Depozyty cyfrowe z prywatnych kolekcji jako sposób wzbogacania zasobów bibliotek cyfrowych i ochrony dziedzictwa kulturowego

• Authors: Małgorzata Wielek-Konopka

Title variants

Enhancing Digital Library and Cultural Heritage Resources with Digital Deposits from Private Collections

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Teza/cel artykułu – Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na potrzebę włączania do kolekcji bibliotek cyfrowych zdigitalizowanych prywatnych zbiorów bibliofilskich oraz ocena udziału tego rodzaju materiałów w zasobach polskich bibliotek cyfrowych. Metody badań – Na podstawie przeglądu materiałów informacyjnych opublikowanych na stronach internetowych bibliotek cyfrowych, Narodowego Archiwum Cyfrowego, Narodowego Instytutu Audiowizualnego oraz miejskich portali informacyjnych, prasy lokalnej publikowanej w Internecie itp. podjęto próbę oceny stopnia zainteresowania digitalizacją prywatnych kolekcji bibliofilskich wśród twórców bibliotek cyfrowych. Udział cyfrowych depozytów prywatnych kolekcji bibliofilskich w polskich bibliotekach cyfrowych zanalizowano na podstawie wyników badania ankietowego przeprowadzonego w lutym 2012 r. wśród bibliotek zrzeszonych w Federacji Bibliotek Cyfrowych. Badania obejmowały ocenę liczby zasobów cyfrowych pozyskanych ze zbiorów prywatnych, rodzaju zasobów uzyskanych z tego źródła oraz zasad współpracy z prywatnymi właścicielami. Wyniki – Stwierdzono, że obiekty znajdujące się w większości bibliotek cyfrowych to w przeważającej mierze zabytkowe i współczesne materiały biblioteczne, natomiast zbiory prywatne praktycznie wykluczone są z listy źródeł, z których pozyskiwane są zasoby cyfrowe. Dotyczy to zwłaszcza uczelnianych bibliotek cyfrowych funkcjonujących w oparciu o biblioteki tradycyjne czy cyfrowych repozytoriów związanych z różnymi instytucjami. Zbiory prywatne stanowią bardzo znikomą część opublikowanych w tych bibliotekach materiałów. Największą ilość zbiorów prywatnych zeskanowała dotąd Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa – ok. 3000 publikacji (2% wszystkich zbiorów). Inaczej wygląda sytuacja w bibliotekach cyfrowych ukierunkowanych na specyficzne księgozbiory, gromadzących regionalia, materiały dotyczące określonej dziedziny wiedzy, grupy kulturowej, instytucji, osoby, itd., takich jak np.: Biblioteka Multimedialna Ośrodka „Brama Grodzka” – Teatr NN, Wirtualne Archiwum Polskich Ormian czy Ziemiańska Biblioteka Cyfrowa zawierająca głównie elektroniczne reprodukcje czasopisma Wiadomości Ziemiańskie, której 100 % zasobów (ok. 2000 skanów) pochodzi z prywatnych kolekcji. Dla tych bibliotek kolekcje bibliofilskie są bardzo istotnym źródłem pozyskiwania zbiorów dlatego czynią one starania o ich pozyskanie. Wnioski - Nie ma w polskich bibliotekach cyfrowych zwyczaju tworzenia depozytów cyfrowych bez równoczesnego gromadzenia oryginałów. Tymczasem pozyskiwanie kolekcji bibliofilskich to znakomity sposób zarówno wzbogacania bibliotek cyfrowych o niezwykle cenne, nierzadko unikatowe druki, jak również zabezpieczania dzieł stanowiących dziedzictwo kulturowe.

