Metoda Vojty w diagnozie i terapii triady ssanie–połykanie–oddychanie u dziecka przedwcześnie urodzonego

• Authors: Czajkowska Magdalena , Kaptur Ewa

Title variants

EN

Vojta therapy in the diagnosis and the suck–swallow–breathe triad treatment of prematurely born child

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Liczba przedwczesnych porodów, zarówno w Polsce, jak i na świecie, w ciągu ostatnich dwóch dekad wzrosła w widoczny sposób. Na skutek postępu nauk medycznych oraz doświadczenia pracowników oddziałów neonatologicznych ratujących skrajnie niedojrzałe wcześniaki umieralność wśród badanej grupy dzieci obniżyła się. Specjaliści zajmujący się rozwojem małego dziecka stanęli przed nowymi wyzwaniami. Jednym z nich, leżącym u podstaw przeżywalności, jest pobór pokarmu. Głównym zagrożeniem prawidłowej synchronizacji triady ssanie–przełykanie–oddychanie u wcześniaka stał się niski wiek ciążowy oraz skrajnie niska masa urodzeniowa. Na oddziałach neonatologicznych ośrodków III stopnia referencyjności stymulacją pierwotnych odruchów noworodkowych zajmują się neurologopedzi lub logopedzi – specjaliści wczesnej interwencji logopedycznej oraz/lub fizjoterapeuci. U wcześniaków dobrze rokujących, bez komplikacji neurologicznych, wczesna interwencja ma za zadanie przyspieszenie procesu zakończenia karmienia sondą i przejście do samodzielnego ssania. U noworodków z umiarkowanymi lub ciężkimi uszkodzeniami ośrodkowego układu nerwowego tak wcześnie podjęta terapia neurologopedyczna ma na celu zminimalizowanie poziomu niepełnosprawności i zwiększenie szansy na rozwój motoryczny mowy. Fizjoterapia wykorzystuje w procesie terapeutycznym m.in. metodę Vojty, jako rehabilitację „pierwszego rzutu” dziecka urodzonego przedwcześnie.

EN

The number of premature births, both in Poland and in the world, has increased prominently in the last two decades. As a result of the progress of medical science and the experience of neonatal ward personnel, mortality among the examined groups of premature children has decreased. Specialists of infant development faced with new challenges, one of them being the food intake that is substantial for children’s survival. The main threat to the proper synchronization of the triad: sucking–swallowing–breathing, for premature babies is a low gestational age and extremely low birth weight. At the third degree neurological units (health center classification), the speech and neuro speech therapists – specialists in early speech intervention therapy and/or physiotherapists- take care of stimulus of primitive neonatal reflexes. In prematurely born babies with positive prognosis, without any neurological complications, the early speech intervention therapy is conducted to accelerate and complete the tube feeding process and begin independent sucking of a baby. In case of infants with moderate or severe damage of the central nervous system, the early neurologopedic speech therapy is conducted to minimize the level of disability and increase the chance of speech motor development. Physiotherapy uses in the therapeutic process, among others, Vojta therapy, as the rehabilitation of the “first line” of a prematurely born child.

Keywords

PL

Metoda Vojty; wcześniak; ssanie–połykanie–oddychanie

EN

Vojta method; premature; sucking–swallowing–breathing

• Publisher: Polskie Towarzystwo Logopedyczne
• Journal: Logopedia
• Year: 2016
• Volume: 45
• Pages: 205-219

