Znaczenie spontanicznej zabawy dzieci w wieku 6–10 lat w czasie wolnym – polemika z filmem Wyreżyserowane dzieciństwo, reżyser Scott Harper (2011)

• Authors: Izabela Bieńkowska , Jolanta Walaszek-Latacz

Title variants

EN

The Significance of Spontaneous Play Elementary Education in Spare Time. A Polemics with the Documentary Film “Lost Adventures of Childhood”, Director Scott Harper (2011)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł jest próbą uświadomienia rodzicom i pedagogom zagrożeń, jakie niosą ze sobą nowoczesne metody dydaktyczno-wychowawcze, których punktem wyjścia jest obsesja świata na punkcie doskonałości i całkowitej organizacji życia dziecka teraz i w przyszłości. Lęk lub wręcz przerażenie rodziców potęgują mass-media, atakując nas negatywnymi informacjami dotyczącymi zagrożenia bezpieczeństwa dzieci, co skutkuje nadmierną kontrolą, zakazami, brakiem jakiejkolwiek swobody dzieci. Efektem takich działań jest tzw. syndrom Dziecka Wypalonego, czyli dziecka przeładowanego nauką – często jeszcze przed jej formalnym rozpoczęciem, dziecka zestresowanego, cierpiącego na nadwagę, depresję, krótkowzroczność i wiele innych chorób. Krytyki nowoczesnego wychowania podejmują się psychologowie, eksperci wychowania, pedagodzy, a także rodzice, np. C. Honore, autor bestselleru Pod presją. Dajmy dzieciom święty spokój, czy H. Estroff Marano, Amerykanka, wybitna psycholog dziecięcy. Temat ten w dobitny, a niekiedy szokujący sposób prezentuje kanadyjski film dokumentalny reżysera i producenta S. Harpera pt.: Wyreżyserowane dzieciństwo, który został wyemitowany przez polską telewizję w 2011 roku i do dzisiaj wzbudza burzliwe dyskusje, zwłaszcza w środowisku edukacyjnym. Film ten porównuje dzieciństwo obecnych rodziców z dzieciństwem dzieci współczesnych. Spontaniczną zabawę na podwórkach, ulicach i parkach przeciwstawia dzisiejszej wszechobecnej presji wychowawczej organizującej dzieciom całkowicie ich czas wolny, zabierającej im radość ze swobodnej, własnej, niczym nieograniczonej i spontanicznej zabawy. Takie działania rodziców, a także pedagogów skutkują co najmniej zmęczeniem i zniechęceniem dzieci. Artykuł daje podstawy do twierdzenia, że odpowiedź na pytanie: Czy nasze dzieci wszechstronnie kształcić i wychowywać, czy też dać im szansę na własne spełnienie i radość z życia? – jest możliwa i oby czytelnik po przeczytaniu tego artykułu sam sobie na to pytanie odpowiedział.

EN

The article is an attempt to make parents and educators aware of dangers related to those contemporary methods of education and parenting whose center of gravity resides in the obsession for perfection as well as the total organization of a child’s life both at present and in the future. Parents’ fears or dismay become aggravated by mass media which bombard society with negative coverage showing risks and perils that may possibly affect children’s well-being. Being a reason for parental efforts to introduce excessive control over their children, to multiply prohibitions and regulation, and to deny any form of childlike freedom, the mediainduced aura of fear leads to the complex of a “burnout child”; that is, a syndrome of features that characterize a child who is overload with learning (very often before the very beginning of formal education), stressed, and suffers from obesity, depression, short-sightedness and many other dysfunctions. Contemporary forms of parenting have been extensively criticized by psychologists, pedagogues, educators and parents like Carl Honoré, the author of Under Pressure. Putting the Child Back in Childhood, or Hara Estroff Marano, a distinguished American child psychologist. Furthermore, the problem has been shockingly and blatantly presented in Scott Harpers’s documentary Lost Adventures of Childhood. Aired in Poland in 2011, the movie has instigated heated debates and discussions, especially in the pedagogical milieu. The documentary film aims to compare and contrast present-day parents’ childhoods and the childhoods typical of contemporary children, and juxtaposes spontaneous play in parks or in streets with the all-pervading sense of educational pressure that organizes children’s spare time and deprives them of joy that was previously associated with easy-going, unrestricted and unplanned play. The efforts taken to organize children’s spare time result in their discouragement and weariness. The article whishes to prove that the question whether one should bring up and educate children in an organized and versatile way or, conversely, one should grant them chances of personal fulfillment and joy of life may be positively answered. Likewise, may the reader be able to answer that question single-handedly after reading the article.

Keywords

PL

czas wolny; spontaniczna zabawa; nowoczesne wychowanie; kontrola i ograniczenie swobody dziec; film dokumentalny

EN

spare time; spontaneous play; contemporary education; supervision and restriction of children autonomy; documentary film

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie, Instytut Nauk o Wychowaniu, ul. Kopernika 26, 31-501 Krakow, Poland
• Journal: Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
• Year: 2015
• Issue: 1(35)
• Pages: 155-172

Contributors

author

Izabela Bieńkowska

author

Jolanta Walaszek-Latacz

References

• Badura A., Kształtowanie postaw społeczno-moralnych, „Życie Szkoły” (2003)3.
• Bartmann C., Stahli K., Aricak M., Pieringer M., Hohmann P., Wohrl R., Mayer W., Wspaniałe gry i zabawy dla dzieci i młodzieży, Jedność, Kraków 2008.
• Bieńkowska I., M. Fula M., M. Kitlińska-Król M., F. Kubik F., red., Współczesne problemy profilaktyki szkolnej i rodzinnej, „Scriptum”, Kraków-Gliwice 2014.
• Denek K., Ku dobrej edukacji, Wyd. Edukacyjne Akapit, Toruń-Leszno 2005.
• Honore C., Pod presją. Dajmy dzieciom święty spokój, Wyd. Drzewo Babel, Warszawa 2008.
• Izdebska J., Rodzina, dziecko, telewizja. Szanse wychowawcze i zagrożenia telewizji, TransHumana, Białystok 2001.
• Jankowski D., Pedagogika kultury. Studia i koncepcja, Impuls, Kraków 2006.
• Kielar-Turska M., Zmiany rozwojowe w okresie dzieciństwa, „Wychowanie w Przedszkolu” (2005)3.
• Kisiel M., red., Pedagogiczne aspekty rekreacji, turystyki i wypoczynku dzieci i młodzieży w przedszkolu, szkole i poza szkołą, WSB, Dąbrowa Górnicza 2010.
• Suchodolski B., Edukacja permanentna: rozdroża i nadziej, Towarzystwo Wolnej Wszechnicy Polskiej, Warszawa 2002.
• Walczak M., Wychowanie do wolnego czasu, WSiP, Zielona Góra 1994.
• Walaszek-Latacz J., Kisiel M., Turystyka dziecięca ofertą pracy dla pedagogów, [w]: Rynek pracy pedagogów. Bariery i perspektywy, red. A. Watoła i K. Wójcik, Wyższa Szkoła Biznesu w Dąbrowie Górniczej, Dąbrowa Górnicza 2012.