A złote jabłko stało się jabłkiem niezgody – o kulturowym i leksykograficznym wymiarze dwóch mitologizmów z komponentem nazywającym owoc

• Authors: Puda-Blokesz Magdalena

Title variants

EN

And złote jabłko (the golden apple) Became jabłko niezgody (the apple of discord): On the Cultural and Lexicographic Dimension of Two Mythology-Based Expressions Which Contain a Fruit Name

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

In the phraseological stock of Polish there can be found language units which conceal a cultural symbolism of mythological provenance – symbolism that speakers are perhaps sometimes unaware of. In this group tere are two phraseological expressions containing a fruit name (apple) that seem to be genetically related to Greek mythology: the złote jabłko [golden apple] and the jabłko niezgody [apple of discord]. The article presents the etymology of the ‘apple’ lexeme, broadly outlines the symbolism of apple and apple tree in various cultures and mythologies, and eventually discusses, inter alia, (1) mythological motivation of the units under consideration, (2) semantic and formal status of mythology-based phraseological expressions, (3) lexicographic status of both expressions, and (4) their international character.

Keywords

PL

frazeologia; mitologia; symbolika; kultura; leksykografia

EN

phraseology; mythology; symbols; culture; lexicography

• Publisher: Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Journal: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
• Year: 2015
• Issue: 10
• Pages: 146-162

Contributors

author

Puda-Blokesz Magdalena

• Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie

References

• Bartmiński J. (red.), 2012, Słownik stereotypów i symboli ludowych, t. 1: Kosmos, z. 4: Świat, światło, metale, Lublin.
• Basaj M., 1988, O polu semantycznym internacjonalizmów frazeologicznych, „Z Polskich Studiów Slawistycznych”, seria 7, s. 29–35.
• Bańkowski A., 2000, Etymologiczny słownik języka polskiego, t. 1, Warszawa.
• Biedermann H., 2001, Leksykon symboli, tłum. J. Rubinowicz, Warszawa.
• Boryś W., 2005, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków.
• Burszta W.J., 1998, Antropologia kultury. Tematy, teorie, interpretacje, Poznań.
• Chenel Á.P., Simarro A.S., 2008, Słownik symboli, tłum. M. Boberska, Warszawa.
• Chlebda W., 2005, Szkice o skrzydlatych słowach. Interpretacje lingwistyczne, Opole.
• Grimal P., 1997, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław – Warszawa – Kraków.
• Kopaliński W., 1990, Słownik symboli, Warszawa.
• Krzyżyk D., 2009, Znajomość związków frazeologicznych o rodowodzie mitologicznym (na podstawie badań wśród studentów), [w:] Język żyje. Rzecz o współczesnej polszczyźnie, red. K. Ożóg, Rzeszów, s. 134–141.
• Lewicki A.M., Pajdzińska A., 2001, Frazeologia, [w:] Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin, s. 315–333.
• Lurker M., 1989, Słownik obrazów i symboli biblijnych, tłum. bp K. Romaniuk, Poznań.
• Lurker M., 1994, Przesłanie symboli w mitach, kulturach i religiach, tłum. R. Wojnakowski, Kraków.
• Maćkiewicz J., 2001, Wyrazy międzynarodowe (internacjonalizmy) we współczesnym języku polskim, [w:] Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin , s. 555–562.
• Michalunio C., 2008, Dicta. Zbiór łacińskich sentencji, przysłów, zwrotów i powiedzeń z indeksem osobowym i tematycznym, Kraków.
• Oesterreicher-Mollwo M. (oprac.), 1992, Leksykon symboli, tłum. J. Prokopiuk, Warszawa.
• Oleśkiewicz A., 2007, Europa języków. Związki frazeologiczne o proweniencji biblijnej i antycznej w europejskiej wspólnocie słownikowej, Kraków.
• Plezia M., 2001, Tysiąclecie kultury antycznej w Polsce, [w:] idem, Scripta minora. Łacina średniowieczna i Wincenty Kadłubek, Kraków, s. 163–174.
• Puda-Blokesz M., 2011, Wariantywność mitologizmów frazeologicznych w świetle danych leksykograficznych, [w:] Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Wariantywność we frazeologii, red. P. Fliciński, Poznań, s. 81–93.
• Puda-Blokesz M., 2014, Mitologizmy frazeologiczne w języku polskim (na materiale leksykografii XX i XXI wieku), Kraków.
• Puda-Blokesz M. (w druku), Wokół problemów genezy polskich mitologizmów frazeologicznych, [w:] Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Geneza dawnych i nowych frazeologizmów polskich, red. G. Dziamska-Lenart, J. Liberek, Poznań.
• Sinko T., 1988, Antyk w literaturze polskiej. Prace komparatystyczne, wybór i oprac. T. Bieńkowski, wstęp S. Stabryła, Warszawa.
• Sobol E. (red.), 1996, Słownik wyrazów obcych, Warszawa.
• Stabryła S., 2007, Złote jabłka Afrodyty. Greckie legendy o miłości, Warszawa.
• Zamarovský V., 2006, Encyklopedia mitologii antycznej, tłum. J. Illg, L. Spyrka, J. Wania, Warszawa.