Koncpecja władzy państwowej i prawa w państwach muzułmańskich i demokratycznych

• Authors: Przybytek Piotr

Title variants

EN

The concept of a state and power in Muslim and democratic states

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł zawiera analizę różnic w rozumieniu władzy państwowej i prawa na Zachodzie i w regionie Islamu. Jego celem jest znalezienie przyczyn szczególnej skłonności społeczeństw muzułmańskich do autokratyzmu i teokratyzmu. Zbadane zostały historyczne przemiany ustrojowe w Europie i w krajach muzułmańskich, ze szczególnym uwzględnieniem Sudanu. Następnie prześledzono procesy, jakie doprowadziły do rozwoju fundamentalizmu i radykalizacji społeczności muzułmańskich w Europie jak i w państwach arabskich. Stwierdzono nieefektywność polityki Unii Europejskiej mającej na celu upowszechnienie demokracji w regionie Islamu. W konkluzji stwierdzono, że podstawowym problemem i pierwotnym źródłem trudności jest nienaruszalność i dogmatyczny charakter prawa koranicznego.

EN

The article contains an analysis of differences in the understanding of state power and law in the West and in the Islamic region. Its purpose is to find the reasons for the Muslim societies' particular propensity for autocracy and theocracy. Historical political changes in Europe and in Muslim countries were examined, with particular reference to Sudan. Then, the processes that led to the development of fundamentalism and the radicalization of Muslim communities in Europe as well as in the Arab states were investigated. Ineffectiveness of the European Union's policy aimed at popularizing democracy in the Islamic region was found. In conclusion, it was stated that the basic problem and primary source of difficulty is the inviolability and dogmatic character of Koranic law.

Keywords

PL

współczesne doktryny polityczne i prawne; państwo; władza; islamizm; demokracja

EN

contemporary political and legal doctrines; state power; islamism; democracy

• Publisher: Polskie Towarzystwo Geopolityczne
• Journal: Przegląd Geopolityczny
• Year: 2018
• Volume: 23
• Pages: 158-179

