Budowa kościoła jako przejaw społecznej inicjatywy w schylkowej fazie Prl (1983-1989) - na przykładzie diecezji kieleckiej

• Authors: Wojtasik Bruno Marek

Title variants

EN

Building of a church as a manifastation of social initiative in the end-stage of the people's repulic of Poland (1983-1989)- on the example of Kielce diocese

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

EN

Declaring martial law by gen. Jaruzelski in December 1981 resulted in a nation-wide breakdown of spontaneous civic initiatives, connected with the “Solidarity” movement. The incapacitated society became atomized and forced to cope with the difficulties of everyday life. However the Polish society was able to organize itself independently in at least one field – church building. This phenomenon has been happening all over the country – including the Kielce diocese. In the end-stage of communism (1983-1989) the building of 68 begun in this region. This number con-sisted of 56 churches and chapels, 9 belfries and 4 cemetery chapels. Moreover around 30 previous church constructions were continued to be built in the 1980’s. This movement was common both to people living in the villages and the city dwell-ers. Thousands volunteered to lay bricks, carry wood, raise funds, offer their cars as means of transport or cook meals for the builders. This united action of the bishops, priests, monks, nuns and lay people resulted in a unique paradox – the fastest devel-opment of church infrastructure (in a formally atheistic country) in the history of the Holy Cross region.

• Publisher: Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy
• Journal: Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
• Year: 2012
• Volume: 118
• Pages: 67-89