Dates

published

2020-11-15

Contributors

author

Czajkowska Magdalena

• Uniwersytet Szczeciński Wydział Filologii

author

Kaptur Ewa

• Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej

References

• Amiel-Tison C., 2008, Neurologia perinatalna, wyd. I pol. red. E. Marszał, Wrocław.
• Bagnowska K., 2014, Czynniki wpływające na skuteczność rehabilitacji metodą NDT-Bobath u dzieci urodzonych przedwcześnie, „Nowa Pediatria”, 2, s. 63–71.
• Banaszek G., 2004, Rozwój niemowląt i jego zaburzenia a rehabilitacja metoda Vojty, Bielsko--Biała.
• Barlow S.M., 2009, Oral and respiratory control for preterm feeding, „Current Opinion in Otolaryngology & Head and Neck Surgery”, 17(3), s. 179–186.
• Barlow S.M., Jaehoon L., Wang J., Oder A., Oh W., Hall S., Knox K., Weatherstpne K., Thompson D., 2014, Effects of oral stimulus frequency spectra on the development of non-nutritive suck in preterm infants with respiratory distress syndrome or chronic lung disease, and preterm infants of diabetic mothers, „Journal of Neonatal Nursing”, 20 (4), s. 178–188.
• Bauer H., Appaji G., Mundt D., 1992, Vojta Neurophysiologic Therapy, „The Indian Journal of Pediatrics”, 59, s. 37–51.
• Bednarczyk M., Lewandowska M., Stobnicka-Stolarska P., Szozda A., Winnicka E., Zawitkowski P., 2014, Ocena gotowości do funkcji jedzenia (karmienia doustnego), „Standardy Medyczne Pediatria”, 1, s. 36–39.
• Bernatowicz-Łojko U., Brzozowska-Misiewicz I., Twardo M., 2013, Wczesna interwencja – opieka logopedyczna od pierwszych dni życia dziecka, [w:] Medycyna w logopedii. Terapia – wspomaganie – wsparcie. Trzy drogi – jeden cel, red. J. J. Błeszyński, Gdańsk, s. 40–56.
• Bielecka-Cymerman J., 2003, Zaburzenia neurorozwojowe u dzieci urodzonych przedwcześnie, [w:] Noworodek przedwcześnie urodzony – pierwsze lata życia, red. M.K. Kornacka, Warszawa, 42–54.
• Boiron M., Nobrega L., Roux S., Henrot E., Saliba E., 2007, Effects of oral stimulation and oral suport on non-nutritive sucking and feeding performance in preterm infants, „Developmental Medicine and Child Neurology”, 49 (6), s. 439–444.
• Borkowska M., 2008, Metoda NDT-Bobath (Neurodevelopmental Treatment – Bobah) w usprawnianiu dzieci z zaburzeniami rozwoju ruchowego, [w:] Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju małego dziecka, red. B. Cytowska, B. Wilczura, Kraków, s.193–208.
• Bręborowicz G.H., Kamiński K., Markwitz W., Skrzypczak J., Wilczyński J., 2003, Poród przedwczesny, [w:] Postępy w medycynie matczyno-płodowej: zbiór wybranych wykładów wygłoszonych na III Kongresie Polskiego Towarzystwa Medycyny Perinatalnej, red. J. Wilczyński, L. Podciechowski, D. Nowakowska, Poznań, s.183–185.
• Chrzan-Dętkoś M., 2012, Wcześniaki. Rozwój psychoruchowy w pierwszym roku życia, Gdańsk.
• DeMatteo C., Matovich D., Hjartarson A., 2005, Comparison of clinical and videofluoroscopic evaluation of children with feeding and swallowing difficulties, „Developmental Medicine and Child Neurology”, 47 (3), s. 149–157.
• Dołyk B., 2008, Diagnostyka i terapia metodą Vojty we wczesnej interwencji. Zaburzenia ośrodkowej koordynacji nerwowej, [w:] Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju małego dziecka, red. B. Cytowska, B. Wilczura, Kraków, s. 209–220.
• Dworzańska K., Borowicz-Lech L., 2016, Diagnoza dziecka od chwili narodzin, „Forum Logopedy” I/II, 11, s. 11–13.