Contributors

author

Przybytek Piotr

• Uniwersytet Jagielloński

References

• Ball, T., 2002, Władza, [w:] R. E. Goodin, F. Pettit (red.), Przewodnik po współczesnej filozofii politycznej, tłum. C. Cieśliński, M. Poręba, Warszawa, s. 699 – 711.
• Bankowicz, M., 1999, Słownik polityki, Warszawa.
• Barber, B. R.,1997, Dżihad kontra McŚwiat, tłum. H. Jankowska, Warszawa.
• Barański, Ł., 2015, Zagrożenia asymetryczne wynikające z dysfunkcyjności państw w regionie MENA, [w:] A. Czupryński, M. El Ghamari, A. Polak (red.), Efekty przemian politycznych w państwach Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej na początku drugiej dekady XXI wieku, Warszawa, s. 229 – 260.
• Bielański, S., 2012, Chomeini Ruhollah, [w:] W. Kozub i inni (red.), Współczesne doktryny polityczne i prawne. Twórcy, idee, interpretacje, Kraków, s. 40 – 48.
• Boćkowski, D., 2015, Al-Kaida buduje w Afryce granice przyszłego kalifatu, [w:] A. Czupryński, M. El Ghamari, A. Polak (red.), Efekty przemian politycznych w państwach Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej na początku drugiej dekady XXI wieku, Warszawa, s. 261 – 271.
• Bury, J., Kasprzyk, J., 2007, Prawo karne Islamu, Warszawa.
• Cockburn, P., 2015, Państwo Islamskie, tłum. M. Bielik, wstęp i konsultacja merytoryczna D. Boćkowski, Warszawa.
• Czajkowska, K., Diawoł-Sitko, A., 2012, Systemy polityczne wybranych państw Bliskiego Wschodu, Warszawa.
• Daftary, F., 2008, Izmailici. Zarys historii, tłum. K. Pachniak, Warszawa.
• Danecki, J., 2001, Arabowie, Warszawa.
• Danecki, J., 2007, Podstawowe wiadomości o islamie, Warszawa.
• Dorocki, S., Brzegowy, P., 2015, Katolicy i muzułmanie francuscy wobec idei laicisme i laicité, Przegląd Geopolityczny, 14, s. 121-140.
• El Ghamari, M., 2015, Między kulturą a religią. Operacje wojskowe w Iraku i Afganistanie, Toruń.
• Fiala, P., 2016, Koniec beztroski. O Europie, demokracji i polityce, jakiej nie chcemy, Kraków.
• Gołata, K., 2003, System polityczny, [w:] P. Deszczyński, K. Gołota (red.), Demokratyczne systemy i doktryny polityczne, Poznań, s. 13 – 36.
• Gulczyński, M., 2004, Panorama systemów politycznych świata, Warszawa.
• Hess, G. R., 1995, Amerykańska polityka zagraniczna od 1975 r., [w:] D. T. Critchlow, A. Bartnicki, K. Michałek (red. naukowa), Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki, t. V: 1945 – 1990, Warszawa, s. 271 – 296.
• Heywood, A., 2006, Politologia, Warszawa.
• Izak, K., 2014, Leksykon organizacji i ruchów islamistycznych, Warszawa.
• Izdebski, H., 2011, Elementy teorii i filozofii prawa, Warszawa.
• Jackson, R., Sørensen, G., 2012, Wprowadzenie do stosunków międzynarodowych. Teorie i kierunki badawcze, tłum. A. Czwojdrak, Kraków.
• Jakubowski, W., Sulowski, S., Wojtaszczyk, K. A., 2003, Historyczny rozwój państw, [w:] K. A. Wojtaszczyk, W. Jakubowski (red.), Społeczeństwo i polityka.
• Podstawy nauk politycznych, Warszawa, s. 195 – 218.
• Jamróz, A., 2011, Wprowadzenie do prawoznawstwa, Warszawa.
• Jamsheer, H. A., 2009, Historia powstania islamu jako doktryny społeczno-politycznej, Warszawa.
• Jarczewski, A., 2007, Rozprawa o ustroju. Eurōpoliteia, Kraków.
• Justyński, J., 2004, Historia doktryn polityczno – prawnych, Toruń.
• Kaczmarek, J., 2001, Terroryzm i konflikty zbrojne a fundamentalizm islamski, Wrocław.
• Kaczocha, W., 2004, Demokracja proceduralna oraz republikańska, Poznań.