Contributors

author

Wojtasik Bruno Marek

References

• 50 lat służby kapłańskiej Bogu, Kościołowi i Ojczyźnie. Złoty Jubileusz Kapłaństwa prezbiterów wyświęconych 17 XII 1950 r., red. E. Chat, Kielce 2002, s. 450.
• Adamczuk L., Struktura organizacyjno-terytorialna Kościoła, [w:] Kościół katolicki w Polsce..., s. 120.
• Biernacki A., 25 lat wspólnej drogi. Z doświadczeń proboszcza w parafii Gorzków w latach 1983-2008, Gorzków 2008, s. 47.
• Borowiec H., Parafia Samsonów 1975-2002, mps pracy magisterskiej w Bibliotece Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2004, s. 36.
• Dudek A., Gryz R., Komuniści i Kościół w Polsce (1945-1989), Kraków 2006, s. 404-405.
• Dz. U. PRL 1985, nr 31, poz. 140.
• Dziennik Ustaw Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej 1984 (Dz. U. PRL), nr 35, poz. 185.
• Gryz R., Myszor J., Palimąka Stanisław (1933-1985). Kapłan diecezji kieleckiej, [w:] Leksykon duchowieństwa represjonowanego w PRL w latach 1945-1989. Pomordowani – więzieni – wygnani, t. 2, red. J. Myszor przy współudziale G. Żurka, Warszawa 2003, s. 212-213.
• Gryz R., Pozwolić czy nie? Władze PRL wobec budownictwa katolickich obiektów sakralnych w latach 1971-1980, Kielce 2007.
• Gryz R., Regulacje prawne budownictwa sakralnego w Polsce czasów komunizmu, mps artykułu udostępnionego przez autora, s. 6.
• Gumbrycht D., Obiekty sakralne, [w:] Kościół katolicki w Polsce 1918-1990. Rocznik statystyczny, red. L. Adamczyk, W. Zdaniewicz, Warszawa 1991, s. 198-199.
• Jagiełło N., Z historii naszej parafii..., cz. I, „Głos Jadwigi”, 2000, nr 2, s. 2;
• Jarosz D., Wokół patologii budownictwa mieszkaniowego w PRL w latach 1970-1989, [w:] Gospodarka i społeczeństwo w czasach PRL-u (1944-1989), red. E. Kościk, T. Głowiński, Wrocław 2007, s. 369.
• Jasiczek W., Poznaj historię swojej parafii, „Głos Jadwigi”, 2005, nr 1, s. 2.
• Katalog duchowieństwa i parafii diecezji kieleckiej 1985, Kielce 1985, s. 52;
• Katalog duchowieństwa i parafii diecezji kieleckiej 1999, Kielce 1999, s. 26.
• Katalog duchowieństwa i parafii diecezji kieleckiej 1999, s. 156-158.
• Krzelowska Z., Historia budowy kościoła parafialnego w Polichnie koło Chęcin 1981-1996, mps pracy magisterskiej w Bibliotece KUL, Lublin 2002, s. 18.
• Kucza-Kuczyński K., Architektura świątyń polskich przed milenium – i Europą, „Znak”, 1999, nr 8, s. 65-66.
• Luty J., Dzieje parafii Wierna 1933-2000, mps pracy magisterskiej w Bibliotece KUL, Lublin 2005, s. 87.
• Majka J., Socjologia parafii, Lublin 1971, s. 53-54.
• Michta M., Dzieje parafii Św. Józefa Robotnika w Kielcach w latach 1958-2006, Kielce 2007, mps pracy magisterskiej w Archiwum Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, s. 28, 46.
• Miłujcie. III Synod diecezji kieleckiej, oprac. zbiorowe, Kielce 1992, s. 44-45.
• Mirt L., Doświadczenia zdobyte przy budowie kościołów w kontekście wyjątkowo-ści regionów, [w:] VI Międzynarodowa Konferencja o Architekturze Sakralnej z cyklu „Kościoły naszych czasów” Sacro Expo 2007, Kielce 2007, s. 98.
• Nocoń Z., 60-lecie Diecezjalnej Komisji Artystyczno-Budowlanej, „Kielecki Przegląd Diecezjalny”, (KPD), 1977, nr 3, s. 114.
• Nocoń Z., Budownictwo sakralne w diecezji kieleckiej po drugiej wojnie światowej, [w:] Pamiętnik Świętokrzyski. Studia z dziejów kultury chrześcijańskiej, red. L. Kaczanowski, A. Massalski, D. Olszewski, J. Szczepański, Kielce 1991, s. 263-264.
• Paczkowski A., Wojna polsko-jaruzelska. Stan wojenny w Polsce 13 XII 1981-22 VII 1983, Kraków 2006, s. 90-114.
• Paulewicz M., Karkocha M., Parafia Polichno. Dzieje. Ludność. Architektura sakralna, Kielce 2006, s. 14, 20.
• Rabiej J., Wymiar społeczny współczesnych kościołów, [w:] IV Międzynarodowa Konferencja o Architekturze Sakralnej z cyklu „Kościoły naszych czasów” Sacro Expo 2005, Kielce 2005, s. 121.
• Spis duchowieństwa i parafii diecezji kieleckiej 1990, Kielce 1990, s. 69.
• Szczepański J., Sylwetki biskupów kieleckich, [w:] Pamiętnik Świętokrzyski..., s. 341.
• Szymecki S., Odezwa biskupa kieleckiego w sprawie funduszu na budowę nowych kościołów, KPD, 1984, nr 3, s. 174.
• Tkaczyk P., Parafia świętego Józefa Robotnika w Kielcach. 50 lat historii, Kielce 2008;
• Wywiad z bp Edwardem Materskim z dn. 22 V 2009 r. Nagranie w zbiorach autora.
• Wywiad z bp Edwardem Materskim z dn. 22 V 2009 r. Nagranie w zbiorach autora.
• Wywiad z ks. Andrzejem Biernackim z dn. 29 IX 2009 r. Nagranie w zbiorach autora.
• Wywiad z ks. Andrzejem Biernackim z dn. 29 IX 2009 r.;
• Wywiad z ks. dr Marianem Paulewiczem z dn. 26 X 2009 r. Nagranie w zbiorach autora.
• Wywiad z ks. dr Marianem Paulewiczem z dn. 3 XI 2009 r.;
• Wywiad z ks. Józefem Wójcikiem z dn. 28 IX 2009 r. Nagrania w zbiorach autora.
• Wywiad z ks. Marianem Paulewiczem z dn. 20 X 2009 r. Nagranie w zbiorach autora.
• Wywiad z ks. Stanisławem Fertem z dn. 1 X 2009 r.;
• Wywiad z ks. Wiesławem Jasiczkiem z dn. 18 II 2009 r. Nagranie w zbiorach autora.
• Wywiad z ks. Wiesławem Jasiczkiem z dn. 18 II 2009 r. Nagranie w zbiorach autora.
• Wywiad z ks. Witoldem Stolarczykiem z dn. 26 IX 2009 r.;
• Wywiad z ks. Władysławem Stępniem z dn. 30 IX 2009 r.;
• Wywiad z księdzem prof. Zygmuntem Noconiem z dn. 21 XI 2009 r. Nagranie w zbiorach autora.
• Wywiad z księdzem Wiesławem Jasiczkiem proboszczem parafii św. Jadwigi Królowej w Kielcach z dn. 18 II 2009 r.;
• Zieliński Z., Kościół w Polsce 1944-2002, Rado