EN

Objective – The author points to the need for the inclusion of digitized private bibliophilic collections into Polish digital library resources and attempts to evaluate the presence of that type of documents in Polish digital libraries. Methodology – Based on the analysis of town information portals, local press published on Internet and documents published on the websites of digital libraries, National Digital Archives and National Audiovisual Institute an attempt was made to evaluate the interest of digital libraries in the digitization of private bibliophilic collections. The presence of such deposits in Polish digital libraries was analyzed on the basis of the results of the survey addressed to libraries - members of Polish Digital Library Federation in February 2012. The survey evaluated the amount of digital resources received from private collections, types of resources obtained from that source and rules for cooperation with private owners. Results – It was discovered that digital libraries mostly include both historical and contemporary library holdings and private collections are virtually non-existent on the list of sources for digital libraries. It is particularly well visible in the case of university digital libraries receiving their content from traditional libraries as well as digital repositories related to various institutions. Private collections are very scarce in those databases. The largest amount of private collections has been digitized so far by Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa (Wielkopolska Digital Library) – approx. 3,000 publications (2% of all Library collections). The situation is considerably different in the case of digital libraries comprising selected book collections and gathering local publications or documents on selected branch of knowledge, cultural group, institution, person, etc., such as: Biblioteka Multimedialna Ośrodka „Brama Grodzka” – Teatr NN (Multimedia Library of "Brama Grodzka" Center - NN Theater), Wirtualne Archiwum Polskich Ormian (Virtual Archives of Polish Armenians) or Ziemiańska Biblioteka Cyfrowa (Digital Library of Landed Gentry), the latter solely containing digitized journal Wiadomości Ziemiańskie (Landed Gentry News) - in the case of such digital libraries 100% resources (approx. 2,000 scans) come from private collections. Those libraries depend on private bibliophilic collections as the source of new content and they are very interested in acquiring such resources. Conclusions - Polish libraries do not create digital deposits if original documents remain in private possession while the acquisition of bibliophilic collections would significantly enrich digital libraries with rare and unique documents and protect cultural heritage.

Keywords

PL

Depozyty cyfrowe; Zbiory prywatne; Źródła pozyskiwania zasobów cyfrowych; Digitalizacja; Ochrona dziedzictwa kulturowego w Polsce

EN

Digital deposits; Private collections; Origin of digital resources; Digitization; Protection of cultural heritage in Poland

• Publisher: Polish Librarians Association, Warsaw, http://www.sbp.pl/en
• Journal: Przegląd Biblioteczny
• Year: 2012
• Volume: 80
• Issue: 3
• Pages: 351-368

