Andrzej Leon. Historia polityczna Polski 1944-1991. Kraków 2011
• Tejchma, Józef. Kulisy dymisji. Z dzienników ministra kultury 1974-1977. Kraków 1991
• Wojtczak, Mieczysław. O kinie moralnego niepokoju… i nie tylko. Warszawa 2009