RDA (Resource Description and Access) – geneza i koncepcja

• Authors: Jerzy Franke

Title variants

EN

RDA (Resource Description and Access) – Origins and Concept

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Teza/cel artykułu – Przedstawiono główne założenia nowych amerykańskich zasad katalogowania, RDA – Resource Description and Access. Wskazano na genezę RDA, w tym związek z modelem konceptualnym danych wykorzystanym w strukturze FRBR i FRAD, w którym obiektem analizy są jednostki, ich atrybuty oraz relacje między jednostkami. Opisano główne założenia RDA, odmienną koncepcję opisu, zmiany terminologiczne, a także modyfikację pragmatyki katalogowej, która wynika z implementacji nowych reguł, w tym rozbudowę formatu MARC 21 w zakresie rekordów kartoteki haseł wzorcowych i rekordów bibliograficznych. Metody badań – Zastosowano metodę analizy źródeł w postaci dokumentacji RDA, FRBR, FRAD, Deklaracji międzynarodowych zasad katalogowania, analizy opracowań, a także opisu wstępnego etapu implementacji zasad RDA w bibliotekach amerykańskich. Wyniki i wnioski – RDA to nowy paradygmat, zasadniczo odmienny, zarówno z punktu widzenia założeń, terminologii, jak celu prac katalogowych od dotychczasowych przepisów. Wskazano na wątpliwości, które wiążą się z wprowadzeniem nowych zasad w dotychczasowym środowisku, obecnie stosowanych narzędziach, formatach i oprogramowaniu. Weryfikacja trafności nowej koncepcji opisu zasobu nastąpi wraz z przygotowaniem odmiennego instrumentarium, zaprojektowanego do pełnej obsługi tego modelu, w tym szerszego włączenia danych katalogowych do uniwersum sieciowego i powiązania ich z zasobami internetowymi.

EN

Thesis/objective – RDA – Resource Description and Access, new American cataloging rules, are presented. Origins of RDA are described, including its relationship to the conceptual data model used within FRBR and FRAD structure, where entities, their attributes and relationships are analyzed. The description covers main principles of RDA, different concept of the record, changes in terminology and modified cataloging practice resulting from the implementation of new rules, including the enhancement of MARC 21 bibliographic and authority records. Research method – The following source texts are analyzed: RDA, FRBR and FRAD documentation, Declaration of International Cataloging Principles, various case studies and the description of the preliminary stage of RDA implementation in American libraries. Results and conclusions – RDA is a new paradigm, fundamentally different in its rules, terminology and goal from the contemporary cataloging rules. The introduction of new rules into the library environment, tools, formats and software used so far brings forward numerous doubts. Thus the relevance of the new cataloging concept can be fully assessed only along with the introduction of new tools ready to support the new model, incorporate the cataloging data into the Web and link them to the web resources.

Keywords

PL

RDA; FRBR; FRAD; Zasady katalogowania; Opis zasobu; Terminologia bibliograficzna

EN

RDA; FRBR; FRAD; Cataloging rules; Holdings description; Bibliographic terminology

• Publisher: Polish Librarians Association, Warsaw, http://www.sbp.pl/en
• Journal: Przegląd Biblioteczny
• Year: 2015
• Volume: 83
• Issue: 1
• Pages: 7-61

