„Melpomeny podrzucone dziecię” oraz „grand monstre”. Porównanie dramatycznej architektoniki dzieł Wojciecha Bogusławskiego Herminia, czyli Amazonki oraz Izkahar, król Guaxary

• Authors: Stachuła Daniel

Title variants

EN

“Melpomene’s Abandoned Babe” or “a Grand Monstre.” A Comparison of the Dramatic Architectures of Herminia, czyli Amazonki and Izkahar, Król Guaxary by Wojciech Bogusławski

Abstracts

EN

The text approaches the problems of music-dramatic work of Wojciech Bogusławski in a new way by examining it from the standpoint of opera studies. The article analyses relations between opera libretto and melodrama in the work of the father of the Polish theatre. By taking Albert Gier’s thesis about the paradigmatic shape of the opera libretto and the so-called open drama as its starting point, the article applies the method of hypothesis cross-validation to emphasise blurriness of generic boundaries of the two dramatic forms. New light is shed on the libretto of Herminia, czyli amazonki [Herminia, or the Amazons] as it is considered from the point of view of melodrama poetics, whereas Izkahar, król Guaxary [Izkahar, the King of Guaxara] is examined from the perspective of libretto studies. The results of the study thus conducted indicate strong similarities between the two dramatic forms at the level of structure and ideas (musicality of both dramatic forms, the mosaic-like quality of the space and time, tableaux vivant, strongly hyperbolised emotional states, high affectation, lieto fine, the use of an epic prototype, a preference for composing group scenes and deploying crowds on the stage) as well as at the philosophical and anthropological level (the collapse of the classical paradigm, the “Biedermeier tragedy” quality, negation of the internal/external opposition, the problematics of theodicy).

Keywords

EN

Polish theatre; theatre history; Enlightenment drama

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Pamiętnik Teatralny
• Year: 2017
• Volume: 66
• Issue: 3(263)
• Pages: 16-42

Contributors

author

Stachuła Daniel

• Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• W. Bogusławski, Dzieła dramatyczne, t. 7, Warszawa 1823.
• A. Gier, Perspektiven der Librettoforschung. Die Gattung Libretto und ihre Theorie, Bochum 1998.
• K. G. Just, Das Opernlibretto als literarisches Problem, [w:] Marginalien. Probleme und Gestalten der Literatur, München 1976.
• K. Kozłowski, Sługa trzech panów: troisty żywot opery, [w:] idem, Opera i dramat muzyczny. Szkice, Poznań 2006.
• J. Lipiński, Wojciech Bogusławski w polskiej krytyce teatralnej z lat 1814–1819 (Warszawa i Wilno), „Pamiętnik Teatralny” 1954 z. 3–4.
• K. Lisiecka, Z poetyki libretta. Kilka uwag o dramatycznych i epickich walorach dzieła operowego, [w:] Horyzonty opery, red. D. Ratajczakowa, K. Lisiecka, Poznań 2012
• M. Parkitny, O użyteczności kategorii nowoczesności dla badań literackich nad polskim oświeceniem, „Wiek Oświecenia” 2016 nr 32.
• T. Pyzik, Kilka uwag o melodramacie, [w:] Od tragedii do groteski. Szkice z dziejów pojęć i terminów krytycznoteatralnych, red. E. Udalska, Katowice 1988.
• J. Przyboś, L’enterprise mélodramatique, Paris 1987.
• Z. Przychodniak, Między tragedią a melodramatem, [w:] Dramat polski. Interpretacje. Część 1: Od wieku XVI do Młodej Polski, red. J. Ciechowicz, Z. Majchrowski, wstęp i posł. D. Ratajczakowa, Gdańsk 2001.
• Z. Przychodniak, W kręgu melodramatu. O nowych publikacjach francuskich i jednej polskiej sprzed półwiecza, [w:] Dramat i teatr romantyczny, red. D. Ratajczakowa, Wrocław 1992.
• D. Ratajczakowa, Alojzego Żółkowskiego „możebny nieporządek zakulisowy”, [w:] Dramat i teatr postanisławowski, red. D. Ratajczakowa, Wrocław 1992.
• D. Ratajczakowa, Teatrologia i dramatologia, [w:] eadem, W krysztale i w płomieniu. Studia i szkice o dramacie i teatrze, t. 1, Wrocław 2006.
• E. Szwankowski, Odnaleziony autograf Wojciecha Bogusławskiego, „Pamiętnik Teatralny” 1956 z. 1.
• Teatr Wojciecha Bogusławskiego w latach 1799–1814, oprac. E. Szwankowski, Wrocław 1954.