• Dytrych G., 2009, Analiza rozwoju ruchowego dzieci urodzonych z niską masą urodzeniową usprawnianych metodą Vojty, „Neurologia dziecięca”, 18 (35), s. 41–48.
• Gacka E., 2014, Zaburzenia rozwoju mowy u dzieci z porodów przedwczesnych, Gdańsk.
• Gadzinowski J., Kęsiak M., 2008, Definicje, terminologia, zasady organizacji opieki nad noworodkiem, [w:] Podstawy neonatologii, red. J. Szczapa, Warszawa, s. 1–22.
• Gawor M., 2012, Rozwój dziecka od okresu noworodkowego do 3. roku życia, [w:] Wybrane zagadnienia z pediatrii i pielęgniarstwa pediatrycznego, t. 1., red. L. Sochocka, A. Wojtyłko, Opole, s. 17–33.
• Giannantonio C., Papacci P., Ciarniello R., Tesfagabir M.G., Purcaro V., Cota F., Semeraro C.M., Romagnoli C., 2010, Chest physiotherapy in preterm infants with lung diseases, „Italian Journal of Pediatrics”, http://ijponline.biomedcentral.com/articles/10.1186/1824-7288-36-65) [dostęp: 15.07.2016].
• Gomulska K., Sadowska L., Krefft A., Gomulska K., Mazur A., 2006, Wczesne prognozowanie wystąpienia mózgowego porażenia dziecięcego (mpd) u niemowląt w aspekcie syntetycznej analizy czynników ryzyka, „Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego”, t. 1, s. 47–58.
• GUS: http://demografia.stat.gov.pl/bazademografia/CustomSelect.aspx [dostęp: 615.07.2016]
• Hnatyszyn G., 2008, Choroby ośrodkowego układu nerwowego, [w:] Podstawy neonatologii, red. J. Szczapa, Warszawa, s. 251–281.
• Helwich E., 2003, Ewolucja najczęstszych uszkodzeń mózgu, [w:] Noworodek przedwcześnie urodzony – pierwsze lata życia, red. M.K. Kornacka, Warszawa, s. 33–41.
• Kaczan R., Regner A., 2004, Teoretyczne i praktyczne podstawy ustno-twarzowej terapii regulacyjnej według koncepcji Rodolfo Castillo Moralesa, [w:] Neurokinezjologiczna diagnostyka i terapia dzieci z zaburzeniami rozwoju, red. L. Sadowska, Wydawnictwo AWF, Wrocław, s. 253–294.
• Kondraciuk A., Mania S., Misiuk E., Kraszewska A., Kosztyła-Hojna B., Szczepański M., Cybulski M., 2014, Impact of the orofacial area reflexes on infant`s speech development, „Progress in Health Sciences”, 4 (1), s. 188–194.
• Kornacka M.K., Bokiniec R., 2008, Noworodek z małą urodzeniową masą ciała, [w:] Podstawy neonatologii, red. J. Szczapa, Warszawa, s. 71–98.
• Kornas-Biela D., 1998, Prenatalne uwarunkowania rozwoju mowy, [w:] Opieka logopedyczna od poczęcia, red. B. Rocławski, Gdańsk., s. 14–23.
• Levitt S., 2007, Rehabilitacja w porażeniu mózgowym i zaburzeniach ruchu, tłum. A. Cedro, Warszawa.
• Machoś M., 2011, Diagnoza neurologopedyczna niemowlęcia od 0–12 miesiąca, Bytom.
• Mackiewicz B., 2001, Odwzorowanie czynności pokarmowych w ruchach artykulacyjnych, „Logopedia”, 29, s. 87–92.
• Masgutowa S., Regner A., 2009, Rozwój mowy dziecka w świetle integracji sensomotorycznej, Wrocław.
• Mikołajewska E., Mikołajewski D., 2016, Metoda Bobath w rehabilitacji dorosłych i dzieci, „Niepełnosprawność – zagadnienia, problemy, rozwiązania”, 1 (18), s. 7–23.
• Morris S.E., Klein M.D., 2000, Pre-Feeding Skills. A comprehensive resource for mealtime development, Pro-ed, Texas, USA.
• Pilewska-Kozak A.B., Bałanda-Bałdyga A., Skurzak A., Bień A.M., Kiełbratowska B., 2009, Odżywianie noworodka przedwcześnie urodzonego, [w:] Opieka nad wcześniakiem, red. A.B. Pilewska-Kozak, Warszawa, s. 117–137.
• Peirsmann N., E., 2011, Terapia czaszkowo-krzyżowa u dzieci i niemowląt, przeł. J. Popcowa, Warszawa.
• Pluta-Wojciechowska D., 2011, Od czynności prymarnych do czynności sekundarnych, [w:] D. Pluta-Wojciechowska, Mowa dzieci z rozszczepem wargi i podniebienia, Kraków, s. 121–191.