Contributors

author

Jerzy Franke

• Institute of Information and Book Studies, The University of Warsaw

References

• Behrens, Renate; Frodl, Christine; Polak-Bennemann, Renate (2014). The Adoption of RDA in the German-Speaking Countries. "Cataloging and Classification Quarterly", vol. 52, iss.6/7, pp. 688-703.
• Buckland, Michael K. (1997). What is a „Document”. "Journal of the American Society for Information Science", vol. 48, iss. 9, pp. 804-809.
• Croissant, Charles R. (2012). FRBR and RDA: What They Are and How They May Affect the Future of Libraries. "Theological Libraries", vol. 5, no. 2, pp. 6-22.
• Cross, Emma [et al.] (2014). In the Company of My Peers: Implementation of RDA in Canada. "Cataloging and Classification Quarterly", vol. 52, iss. 6/7, pp. 564-596.
• Deklaracja międzynarodowych zasad katalogowania (2009). IFLA. Tł. Magdalena Krynicka. [online]. [dostęp: 10.01.2015]. Dostępny w WWW: <http://www.ifla.org/files/assets/cataloguing/icp/icp_2009-pl.pdf>.
• Dublin Core Metadata Element Set, Version 1.1. (2012). [online]. [dostęp: 10.01.2015]. Dostępny w WWW: <http://dublincore.org/documents/dces/>.
• Dublin Core Metadata Terms (2012). [online]. [dostęp: 10.01.2015]. Dostępny w WWW: http://dublincore.org/documents/dcmi-terms/.
• Encyclopedia of Library and Information Science, vol. 45, suppl. 10 (1990). Executive ed. Allen Kent. New York: Marcel Dekker. [Hasło]: Anglo-American Cataloguing Rules, second edition, pp. 1-17.
• Franke, Jerzy (2013). Jednolite standardy bibliograficzne – anachronizm czy konieczność? W: Bibliografia: źródła, standardy, zasoby: praca zbiorowa. Pod red. J. Franke. Warszawa: Wydaw. SBP, s. 271-310.
• Functional Requirements for Authority Records: a Conceptual Model: Final Report (2013). International Federation of Library Associations and Institutions. [online]. [dostęp: 10.01.2015]. Dostępny w WWW: <http://www.ifla.org/files/assets/cataloguing/frad/frad_2013.pdf>.
• Functional Requirements for Bibliographic Records: Final Report (2009). International Federation of Library Associations and Institutions [online]. [dostęp: 10.01.2015]. Dostępny w WWW: <http://www.ifla.org/files/assets/cataloguing/frbr/frbr_2008.pdf>.
• Functional Requirements for Subject Authority Data: a Conceptual Model: Final Report (2010). Ed. Marcia Lei Zeng, Maja Žumer, Athena Salaba. International Federation of Library Associations and Institutions. [online]. [dostęp: 10.01.2015]. Dostępny w WWW: <http://www.ifla.org/files/assets/classification-and-indexing/functional-requirements--for-subject-authority-data/frsad-final-report.pdf>.
• Garcia, Ageo (2014). RDA in Spanish: Translation Issues and Training Implications, "Cataloging and Classification Quarterly", vol. 52, iss. 6-7, pp. 723-732.
• Gorman, Michael (1978). The Anglo-American Cataloguing Rules, Second Edition. "Library Resources & Technical Services", vol. 22, no. 3, pp. 209-226.
• Gorman, Michael; Winkler, Paul W., ed. (1984). Anglo-American Cataloguing Rules. 2nd ed. London: Library Association.
• Gorman, Michael (2004). The Concise AACR2, 2004 Revision. 4th ed. Chicago: American Library Association.
• Gorman, Michael (2007). RDA: the Coming Cataloguing Debacle. [online]. [dostęp: 10.01.2015]. Dostępny w WWW: .
• ISBD. International Standard Bibliographic Description (ISBD). Consolidated Edition (2011).
• International Federation of Library Associations and Institutions. [online]. [dostęp: 10.01.2015]. Dostępny w WWW: http://www.ifla.org/files/assets/cataloguing/isbd/isbd-cons_20110321.pdf>.
• JSC (2004). Strategic Plan for AACR 2002. Joint Steering Committee for Development of AACR. [online]. [dostęp: 10.01.2015]. Dostępny w WWW: <http://www.rda-jsc.org/docs/chair79rev3.pdf>.
• JSC (2007). Strategic Plan for RDA 2005-2009. Joint Steering Committee for Development of RDA. [online]. [dostęp: 10.01.2015]. Dostępny w WWW: .
