EN
PURPOSE/THESIS: The article is intended to present some opportunities to apply the text genres theory, transaction theory and cognitive schemata theory in the Information organization. The text genre should be understood here as a mental schema developed and distributed as a result of repeatable transactions with the text. The bibliographic (catalog) record can be treated as a text of a specified genre, which enables the scientists to research the social transactions both between the text and the author (information organizer, librarian) and the text and the recipient (information system user, library). All research presented in the article may be helpful to describe changes in transactions related to the changes in information technologies. METHODS: The article contains the description of changes to the transactions of information organization resulting from the application of new information technologies, that is the transformation of bibliographic record text into cybertext and their genres into cybergenres. RESULTS AND CONCLUSIONS: Any changes to the technologies used in the information organization lead to the development and enhancement of the users transactions with the text of the record in order to increase the search capabilities and simplify the methods of transaction implementation. ORIGINALITY/COGNITIVE VALUE: The approaches presented in the article are based on the theories of: cognitive schemata (constructivism), text genres (Miller and Andersen) and transactions (Dewey, Rosenblatt), applied in the analysis of bibliographic (catalog) records, treated as texts built in a specified convention arising from the repeatable transactions between information organizers and users. This point of view helps place those texts in an appropriate place among texts present in the scientific discourse.
PL
CEL/TEZA: Celem artykułu jest przedstawienie niektórych możliwości zastosowania teorii gatunków tekstu, teorii transakcji oraz teorii schematów poznawczych w organizacji informacji. Gatunek tekstu traktować należy jako schemat mentalny powstający i rozpowszechniany w wyniku powtarzalnych transakcji z tekstem. Opis (rekord) bibliograficzny/katalogowy traktować możnajak tekst określonego gatunku, co pozwala na badanie jego społecznych transakcji zarówno pomiędzy tekstem i autorem (organizatorem informacji, bibliotekarzem), jak również pomiędzy tekstem i odbiorcą (użytkownikiem systemu informacyjnego, biblioteki). Badania te mogą być przydatne m.in. dla opisu zmian transakcji związanych ze zmianami technologii informacyjnych. METODY BADAŃ: W artykule przedstawiono zmiany w transakcjach organizacji informacji wynikających ze stosowania nowych technologii informacyjnych, a więc zamiany tekstów opisów bibliograficznych/katalogowych w cybertekst, a ich gatunków w cybergatunki. W artykule opis tych zmian przeprowadzono na podstawie głównie transakcji wyszukiwania według dwóch elementów tekstów opisów: nazw autorów i tytułów dzieł w różnych środowiskach technologicznych. WYNIKI I WNIOSKI: Zmiany w technologiach stosowanych w organizacji informacji prowadzą do rozwoju i wzbogacania transakcji użytkownika z tekstem opisu w celu zwiększenia możliwości wyszukiwawczych i uproszczenia sposobów realizacji transakcji. ORYGINALNOŚĆ/WARTOŚĆ POZNAWCZA: Podstawą przedstawionych koncepcji są teorie schematów poznawczych (konstruktywizm), gatunków tekstów (Miller oraz Andersen) oraz transakcji (Dewey, Rosenblatt) zastosowane do analizy opisów bibliograficznych (katalogowych), traktowanych jako teksty tworzone w określonej konwencji, powstającej jako efekt powtarzalnych transakcji między organizatorem informacji i jej użytkownikiem. Taki punkt widzenia pozwala na właściwe umiejscowienie tych tekstów wśród tekstów funkcjonujących w dyskursie naukowym.