• Poore M., Barlow S.M., Wang J., Estep M., Lee J., 2008, Respiratory treatment history predicts suck pattern stability in preterm infants, „Journal of Neonatal Nursing”, 14 (6), s. 185–192.
• Pusz S., Stoińska B., 2008, Wybrane zagadnienia rehabilitacji ruchowej noworodków i małych dzieci, [w:] Podstawy neonatologii, red. J. Szczapa, Warszawa, s. 545–585.
• Pyda-Dulewicz A., 2015, Wpływ pierwszej fazy odruchowego obrotu według Vojty na zakres ruchomości odcinka szyjnego u niemowląt, „Annales Academiae Medicae Silesiensis”, 69, s. 111–117.
• Rygielska A., 2015, Wczesna interwencja logopedyczna – kiedy i jak?, [w:] Wczesna interwencja w logopedii, red. J.J. Błeszyński, D. Baczała, Gdańsk, s. 43–56.
• Rządzka M., 2012, Wczesna interwencja logopedyczna u dzieci. Kontekst diagnostyczny, [w:] Wprowadzenie do neurologopedii, red. A. Obrębowski, Poznań, s. 403–420.
• Sadowska L., Banaszek G., 2001, Neurokinezjologiczna diagnostyka niemowląt z zaburzeniami rozwoju psychomotorycznego, [w:] Neurokinezjologiczna diagnostyka i terapia dzieci z zaburzeniami rozwoju psychoruchowego, red. L. Sadowska, Wrocław, s. 115–174.
• Sadowska L., Szkolnicka A., Banaszek G., 2001, Zasady rehabilitacji metodą odruchowej lokomocji, [w:] Neurokinezjologiczna diagnostyka i terapia dzieci z zaburzeniami rozwoju psychoruchowego, red. L. Sadowska, Wrocław, s. 175–242.
• Sadowska L., Zaleski A., 2004, Diagnostyka i terapia psychomotoryczna w rehabilitacji rozwojowej, [w:] Neurokinezjologiczna diagnostyka i terapia dzieci z zaburzeniami rozwoju, red. L. Sadowska, Wrocław, s. 9–23.
• Stecko E., 2002, Zaburzenia mowy u dzieci – wczesne rozpoznawanie i postępowanie logopedyczne, Warszawa.
• Stecko E., 2013, Logopedia małego dziecka, Warszawa.
• Sullivan P.B., Juszczak E., Bachlet A., Lambert B., Grant H.W., Eltumi M., Alder N., Thomas A. G., 2005, Gastrostomy tube feeding in children with cerebral palsy: a prospective, longitudinal study, „Development Medicine and Child Neurology”, 47 (2), s. 77–85.
• Surowińska J., 2013, Metoda Vojty, Warszawa.
• Urban J., 2005, Ciąża o przebiegu nieprawidłowym, [w:] Położnictwo i ginekologia, t. 1., red. G. H. Bręborowicz, Warszawa, s. 77–88.
• Woytoń J., 2005, Płyn owodniowy, [w:] Położnictwo i ginekologia, t. 1., red. G.H. Bręborowicz, Warszawa, s. 21–29 .
• Winnicka-Makulec E., 2012, Niskie napięcie mięśniowe u noworodków i niemowląt w aspekcie logopedycznym, [w:] Interwencja logopedyczna. Zagadnienia ogólne i praktyka, red. J. Porayski-Pomsta, M. Przybysz-Piwko, Warszawa, s. 189–196.
• Witak-Światłowicz L., 2007, Od jedzenia do mówienia. Problemy związane z karmieniem dziecka chorego, [w:] Dziecko chore. Zagadnienia biopsychiczne i pedagogiczne, red. B. Cytowska, B. Wilczura, Kraków, s. 343–353.
• Vojta V., Peters A., 2006, Metoda Vojty. Gry mięśniowe w odruchowej lokomocji i w ontogenezie ruchu, przeł. G. Banaszak, J. Gantner, Warszawa.
• Zawitkowski P., Bartochowski A., 2000, Główne założenia programu wczesnej stymulacji i opieki rozwojowej noworodka. Rola i zadania fizjoterapeuty, [w:] Medycyna Wieku Rozwojowego, t. IV, Warszawa, s. 129–141.
• Zeitlin J., Szamotulska K., Drewniak N., Mohangoo A., Chalmers J., Sakkeus L., Irgens L., Gatt M., Gissler M., Blondel B., 2013, Preterm birth time trends in Europe: a study of 19 countries, BJOG, 120, s. 1356–1365.