• Kociołek–Pęksa, A., 2011, Socjologiczne i politologiczne ujęcie władzy jako korelatu państwa i społeczeństwa, [w:] J. Oniszczuk (red.), Współczesne państwo w teorii i praktyce, Warszawa, s. 73 – 95.
• Kościelniak, K., ks., 2002, Dżihad. Święta wojna w islamie, Kraków.
• Krawczyk, R., 2013, Islam jako system społeczno-gospodarczy, Warszawa.
• Kryszeń, G., 2014, Status prawnoustrojowy króla Malezji, [w:] M. Grzybowski, B. Naleziński (red.), Państwo demokratyczne, prawne i socjalne. Studia historycznoprawne i ustrojowo-porównawcze. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Zbigniewowi Antoniemu Maciągowi, t. II, Kraków, s. 217 – 234.
• Krzyżanowski, M., 2015, Iran jako kluczowy czynnik redefiniujący sytuację na Bliskim Wschodzie – perspektywa geopolityczna, [w:] A. Bryc, M. Dahl, M. Lewicka (red.), Bliski Wschód w procesie przemian, t. I, Toruń, s. 37 – 53.
• Kulishov, V., Current globalization trends, 2014, ,,Periodyk Naukowy Akademii Polonijnej. Polonia University Scientific Journal”, t. XI (vol. XI), nr 4, s. 33 – 44.
• Kuźniar, R., 2016, Europa w porządku międzynarodowym, Warszawa.
• Kuźniar, R., 2006, Porządek międzynarodowy wczesnej globalizacji, [w:] E. Haliżak, R.
• Kuźniar (red.), Stosunki międzynarodowe. Geneza, struktura, dynamika, Warszawa, s. 508 – 533.
• Laurent, S., 2015, Kalifat terroru. Kulisy działania Państwa Islamskiego, tłum. E. Kaniowska, Warszawa.
• Lewicka, M., 2005, Fundamentalizm muzułmański – odkrycie naszych czasów czy stały element myśli politycznej islamu?, [w:] R. Bäcker, S. Kitab (red.), Islam a świat, Toruń, s. 48 – 82.
• Łopatka, A., 2000, Prawoznawstwo, Poznań.
• Małajny, R. M., 2002, Europejska teoria podziału władzy państwowej w XX stuleciu, [w:] Marek Maciejewski, Maciej Marszał (red.), Doktryny polityczne i prawne u progu XXI wieku, [Wrocław] Kolonia, s. 327 – 343.
• Marcinkowski, Cz., Scenariusze antycypowanych zmian sytuacji geopolitycznej w rejonie państw MENA, [w:] Efekty przemian politycznych w państwach Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej na początku drugiej dekady XXI wieku, A. Czupryński, M. El Ghamari, A. Polak (red.), Warszawa 2015, s. 272 – 280.
• Milczanowski, M., 2013, Rola Egiptu w systemie bezpieczeństwa międzynarodowego w okresie sprawowania władzy przez Bractwo Muzułmańskie, ,,Politeja. Pismo Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego”, nr 4 (26), s. 239 – 274.
• Mrozek, A., 1967, Koran a kultura arabska, Warszawa.
• Mrozek – Dumanowska, A., 1999, Islam a demokracja, [w:] A. Mrozek – Dumanowska (red.), Islam a demokracja, Warszawa, s. 9 – 39.
• Musiał, S., 2014, Muzułmanie we Francji – wybrane aspekty społecznopolityczne, Przegląd Geopolityczny, 8, s. 31-48.
• Nieć, M., 2008, Trzy projekty demokracji w Attyce. Próba rekonstrukcji, [w:] K. Chojnicka, A. Citkowska – Kimla, W. Kozub – Ciembroniewicz (red.), Czas a trwanie idei politycznych i prawnych, Warszawa, s. 190 – 206.
• Orzeł, K., 2009, Migracja z Polski do Irlandii – przypadek kontaktu międzykulturowego, [w:] T. Paleczny, M. Banaś (red.), Dialog na pograniczach kultur i cywilizacji, Kraków, s. 309 – 320.
• Ostaszewski, P., 2008, Międzynarodowe stosunki polityczne, Warszawa.
• Parzymies, A., 2005, Muzułmanie w Europie, A. Parzymies (red.), Warszawa.
• Pędziwiatr, K., 2007, Od islamu imigrantów do islamu obywateli: muzułmanie w krajach Europy Zachodniej, Kraków.
• Piwnicki, G., 2009, Kulturowe, religijne, cywilizacyjne i polityczne uwarunkowania fundamentalizmu w świecie arabskim jako źródła terroryzmu muzułmańskiego, [w:]
