Mediation in Civil Matters and the Justice System - Constitutional Issues

• Authors: Skibińska Magdalena

Title variants

PL

Mediacja w sprawach cywilnych a wymiar sprawiedliwości - zagadnienia konstytucyjnoprawne

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Celem artykułu jest określenie wzajemnych relacji pomiędzy mediacją a postępowaniem sądowym, a także udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy działalność pozasądowych podmiotów w ramach mediacji należy zaliczyć do wymiaru sprawiedliwości i realizuje konstytucyjne prawo do sądu. Przeprowadzone rozważania prowadzą do wniosku, że zarówno sądowy wymiar sprawiedliwości, jak i mediację należy uznać za komplementarne sposoby rozwiązywania sporów, chociaż pierwszemu z nich na gruncie Konstytucji przyznaje się prymat m.in. ze względu na fakt, że ugody mediacyjne podlegają zatwierdzeniu przez sąd oraz nie wszystkie rodzaje sporów mogą być rozwiązane w drodze mediacji. Mediacja nie mieści się w wąskim rozumieniu wymiaru sprawiedliwości, a także nie wypełnia prawa do sądu, ale jest objęta szerokim rozumieniem wymiaru sprawiedliwości i tym samym jej istnienie w świetle obowiązujących przepisów nie narusza pozycji ani zasad funkcjonowania sądowego wymiaru sprawiedliwości. Sytuacja ta może się jednak zmienić, jeśli wejdzie w życie planowana przez ustawodawcę mediacja obligatoryjna w sprawach o rozwód i separację.

EN

The main purpose of the article is to determine the mutual relations between mediation and court proceedings, as well as to answer the question whether mediation services provided by out-of-court entities should be considered as a part of the justice system and fulfill the constitutional right to court. The conducted research leads to the conclusion that both the judiciary and mediation should be considered as complementary methods of dispute resolution, although the first of them is granted primacy under the Polish Constitution i.a. due to the fact that mediation settlements are subject to court approval and not all types of disputes can be resolved bindingly in mediation. Mediation does not belong sensu sticto to the definition of the judiciary and does not fulfill the right to justice but may be included in a broad understanding of the judiciary and therefore its existence according to current regulations does not violate the position and rules of functioning of the judicial system. However, this situation can easily change, if the mandatory mediation planned by the legislator in divorce and legal separation cases comes into force.

Keywords

PL

mediacja; wymiar sprawiedliwości; system wymiaru sprawiedliwości; prawo do sądu; sprawy cywilne; mediacja obligatoryjna

EN

mediation; judiciary; justice system; access to justice; civil matters; mandatory mediation

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2020
• Issue: 5 (57)
• Pages: 139-151

