XIX-wieczne badania ludoznawcze na obszarze Łotwy w świetle korespondencji Stefanii Ulanowskiej do Jana Karłowicza

• Authors: Rembiszewska Dorota Krystyna

Title variants

EN

19th century ethnological research on the territory of Latvia in view of correspondence of Stefania Ulanowska to Jan Karłowicz

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Listy, stanowiące podstawę omówienia, pochodzą ze spuścizny Jana Karłowicza (XIX-wiecznego etnografa, leksykografa) przechowywanej w litewskim archiwum historycznym w Wilnie. Są one świadectwem korespondencji prowadzonej przez Jana Karłowicza i Stefanię Ulanowską – m.in. autorkę Łotyszy Inflant Polskich, a w szczególności z gminy wielońskiej powiatu rzeżyckiego, od października 1889 r. do stycznia 1890 r. podczas pobytu badaczki w miejscowości Wielony, obecnie Viļāni (Łotwa). Korespondencja ta dostarcza dość bogatego materiału, zawierającego informacje dotychczas niedrukowane na temat Ulanowskiej. Przynosi także sporo danych z przeszłości Łatgalii i jej mieszkańców. Poza tym stanowi jednostkowe świadectwo peregrynacji naukowych. Listy te wnoszą wkład do historii badań etnograficznych na terenach dawnej Rzeczpospolitej, unaoczniają okoliczności, metody eksploracji w wieku XIX. Jednocześnie mogą być interesującą glosą do badań nad gwarami łatgalskimi w zakresie nazw kultury materialnej.

EN

Letters, which are the basis of the article, are a part of Jan Karlowicz’s (a 19th century ethnographer, lexicographer) heritage kept in the historical archive in Vilnius. They are evidence of correspondence between Jan Karłowicz and Stefania Ulanowska, the author of Łotysze Inflant Polskich, a w szczególności z gminy wielońskiej powiatu rzeżyckiego since October 1889 until January 1890 during Ulanowska’s stay in the village of Wielony, now Viļāni (Latvia). The correspondence is a source of rich material including information about Ulanowska that has not been published so far as well as data of Latgale’s and its inhabitants’ past. Moreover, it is a unique evidence of scientific peregrinations. These letters have their contribution in ethnographic research on the former territory of Poland as they show circumstances and methods of exploration used in the 19th century. At the same time they can be an interesting gloss for research over Latgalian dialects as far as names of material culture are concerned.

Keywords

EN

ethnography – 19th century; epistolography; Latgale; Latvians

• Publisher: Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk
• Journal: Acta Baltico-Slavica
• Year: 2014
• Volume: 38
• Pages: 98-107

Dates

published

2014-12-31

Contributors

author

Rembiszewska Dorota Krystyna

• Instytut Slawistyki PAN [Institute of Slavic Studies, Polish Academy of Sciences], Warszawa [Warsaw], Poland

References

• Karłowicz, J. (1892). Ostatnie prace o Inflantach. Biblioteka Warszawska: pismo miesięczne
• poświęcone naukom, sztukom i sprawom społecznym, 2, 550–564.
• Orgelbrand, S. (1901). Encyklopedia Powszechna S. Orgelbranda z ilustracjami i mapami (T. IX).
• Warszawa: Orgelbrand.
• Rembiszewska, D. (2013). Listy Stefanii Ulanowskiej do Jana Karłowicza. W W. Walczak &
• K. Łopatecki (Red.), Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej
• (T. 4, ss. 229–239). Białystok: Instytut Badań nad Dziedzictwem Kulturowym Europy.
• Sulimierski, F., Chlebowski, B., & Walewski, W. (Red.). (1880–1902). Słownik geograficzny
• Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich (T. I–XV). Warszawa.
• Ulanowska, S. (1889–1890). [Listy do J. Karłowicza]. Lietuvos valstybės istorijos archyvas (fond
• 1135, op. 10), Wilno.
• Ulanowska, S. (1891). Łotysze Inflant Polskich a w szczególności gminy wielońskiej, powiatu
• rzeżyckiego: obraz etnograficzny (cz. 1). Zbiór Wiadomości do Antropologii Akademii
• Umiejętności w Krakowie, XVI.
• Ulanowska, S. (1892). Łotysze Inflant Polskich a w szczególności gminy wielońskiej, powiatu
• rzeżyckiego: obraz etnograficzny (cz. 2). Zbiór Wiadomości do Antropologii Akademii
• Umiejętności w Krakowie, XVII.
• Ulanowska, S. (1895). Łotysze Inflant Polskich a w szczególności gminy wielońskiej, powiatu
• rzeżyckiego: obraz etnograficzny (cz. 3). Zbiór Wiadomości do Antropologii Akademii
• Umiejętności w Krakowie, XVIII.
• Zajas, K. (2008). Nieobecna kultura: przypadek Inflant Polskich. Kraków: Towarzystwo Autorów
• i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”.
• Żeromski, S. (b.d.). Snobizm i postęp. Pobrano 23 stycznia 2013, z http://literat.ug.edu.pl/
• snobizm/0008.htm

Identifiers

DOI

10.11649/abs.2014.010