• M. J. Malinowski, R. Ożarowski, W. Grabowski (red.), Ewolucja terroryzmu na przełomie XX i XXI wieku, Gdańsk, s. 94 – 113.
• Rogier, L. J., 1987, Religia i oświecenie, [w:] L. J. Rogier, G. de Bertier de Sauvigny,
• J. Hajjar, Historia Kościoła, t. IV: 1715 – 1848, L. J. Rogier, R. Aubert, M. D. Knowles (komitet redakcyjny), tłum. T. Szafrański, Warszawa, s. 7 – 25.
• Romańczuk, M., 2005, Terroryzm religijny w aspekcie pojęciowym i fenomenologicznym, [w:] K. Lankosz, M. Chorośnicki, P. Czubik (red.), Walka z terroryzmem w świetle prawa międzynarodowego, Bielsko-Biała, s. 201 – 211.
• Roskin, M., Cord, R., Medeiros, J., Jones, W., 2001, Wprowadzenie do nauk politycznych, tłum. H. Jankowska, Poznań.
• Rot, H., 1995, Między geografią prawną, komparatystyką prawniczą i teorią prawa, [w:] Główne kultury prawne współczesnego świata, Warszawa, s. 11 – 31.
• Sikora, A., 2015, Pomiędzy wiarą a polityką. Perspektywa wprowadzenia demokracji w państwach islamskich, Przegląd Geopolityczny, 13, s. 137-150.
• Skorek, A., 2015, Żydowskie ugrupowania religijne w Państwie Izrael. Polityczna rola ortodoksyjnego judaizmu, Kraków.
• Stępień, J., [2017] cop. 2014, Hinduski fundamentalizm religijny. Myśl polityczna Narodowej Organizacji Ochotników (Rashtriya Swayamsevak Sangh), Kraków.
• Stępień, M., 2013, Islamska kultura prawna, [w:] A. Kociołek – Pęksa, M. Stępień (red.), Leksykon socjologii prawa, Warszawa, s. 92 – 100.
• Stępień, M., 2008, Responsywna administracja publiczna, Toruń.
• Stolarczyk, M., 2015, Iran. Państwo i religia, Warszawa.
• Sylwestrzak, A., 2008, Nowe interpretacje podziału władz, [w:] K. Chojnicka, A. Citkowska – Kimla, W. Kozub – Ciembroniewicz (red.), Czas a trwanie idei politycznych i prawnych, Warszawa, s. 121 – 136.
• Szlachta, B., 2000, Polscy konserwatyści wobec ustroju politycznego do 1939 roku, Kraków.
• Tokarczyk, R., 2010, Współczesne doktryny polityczne, Warszawa.
• Tokarczyk, R., 2008, Współczesne kultury prawne, Warszawa.
• Wasiuta, O., 2017, System ekonomiczny „Państwa Islamskiego”, Przegląd Geopolityczny, 22, s. 33-49.
• Weisband, E., Powell, C.I.T., 2015, Political culture and the making of Modern Nation – States, London.
• Wejkszner, A., 2016, Państwo islamskie: narodziny nowego kalifatu?, Warszawa.
• Wilczyńska, A., 2015, Zróżnicowanie wewnętrzne islamu, Przegląd Geopolityczny, 13, s. 39-50.
• Wilczyński, W.J., 2015a, Muzułmanie w Europie: aspekty geograficzne, polityczne i religijne, Przegląd Geopolityczny, 14, s. 107-119.
• Wilczyński, W., 2015b, Zmierzch Europy – demograficzne konsekwencje przemian cywilizacyjnych, [w:] T.Z. Leszczyński (red.), Bezpieczeństwo Europy. Uwarunkowania społeczne, Polskie Towarzystwo Geopolityczne, Kraków, s. 15-36.
• Zając, J., 2010, Państwa arabskie wobec europejskiej koncepcji demokracji i praw człowieka, [w:] K. Górak-Sosnowska, J. Jurewicz (red.), Kulturowe uwarunkowania rozwoju w Azji i Afryce, Łódź, s. 133 – 147.
• Załuski, W., 2009, Ewolucyjna filozofia prawa, Warszawa.
• Zarzycka, M., Napiórkowski, Ł., 2015, Arabska Wiosna jako klasyczny przykład efektu domina, [w:] A. Czupryński, M. El Ghamari, A. Polak (red.), Efekty przemian politycznych w państwach Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej na początku drugiej dekady XXI wieku, Warszawa, s. 89 – 99.
• Zmierczak, M., 2008, Koncepcja państwa prawnego jako ograniczenie władzy narodu, [w:] J. Kowalski (wybór), Państwo prawa. Demokratyczne państwo prawne. Antologia, Warszawa, s. 100 – 116.