• Loesch, Martha Fallahay (2013). RDA in Perspective: How to Use the Library Literature to Your Advantage. "Technical Services Quarterly", vol. 30, iss. 1, pp. 1-14.
• Maxwell, Robert L. (2014). Maxwell’s Handbook for RDA: Explaining and Illustrating RDA: Resource Description and Access Using MARC 21. London: Facet Publishing.
• Międzynarodowa konferencja IFLA na temat zasad katalogowania (1962). "Przegląd Biblioteczny", z. 1, s. 81-94.
• Międzynarodowy Znormalizowany Opis Bibliograficzny – International Standard Bibliograpic Description (ISBD) (2012). Oprac. Grażyna Jaroszewicz. [online]. [niedostępny].
• Oliver, Chris (2100). Introducing RDA : A Guide to the Basics. Chicago: American Library Association.
• Outcomes of the Meeting of the Joint Steering Committee held in Chicago, U.S.A, 24-28 April 2005. (2005). [online]. [dostęp: 10.01.2015]. Dostępny w WWW: <http://www.libraries.psu.edu/tas/jca/ccda/docs/jsc0506.doc>.
• Padziński, Andrzej (2004). Wymagania funkcjonalne dotyczące rekordów bibliograficznych – FRBR: możliwości zastosowania w katalogach bibliotecznych. "Przegląd Biblioteczny", z. 3/4, s. 173-194.
• Paleczna, Dominika (2014). FRBR jako model danych bibliograficznych dla bibliotekarza i użytkownika końcowego. "Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum" t. 18, s. 129-141.
• PN-ISO 15836 (2012) Zestaw elementów metadanych Dublin Core. Warszawa: Polski Komitet Normalizacyjny.
• RDA Toolkit. [online]. [dostęp: 15.12.2014]. Dostępny w WWW: <http://www.rdatoolkit.org>.
• Riva, Pat; Oliver, Chris (2012). Evaluation of RDA as an Implementation of FRBR and FRAD. "Cataloging and Classification Quarterly", vol. 50, iss. 5/7, pp. 564-596.
• Sanetra, Krystyna (2004). Katalogowanie – zastosowanie modelu FRBR. Materiały z konferencji na temat: „NUKAT – rozwój i metodyka tworzenia katalogu centralnego”. [Warszawa]: Sekcja Dokumentów Wtórnych BUW [Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego] [online]. [dostęp: 10.01.2015]. Dostępny w WWW: <http://zasoby.kangur.uek.krakow.pl/konferencje.phpnr=1200000644&kat=referaty;referatSanetra.doc>.
• Seikel, Michele; Steele, Thomas (2011). How MARC Has Changed: The History of the Format and Its Forthcoming Relationship to RDA. "Technical Services Quarterly", vol. 28, iss. 3, pp. 332-334.
• Smiraglia, Richard, ed. (2002). Works as Entities for Information Retrieval. New York: The Haworth Information Press.
• Smiraglia, Richard P. (2012). Be Careful What You Wish for: FRBR, Some Lacunae, a Review. "Cataloging and Classification Quarterly", vol. 50, iss. 5/7, pp. 360-368.
• Statement of International Cataloguing principles (2009). IFLA. [online]. [dostęp: 10.01.2015]. Dostępny w WWW: <http://www.ifla.org/files/assets/cataloguing/icp/icp_2009-en.pdf>.
• Tillett, Barbara B. (2008). A Review of the Feasibility of an International Standard Authority Data Number (ISADN). Prepared for the IFLA Working Group on Functional Requirements and Numbering of Authority Records. [online]. [dostęp: 10.01.2015]. Dostępny w WWW: <http://archive.ifla.org/VII/d4/franar-numbering-paper.pdf>.
• Tillett, Barbara B.; Cristán, Ana Lupe, eds. (2009). IFLA Cataloguing Principles: the Statement of International Cataloguing Principles (ICP) and its Glossary : in 20 languages. München: K.G. Saur.
• Tillett, Barbara B.; Gömpel, Renate; Oehlschläger Susanne, eds. (2004). IFLA Cataloguing Principles: Steps Towards an International Cataloguing Code: Report from the 1st Meeting of Experts on an International Cataloguing Code, Frankfurt 2003. München: K.G. Saur.
• Tosaka, Yiji; Park, Jung-ran (2013). RDA: Resource Description & Access – a Survey of the Current State of Art. "Journal of the American Society for Information Science and Technology", vol.64, iss. 4, pp. 651-662.
• Willer, Mirna; Dunsire, Gordon (2013). Bibliographic Information Organization in the Semantic Web. Oxford: Chandos Publishing.