Dates

published

2020-10-31

Contributors

author

Skibińska Magdalena

References

• Białecki M., Mediacja w postępowaniu cywilnym, Warsaw 2012.
• Błaszczak Ł., Ludwik M., Sądownictwo polubowne (arbitraż), Warsaw 2007.
• Błaszczak Ł., Alternatywne formy rozwiązywania sporów - analiza zjawiska na tle prawa polskiego, [in:] Czterdziestolecie Kodeksu postępowania cywilnego. Zjazd katedr postępowania cywilnego w Zakopanem (7-9.10.2005 r.), ed. I. Ratusińska, Cracow 2006.
• Błaszczak Ł., Sąd polubowny a sąd powszechny - określenie wzajemnych relacji w świetle przepisów kodeksu postępowania cywilnego, [in:] Arbitraż i mediacja jako instrumenty wspierania przedsiębiorczości. Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej zorganizowanej przez Zakład Prawa Handlowego i Gospodarczego Wydziału Prawa Uniwersytetu Rzeszowskiego w Rzeszowie w dniach 22-23 września 2006 roku, eds. J. Olszewski, B. Sagan, R. Uliasz, “Ius et Administratio”, Zeszyt specjalny, Rzeszów 2006.
• Czeszejko-Sochacki Z., Konstytucyjna zasada prawa do sądu, “Państwo i Prawo” 1992, No. 10.
• Czeszejko-Sochacki Z., O wymiarze sprawiedliwości w świetle Konstytucji, międzynarodowych standardów i praktyki, “Państwo i Prawo” 1999, No. 9.
• Czeszejko-Sochacki Z., Prawo do sądu w świetle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (Ogólna charakterystyka), “Państwo i Prawo” 1997, No. 11-12.
• Duszka-Jakimko H., Haczkowska M., ADR a zasada prawa do sądu w perspektywie teoretycznej i konstytucyjnej, [in:] Alternatywne formy rozwiązywania sporów w teorii i w praktyce. Wybrane zagadnienia, eds. H. Duszka-Jakimko, S.L. Stadniczeńko, Opole 2008.
• Ereciński T., Weitz K., Sąd arbitrażowy, Warsaw 2008.
• Gajda-Roszczynialska K., [in:] Kodeks postępowania cywilnego. Tom I. Komentarz. Art. 1-729, ed. A. Góra-Błaszczykowska, Warsaw 2016.
• Gmurzyńska E., Rodzaje mediacji, [in:] Mediacja, ed. L. Mazowiecka, Warsaw 2009.
• Góra-Błaszczykowska A., Kilka uwag procesualisty cywilnego na temat pozasądowych metod rozwiązywania sporów (na przykładzie mediacji), [in:] Alternatywne formy rozwiązywania sporów w teorii i w praktyce. Wybrane zagadnienia, eds. H. Duszka-Jakimko, S.L. Stadniczeńko, Opole 2008.
• Jabłońska-Bonca J., Softjustice w „państwie sieciowym”?, [in:] Alternatywne formy rozwiązywania sporów w teorii i w praktyce. Wybrane zagadnienia, eds. H. Duszka-Jakimko, S.L. Stadniczeńko, Opole 2008.
• Jaksa M., Mediacja cywilna z perspektywy doświadczeń mediatora. Analiza zasad mediacji w przepisach kodeksu postępowania cywilnego, [in:] Alternatywne formy rozwiązywania sporów w teorii i w praktyce. Wybrane zagadnienia, eds. H. Duszka-Jakimko, S.L. Stadniczeńko, Opole 2008.
• Jakubiak-Mirończuk A., Od modelu sądowego do modelu eksperckiego - rozwój instytucji arbitrażu w Polsce, [in:] Alternatywne formy rozwiązywania sporów w teorii i w praktyce. Wybrane zagadnienia, eds. H. Duszka-Jakimko, S.L. Stadniczeńko, Opole 2008.
• Jurgielewicz M., Charakter prawny alternatywnych metod rozwiązywania sporów w świetle Konstytucji RP na przykładzie mediacji, “Mediator” 2007, No. 41.
• Kalisz A., Zienkiewicz A., Mediacja sądowa i pozasądowa. Zarys wykładu, Warsaw 2009.
• Leksykon wiedzy politologicznej, eds. J. Marszałek-Kawa, D. Plecka, Toruń 2018.
• Morek R., ADR - Alternatywne metody rozwiązywania sporów w sprawach gospodarczych, Warsaw 2004.
• Pilipiec S., Teoretycznoprawne aspekty zasady prawa do sądu, “Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G Ius” 2000, vol. XLVII.
• Pogonowski P., Realizacja prawa do sądu w postępowaniu cywilnym, Warsaw 2005.
• Skibińska M., Zalety i wady mediacji jako metody rozwiązywania sporów cywilnych, “ADR Arbitraż i Mediacja” 2010, No. 3.
• Slapper G., Kelly D., Sourcebook on the English Legal System, Routledge 2001.
• Wach A., Znaczenie ADR dla realizacji roszczeń w postępowaniu cywilnym, [in:] Ewolucja polskiego postępowania cywilnego wobec przemian politycznych, społecznych i gospodarczych. Materiały Konferencyjne Ogólnopolskiego Zjazdu Katedr postępowania cywilnego, Szczecin - Niechorze 28-30.9.2007, eds. M. Dolecki, K. Flaga-Gieruszyńska, Warsaw 2009.
• Weitz K., Mediacja w sprawach gospodarczych, [in:] System Prawa Handlowego, t. 7, Postępowanie sądowe w sprawach gospodarczych, ed. T. Wiśniewski, Warsaw 2007.
• Zienkiewicz A., Mediacja jako forma wymiaru sprawiedliwości, “ADR Arbitraż i mediacja” 2013, No. 4.
• Zienkiewicz A., Mediator w sprawach cywilnych, “Rejent” 2005, No. 5.

Identifiers

DOI

https://doi.org/10.15804/ppk.2020.05.10