Dawne i obecne umocowania prawne procesu dokumentalnego

• Authors: Wojciech Witkowski

Title variants

EN

Old and Current Legal Powers of the Documentary Process

FR

Les pouvoirs juridiques passés et présents du processus documentaire

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Niniejsze opracowanie zajmuje się zasadniczo genezą oraz aktualnymi prawnymi podstawami procesu dokumentalnego o nieważność małżeństwa. Proces dokumentalny był stosowany już w prawie przedkodeksowym, choć określano go jako proces skrócony. Obecna nazwa tego postępowania znalazła się w Kodeksie z 1983 r. Tak jak dawniej, również w obowiązującym ustawodawstwie, proces dokumentalny jest procedurą nadzwyczajną i ma zastosowanie tylko w ściśle określonych okolicznościach. Zgodnie z kan. 1688 MIDI, proces dokumentalny można zastosować, jeśli z dokumentu, który nie podlega żadnemu sprzeciwowi lub zarzutowi, wynika w sposób pewny istnienie przeszkody zrywającej lub brak formy prawnej, jeśli z taką samą pewnością wiadomo, że dyspensa nie została udzielona albo że pełnomocnik nie posiadał ważnego pełnomocnictwa. Proces dokumentalny jest prowadzony przez trybunał jednoosobowy, a więc przez biskupa diecezjalnego, wikariusza sądowego albo wyznaczonego sędziego. Nowością od wejścia w życie MIDI jest wskazanie urzędu biskupa diecezjalnego, który może wydać wyrok w tym procesie. Postępowanie sądowe sprowadza się do przyjęcia skargi powodowej, wyznaczenia obrońcy węzła oraz wezwania stron. Po przeprowadzeniu dowodzenia na podstawie dokumentu nie przewiduje się publikacji akt. W ramach dyskusji sprawy swoje uwagi przedstawia jedynie obrońca węzła, po czym sędzia wydaje wyrok.

EN

This study fundamentally applies with the genesis and the present legal basis of the documentary process for nullity of marriage. The documentary process was already used in pre-coded law, although it was determined as a summary process. The current name of this procedure was found in the 1983 Code. As in the past, also in the current legislation, the documentary process is an extraordinary procedure and applies only in strictly defined circumstances. According to can. 1688 MIDI documentary process can be applied if a document subject to no contradiction or exception clearly establishes the existence of a diriment impediment or a defect of legitimate form, provided that it is equally certain that no dispensation was given, or establishes the lack of a valid mandate of a proxy. The documentary process is conducted by a sole judge, and it is the diocesan bishop or the judicial vicar or a judge designated. New since the entry into force of MIDI is the indication of the office of the diocesan bishop, who can give a judgment in this process. Court proceedings are reduced to the receiving of libellus, the appointment of the defender of the bond and the citation of the parties. After proof on the basis of the document, no publication of the act is envisaged. As a matter of discussion of the case only defender of the bond presents his observations, after which the judge pronounces the sentence.

Keywords

PL

proces o nieważność małżeństwa; dowód z dokumentu; przeszkody zrywające; forma kanoniczna

EN

process of the nullity of marriage; proof by document; diriment impediments; canonical form

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Kościół i Prawo
• Year: 2017
• Issue: 6 (19) nr 2
• Pages: 207-227

Contributors

author

Wojciech Witkowski

• asystent, Katedra Kościelnego Prawa Procesowego, Instytut Prawa Kanonicznego, Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II; adres do korespondencji: al. Racławickie 14, 20-950 Lublin, Poland

