Historyczne a współczesne nazwy relacji rodzinnych

• Authors: Małgorzata Magda-Czekaj

Title variants

EN

Historical and contemporary names of family relationships

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Nazwy pokrewieństwa, w powiązaniu ze zmieniającym się pojęciem rodziny, od okresu średniopolskiego do czasów współczesnych nie były trwałe i ulegały zmianom. Część terminów funkcjonuje do dziś (np. pradziadek, prawnuk, ciocia, wujek, teść, synowa), niektóre są wieloznaczne, np. kuzyn, szwagier, pewne wychodzą z użycia (np. stryj, brat stryjeczny, siostra cioteczna), a inne znikły zupełnie (dziewierz, zełwa). Proces zaniku, ograniczenia lub zunifikowania (stryj – wuj) terminologii jest odpowiedzią na zmiany społeczne, także strukturę rodziny i jej funkcjonowanie. Brak czy też ograniczenie kontaktów z dalszymi krewnymi, a w konsekwencji mniejsza intensywność więzi, prowadzi do redukowania terminologii pokrewieństwa. W ponowoczesnym społeczeństwie nomenklatura pokrewieństwa ulega modyfikacji, dostosowując się do alternatywnych form życia rodzinnego.

EN

Names of relationships in connection with the changing notion of family have not been durable and they have changed a lot since the period of Polish history extending from 16th century to the latter half of 18th century. Some of the terms function still today, (e.g. pradziadek ‘great-grandfather’, prawnuk ‘great-grandson’, ciocia ‘auntie’, wujek ‘uncle’, teść ‘father-in-law’, synowa ‘daughter-in-law’), some of them are ambiguous (e.g. kuzyn ‘cousin’, szwagier ‘brother-in-law’), some are going out of use (e.g. stryj ‘paternal uncle’, brat stryjeczny ‘cousin-german’), others disappeared entirely (dziewierz, zełwa — counterparts of sister-in-law used before 16th century). The process of disappearing, limitation or unification (stryj ‘paternal uncle’ — wuj ‘uncle’) of the terminology is an answer to the social changes as well as family’s structure and its functioning. Absence or restriction on the relationship with the further relatives result in less intensive family ties and reduction in the terminology of relationships. The nomenclature of postmodern society of the relationship undergoes some modification according to the changing forms of family’s life.

Keywords

PL

nazwy pokrewieństwa,; struktura rodziny

EN

names of family relationships,; family stucture

• Publisher: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Journal: Język Polski
• Year: 2012
• Volume: 92
• Issue: 3
• Pages: 212–218

Contributors

author

Małgorzata Magda-Czekaj

• Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk, al. Mickiewicza 31, 31-120 Kraków, Poland