Udział lekarzy pochodzenia żydowskiego w popularyzacji wiedzy i działalności społecznej w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX w.

• Authors: Bołdyrew Aneta

Title variants

EN

The Participation of Jewish Doctors in Popularization of Knowledge and Social Activity in the Kingdom of Poland at the End of the 19th and at the Beginning of the 20th Centuries

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W drugiej połowie XIX i na początku XX wieku w Królestwie Polskim społeczność żydowska odgrywała ważną rolę w życiu społecznym, kulturalnym i naukowym. Lekarze pochodzenia żydowskiego często nawiązali współpracę z polskimi lekarzami, byli członkami stowarzyszeń naukowych i społecznych, należeli do redakcji czasopism naukowych, publikowali w periodykach społecznych i zawodowych. Ogromne zaangażowanie przedstawicieli żydowskiego zawodu medycznego było widoczne w zakresie popularyzacji wiedzy. We współpracy z polskimi lekarzami podejmowali trudne problemy medyczne, ale zajmowali się także kwestiami higienicznymi, społecznymi i edukacyjnymi. Byli aktywnymi członkami organizacji i inicjatorami licznych akcji społecznych o charakterze opiekuńczym, edukacyjnym i popularyzatorskim. Współpraca w dziedzinie społeczno-oświatowej pozwoliła zrealizować wiele śmiałych inicjatyw, wpływając na integrację ludności, zwłaszcza w największych miastach.

EN

In the Kingdom of Poland in the second part of the 19th and at the beginning of the 20th century, the Jewish community played an important role in social, cultural and scientific life. Doctors of Jewish origin very often worked together with Polish doctors. They were members of scientific and social associations; they belonged to the editorial boards of scientific journals; they published in social and professional periodicals. A huge involvement on the part of representatives of the Jewish medical profession was visible as far as popularization of knowledge was concerned. In cooperation with Polish doctors, they took on strictly medical problems, but they also dealt with hygienic, social and educational issues. They were active members of organizations and initiators of numerous social campaigns of a protective, educational and instructive nature. Cooperation in social and educational areas allowed them to carry out a number of bold initiatives, and it contributed to increased integration of the populace, especially in larger cities.

Keywords

PL

lekarze; Żydzi; Królestwo Polskie; organizacje społeczne; opieka medyczna

EN

doctors; Jews; Kingdom of Poland; social organizations; medical care

• Publisher: Gdańskie Seminarium Duchowne, Kuria Metropolitalna Gdańska
• Journal: Studia Gdańskie
• Year: 2017
• Issue: 41
• Pages: 27-40

Contributors

author

Bołdyrew Aneta

• Wydział Nauk o Wychowaniu Uniwersytet Łódzki

References

• Album zasłużonych lekarzy polskich, Warszawa 1925.
• Berenstein, M., O kolonjach letnich dla ubogich dzieci w Łodzi, „Czasopismo Lekarskie” 10/1 (1899), s. 403-408.
• Bołdyrew, A., Społeczeństwo Królestwa Polskiego wobec patologii społecznych w latach 1864-1914, Łódź 2016.
• Brzeziński, T., Polskie peregrynacje po dyplomy lekarskie (od średniowiecza po odzyskanie niepodległości w 1918 r.), Warszawa 1999.
• Datner, H., Ta i tamta strona. Żydowska inteligencja Warszawy drugiej połowy XIX wieku, Warszawa 2007.
• Dr Edward Flatau, „Robotnik” 4987/194 (1932), s. 2.
• Fijałek, J., Seweryn Szterling – współtwórca ruchu lekarsko-społecznego w Łodzi na przełomie XIX i XX w., w: Dzieje Żydów w Łodzi 1820-1944, red. W. Puś – S. Liszewski, Łódź 1991, s. 204-212.
• Fijałek, J. – Indulski, J., Opieka zdrowotna w Łodzi do roku 1945. Studium organizacyjno-historyczne, Łódź 1990.
• Hanecki, M., Środowisko lekarskie Warszawa 1864-1900, w: Warszawa XIX wieku 1795-1918, z. 1, red. R. Kołodziejczyk – J. Kosim – J. Leskiewiczowa, Warszawa 1970, s. 107-140.
• Jagodzińska, A., Pomiędzy. Akulturacja Żydów Warszawy w drugiej połowie XIX wieku, Wrocław 2008.
• Kempa, A. – Szukalak, M., Żydzi dawnej Łodzi. Słownik biograficzny, t. 1, Łódź 2001, t. 2, Łódź 2002, t. 3, Łódź 2003.
• Kierzek, A., Twórcy warszawskiej otolaryngologii, w: Polscy lekarze Żydzi w XIX i XX wieku, red. Z. Podgórska-Klawe, Warszawa 2010, s. 85-97.
• Kośmiński, S., Słownik lekarzów polskich, Warszawa 1888.
• Kronika, „Nowa Gazeta” 499/9 (1914), s. 3.
• Księga pamiątkowa 25-lecia pracy Pogotowia Ratunkowego w Łodzi, Łódź 1927.
• Micińska, M., Inteligencja na rozdrożach 1864–1918, Warszawa 2008.
• Olczak-Roniker, J., Korczak. Próba biografii, Warszawa 2011.
• Pamięci dra S. Goldflama, Warszawa 1932.
• Papierowski, A.J., Z życia społecznego Żydów płockich w II połowie XIX i na początku XX wieku, „Notatki Płockie” 178/1 (1999), s. 12-20.
• Papierowski, A.J. – Stefański, J., Płocczanie znani i nieznani, Płock 2002.
• Płonka-Syroka, B., Współpraca lekarzy polskich i żydowskich w walce z chorobami społecznymi w Królestwie Polskim w latach 1864-1914, w: Człowiek wobec choroby, red. B. Płonka-Syroka, Wrocław 2010, s. 193–201.
• Podgórska–Klawe, Z., Od hospicjum do współczesnego szpitala, Wrocław 1981.
• Puś, W., Żydzi w Łodzi w latach zaborów 1793-1914, Łódź 1998.
• Stocki, E., Dr med. i chir. Filip Lubelski (1787-1879). Sylwetka biograficzna, „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego” 27/3 (1958), s. 89-92.
• Szarejko, P., Słownik lekarzy polskich, t. 2, Warszawa 1994.
• Śmierć zasłużonego lekarza, „Tygodnik Ilustrowany” 2689/21 (1911), s. 413.
• Przedpełski, J. – Stefański, J., Żydzi płoccy w dziejach miasta, Płock 2012.
• Urbanek, B., Zygmunt Kramsztyk medicinae doctor, w: Polscy lekarze Żydzi w XIX i XX wieku, red. Z. Podgórska-Klawe, Warszawa 2010, s. 15-18.
• Z dziejów gminy starozakonnych w Warszawie w XIX stuleciu, t. I: Szkolnictwo, Warszawa 1907.
• Zasztowt, L., Popularyzacja nauki w Królestwie Polskim 1864-1905, Wrocław 1989.