Contributors

author

Małgorzata Wielek-Konopka

• Jagiellonian Library

References

• BN (2012). Sprawozdanie Biblioteki Narodowej za rok 2011 [online]. Biblioteka Narodowa; [dostęp: 17.08.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.bn.org.pl/download/document/1340971912.pdf>.
• bookcrossing.com (bd.). About BookCrossing [online]; [dostęp: 23.05.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.bookcrossing.com/about>.
• CAW (bd.). Cyfrowe Archiwum Woli. Przemysłowe dziedzictwo Warzsawy. O zbiorach [online]. Cyfrowe Archiwum Woli; [dostęp: 23.05.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://archiwumwoli.waw.pl/6-o_zbiorach.htm>.
• CMJPII (bd.). Digitalizacja zbiorów dziedzictwa kulturowego [online]. Centrum Myśli Jana Pawła II; [dostęp: 23.05.2012]. Dostępny w World Wide Web:<http://www.centrumjp2.pl/node/2344>.
• Digitalizacja zbiorów bibliotecznych. Początki digitalizacji zbiorów (bd.) [online]; [dostęp: 25.03.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://biblioteka.w.of.pl/historia.html>.
• Jucha, Dorota (2012). Będzie cyfrowa Galicja. TEMI. Galicyjski Tygodnik Informacyjny [online], nr 10 (1648), 7 marca 2012, s. 6; [dostęp: 23.05.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.temi.pl/archiwum/rok-2012/files-download/184_717f9ff401dc96069a0938e5c2a3fc0e>.
• Kowalska, Małgorzata (2006). Digitalizacja zbiorów w bibliotekach polskich – próba oceny doświadczeń krajowych. "EBIB. Elektroniczny Biuletyn Informacyjny Bibliotekarzy" [online], nr 11 (81); [dostęp: 23.05.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.ebib.info/2006/81/a.php?kowalska>.
• Krystek, Henryk (bd.). Digitalizacja materiałów archiwalnych w Archiwum Państwowego [!] w Poznaniu [online]. Archiwum Państwowe w Poznaniu; [dostęp: 23.05.2012]. Dostępny w World Wide Web:<http://www.poznan.ap.gov.pl/index.php?option=com_content&view=article&id= 131&Itemid=84>.
• Madej, Teresa (2007). „4 Eastern Poland” – digitalizacja [online]. Zamość online Twoje Źródło Informacji; [dostęp: 23.05.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.zamosconline.pl/ text.php?id=1224&rodz=>.
• NIA (2011). Dziedzictwo Cyfrowe. Lista wniosków rozpatrzonych pozytywnie – nabór 2011 [online]. Narodowy Instytut Audiowizualny [dostęp: 23.05.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://acc.nina.gov.pl/docs/instytut/dc-ocena-pozytywna.pdf>.
• Pastuszka, Wojciech (2011). NID: Przestępstwa przeciwko dziedzictwu są powszechne [online]. Archeowieści. Z Pasją o Przeszłości; [dostęp: 23.05 2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://archeowiesci.pl/2011/05/06/nid-przestepstwa-przeciwkodziedzictwu-sa-powszechne/>.
• Rożniakowska-Kłosińska, Małgorzata (2009). Digitalizacja wszędzie dookoła. "EBIB. Elektroniczny Biuletyn Informacyjny Bibliotekarzy" [online], nr 7 (107); [dostęp: 23.05.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.ebib.info/2009/107/a.php? rozniakowska_klosinska>.
• Skalski, Janusz H. (2005). Ważne daty historyczne w kardiologii. "Szlachetne Zdrowie. Kwartalnik Śląskiego Centrum Chorób Serca" [online], nr 8 (1/2005) [dostęp: 23.05.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.sccs.pl/szlachetne_zdrowie/tresc/8/index_2.htm>.
• Skalski, Janusz H. (2012). Wielka pasja Profesora od małych serc. Kocham stare książki…Z prof. Januszem Skalskim rozmawia Małgorzata Wielek-Konopka. "Alma Mater. Miesięcznik Uniwersytetu Jagiellońskiego" [online], nr 145-146 (marzec/kwiecień), s. 77-79; [dostęp: 23.05.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.almamater.uj.edu.pl/archiwum-2012>.
• Smolarnia-Serwitut (2010). Nasze zbiory na stronie Śląskiej Biblioteki Cyfrowej [online]; Smolarnia – Serwitut – Blog; [dostęp: 23.05.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://smolarnia.blox.pl/2010/08/Nasze-zbiory-na-stronie-Slaskiej-Biblioteki.html>.
• ŚBC (2012). Miłkowskie Towarzystwo Historyczne nowym Uczestnikiem ŚBC [online]. Śląska Biblioteka Cyfrowa; [dostęp: 23.05.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.sbc.org.pl/dlibra/news?news=full>.
• TGBC (2010). Tarnowska Biblioteka Cyfrowa. Wiadomości [online]; [dostęp: 23.05.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://dlibra.biblioteka.tarnow.pl/dlibra/news?news=full>.
• UMO (2009). Opolska Biblioteka Cyfrowa [online]. Urząd Miasta Opola. Opole – Stolica Polskiej Piosenki; [dostęp: 23.05.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.opole.pl/miasto/ artykuly/30645-1087-Article-Opolska_Biblioteka_Cyfrowa e#paragraph3344>.
• Ustawa (1997). Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach [online]. ISAP Internetowy System Aktów Prawnych; [dostęp: 23.05.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://isap.sejm.gov.pl/ DetailsServlet?id=WDU19970850539>.
• Werla, Marcin (2012). Pierwszy milion polskich obiektów cyfrowych w Europeanie! [online]. Poznańskie Centrum Superkomputerowo Sieciowe; [dostęp: 23.05.2012]. Dostępny w World Wide Web: <http://www.man.poznan.pl/online/pl/artykuly/1727/Pierwszy_milion_polskich_ obiektow_cyfrowych_w_Europeanie.html>.