Modlitewnik jako lekarstwo. Analiza genologiczna

• Authors: Maria Wojtak

Title variants

EN

The Prayer Book as a Cure. a Genre Study

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł jest poświęcony analizie innowacyjnej formy modlitewnika. Nadano mu bowiem formę artefaktu podobnego do leku. W ten sposób nawiązano do metafory modlitewnik to lekarstwo. Całość jest w analizach potraktowana jako kolekcja gatunków o niezwykłych konturach. Charakterystyka genologiczna obejmuje następujące typy wypowiedzi: zbiór tekstów na opakowaniu, ulotkę dla pacjenta, właściwy modlitewnik. Dwa pierwsze typy stanowią kontaminację gatunków użytkowych prezentujących lekarstwo i gatunków katechetycznych lub kultowych. Modlitewnik zaś nawiązuje do zmodernizowanych wersji gatunku. Całość (kolekcję komunikatów) autorka traktuje jako przekaz wystylizowany na reklamę, lecz w sensie komunikacyjnym nie gatunkowym. Zbiór różnorodnych komunikatów jest (jak reklama): atrakcyjny, sugestywny, zrozumiały i łatwy do zapamiętania. Postrzeganie modlitewnika w kategoriach leku i nadanie mu zewnętrznej formy medykamentu owocuje powstaniem nowej formuły gatunkowej. Kod gatunkowy modlitewnika został poszerzony i uzupełniony o nowe wyznaczniki. Dyskurs katechetyczny (obejmujący katechezę integralną) zyskał nowe nośniki perswazyjności przez odwołanie do dyskursu reklamowego.

EN

The article is devoted to the analysis of an innovative form of the prayer book. It has been given the form of an artifact similar to the cure. In this way it implies a reference to the metaphor the prayer book is a cure. The entirety of the material is treated in the analyses as a collection of genres of unusual contours. The genre characteristics includes the following types of utterances: a collection of texts on a package, a leaflet for the patient and a proper prayer book. The first two types are a contamination of utilitarian genres presenting a cure and catechetical or cult genres, whereas the prayer book refers to the modernized versions of the genre. The author treats the entirety (a collection of utterances) as communication stylized to form an advertisement, yet in the communication sense and not the generic one. A collection of diverse utterances is (just like advertisements): appealing, suggestive, comprehensible and easy to remember. Perceiving the prayer book in terms of a cure and giving it the external form of the medicine results in creation of a new formula of the genre. The genre code of the prayer book has been expanded and supplemented with new exponents. The catechetical discourse (including the integral catechesis) has gained new carriers of persuasiveness by the reference to the advertising discourse.

Keywords

PL

modlitewnik; modlitwa; reklama; katecheza

EN

prayer book; prayer; advertising; catechesis

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Humanistyczne
• Year: 2015
• Volume: 63
• Issue: 6: Językoznawstwo
• Pages: 241-261

Contributors

author

Maria Wojtak

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

References

• Balter L.: Duch Święty. Dzieje, w: Encyklopedia Katolicka, t. IV, Lublin 1983, kol. 283-286.
• Bieńkowska D., Koziara S.: Duch odnowy soborowej a współczesne tendencje w polskich przekładach Pisma Świętego. Aspekty filologiczne, w: Humanistyczna recepcja Soboru Watykańskiego II. Zbiór studiów, red. ks. J. Lewandowicz, E. Umińska-Tytoń, Łódź 2014, s. 13-28.
• Bralczyk J.: Język na sprzedaż, Warszawa 1996.
• Kopeć J.: Koronka, w: Encyklopedia Katolicka, t. IX, Lublin 2002, kol. 887.
• Lohfink G.: Modlitwa moją ojczyzną. Teologia i praktyka modlitwy chrześcijańskiej, Poznań 2011.
• Nowak M.: „Lekarstwo dla wszystkich”. O kilku sposobach uczenia i propagowania modlitwy w: Człowiek, zjawiska i teksty kultury w komunikacji społecznej, red. M. Karwatowska, R. Litwiński, A. Siwiec, Lublin 2015, s. 203-216..
• Straszewicz M.: Nowenna, w: Encyklopedia Katolicka, t. XIV, Lublin 2010, kol. 51-52.
• Sujkowska-Sobisz K., Wyrwas K.: Dwa typy kontaminacji gatunkowych, w: Gatunki mowy i ich ewolucja, t. II: Tekst a gatunek, red. D. Ostaszewska, Katowice 2004, s. 62-72.
• Szczerba D.: Praktyczny leksykon modlitwy, Kraków 2008.
• Wojtak M.: Dylematy genologa, w: Porozmawiajmy o gatunkach – artystycznych i użytkowych, red. E. Bulisz, M. Wojtak, Lublin 2015, s. 11-29.
• Wojtak M.: Osobliwe byty gatunkowe i tekstowe w ich uwikłaniach komunikacyjnych, w: Gatunki mowy i ich ewolucja, t. IV: Gatunek a komunikacja społeczna, red. D. Ostaszewska, J. Przyklenk, Katowice 2011, s. 44-56.
• Wojtak M.: Potencjał tekstotwórczy wzorca gatunkowego na przykładzie litanii, „Tekst i Dyskurs – Text und Diskurs” 6(2013), s. 319-336.
• Wojtak M.: Styl religijny w perspektywie genologicznej, w: Język religijny dawniej i dziś, red. S. Mikołajczak, ks. T. Węcławski, Poznań 2004, s. 104-113.
• Wojtak M.: Wartości w wywiadzie – wartość wywiadu, w: Współczesne media. Wartości w mediach. Wartość mediów, t. II: Wartości mediów, red. I. Hofman, D. Kępa-Figura, Lublin 2014, s. 225-239.
• Wojtak M.: Współczesne modlitewniki w oczach językoznawcy. Studium genologiczne, Tarnów 2011.
• Wojtak M.: Współczesny modlitewnik dla dzieci jako tekstowa sylwa, w: Silva rerum philologicarum. Studia ofiarowane Profesor Marii Strycharskiej-Brzezinie z okazji Jej jubileuszu, red. J. S. Gruchała, H. Kurek, Kraków 2010, s. 435-448.
• Wojtak M.: Współczesny modlitewnik upamiętniający I Komunię Świętą – genologiczne studium przypadku, w: Ścieżkami pięknej polszczyzny. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Mirosławie Białoskórskiej z okazji 65-lecia urodzin i 45-lecia pracy zawodowej, red. L. Mariak, A. Seniów, Szczecin 2011, s. 293-307.
• Zdunek A.: Modlitwa ustalona w strukturze litanijnej sylwy, w: Język żyje. Rzecz o współczesnej polszczyźnie, red. K. Ożóg, Rzeszów 2009, s. 323-336.
• Zdunkiewicz-Jedynak D.: Wykłady ze stylistyki, Warszawa 2008.

Identifiers

DOI

10.18290/rh.2015.63.6-13