References

• Bączkowicz, Franciszek, Józef Baron, i Władysław Stawinoga. 1958. Prawo kanoniczne. Podręcznik dla duchowieństwa. T. 3. Opole: Wydawnictwo Diecezjalne Św. Krzyża.
• Biskupski, Stefan. 1959. „Małżeński proces skrócony.” Prawo Kanoniczne 2, nr 3-4:43-66.
• Biskupski, Stefan. 1960. Prawo małżeńskie Kościoła rzymskokatolickiego. T. 2, Proces małżeński. Olsztyn: Krakowskie Zakłady Graficzne.
• Brzemia-Bonarek, Aleksandra. 2015. „Art. 6 CIC/MIDI – Tytuł VI Ratio. Proces dokumentalny.” W Praktyczny komentarz do Listu apostolskiego motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus papieża Franciszka, red. Piotr Skonieczny, 219-26. Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos.
• Erlebach, Grzegorz. 2007. „Art. 6. Proces dokumentalny.” W Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego. T. V: Księga VII. Procesy, red. Józef Krukowski, 362-68. Poznań: Pallottinum.
• Gajda, Piotr. 2000. Prawo małżeńskie Kościoła katolickiego. Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos.
• Góralski, Wojciech. 2011. „Tytuł VII. Małżeństwo.” W Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego. T. III/2: Księga IV. Uświęcające zadanie Kościoła. Część I. Sakramenty. Część II. Pozostałe akty kultu Bożego. Część III. Miejsca i czasy święte, red. Józef Krukowski, 250-368. Poznań: Pallottinum.
• Greszata, Marta. 2007. „Tytuł XIII. Proces oparty na dokumentach.” W Komentarz do Instrukcji procesowej „Dignitas connubii”, red. Tomasz Rozkrut, 393-98. Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu.
• Grocholewski, Zenon. 2000. „Struktura etapu dowodowego procesu.” W Plenitudo Legis Dilectio. Księga pamiątkowa dedykowana o. prof. Bronisławowi W. Zu¬bertowi z okazji 65 rocznicy urodzin, red. Antoni Dębiński, i Elżbieta Szczot, 355-78. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Knoppek, Krzysztof. 1993. Dokument w procesie cywilnym. Poznań: Polski Dom Wydawniczy Ławica.
• Krukowski, Józef. 2007. „Sądy w ogólności.” W Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego. T. V: Księga VII. Procesy, red. Józef Krukowski, 12-122. Poznań: Pallottinum.
• Majer, Piotr, red. 2011. Codex Iuris Canonici. Kodeks Prawa Kanonicznego. Komentarz. Powszechne i partykularne ustawodawstwo Kościoła katolickiego. Podstawowe akty polskiego prawa wyznaniowego. Edycja polska na podstawie wydania hiszpańskiego. Kraków: Wolters Kluwer Polska.
• Mikołajczuk, Krzysztof. 2014. „Obliczanie czasu w prawie kanonicznym. Wybrane zagadnienia.” Roczniki Nauk Prawnych 24, nr 2:113-36.
• Pawluk, Tadeusz. 1973. „Reforma kanonicznego procesu małżeńskiego w świetle motu proprio Causas matrimoniales.” Prawo Kanoniczne 16, nr 3-4:245-84.
• Pawluk, Tadeusz. 1990. Prawo kanoniczne według Kodeksu Jana Pawła II. T. 4, Doczesne dobra Kościoła. Sankcje w Kościele. Procesy. Olsztyn: Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne.
• Pieronek, Tadeusz. 1972. „Reforma kanonicznego procesu małżeńskiego według motu proprio pap. Pawła VI Causas matrimoniales.” Analecta Cracoviensia 4:267-314.
• Rozkrut, Tomasz. 2014. „Dowodzenie w małżeńskim procesie dokumentalnym.” W Dowodzenie w procesach kościelnych, red. Justyna Krzywkowska, i Ryszard Sztychmiler, 87-105. Olsztyn: Zakład Poligraficzny Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
• Skonieczny, Piotr. 2015. „Art. 4 / Tytuł IV. Wyrok, środki jego zaskarżenia oraz wykonanie.” W Praktyczny komentarz do Listu apostolskiego motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus papieża Franciszka, red. Piotr Skonieczny, 123-62. Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos.
• Sobański, Remigiusz. 2003. „Tytuł I. Ustawy kościelne.” W Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego. T. I: Księga I. Normy Ogólne, red. Józef Krukowski, 54-78. Poznań: Pallottinum.
• Stawniak, Henryk. 2016. „Przeszkoda niemocy płciowej.” W Przeszkody małżeńskie w prawie kanonicznym, red. Wojciech Góralski, 91-162. Warszawa: Wydawnictwo UKSW.
• Sztafrowski, Edward. 1979. Prawo kanoniczne w okresie odnowy soborowej. Podręcznik dla duchowieństwa. T. 2. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.
• Sztafrowski, Edward. 1985. Chrześcijańskie małżeństwo. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.
• Sztafrowski, Edward. 1986. Podręcznik prawa kanonicznego. T. 4. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.
• Wenz, Wiesław. 2016. Proces o nieważność małżeństwa według motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus papieża Franciszka w tradycji kanonicznej. Wrocław: Studio Graphito.
• Witkowski, Wojciech. 2017. „Przesłanki prawne procesu dokumentalnego.” W Pecunia servire debet sed non regere. Księga Jubileuszowa dedykowana Księdzu Profesorowi Stanisławowi Dubielowi, red. Krzysztof Wiak, i Paweł Kaleta, 453-77. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Żurowski, Marian. 1987. Kanoniczne prawo małżeńskie Kościoła katolickiego. Katowice: Wydawnictwo Księgarnia św. Jacka.

Identifiers

DOI

10.18290/kip.2017.6.2-15