Zarządzanie ryzykiem psychospołecznym w systemie zarządzania BHP

• Authors: Wierzowiecka Joanna

Title variants

EN

Psychosocial Risk Management in an OH&S Management System

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Cel: Celem artykułu jest określenie możliwości wdrożenia wytycznych normy ISO 45003:2021 dotyczących zarządzania ryzykiem psychospołecznym i promowania dobrego samopoczucia w pracy do systemu zarządzania BHP zgodnego z wymaganiami normy ISO 45001:2018. Metodyka badań: Zastosowaną metodą badawczą jest analiza norm i piśmiennictwa dotyczących bezpieczeństwa i zdrowia psychospołecznego. Normy ISO 45001:2018 oraz ISO 45003:2021 stanowiły główny przedmiot badań. Wyniki badań: Przeanalizowano najważniejsze wytyczne normy ISO 45003:2021, które mogą wykorzystać organizacje w ramach swoich systemów zarządzania BHP. Największe trudności przy zastosowaniu wytycznych ISO 45003:2021 mogą sprawiać organizacjom brak osób kompetentnych do identyfikacji zagrożeń i oceny ryzyka psychospołecznego oraz obawy pracowników związane z wypowiadaniem się w kwestiach dotyczących aspektów psychospołecznych. Podano przykłady zagrożeń psychospołecznych, jak również działań, które można podjąć w celu zarządzania ryzykiem psychospołecznym i poprawy samopoczucia pracowników. Wnioski: Normy ISO 45001:2018 i ISO 45003:2021 zalecają uwzględnianie ryzyka psychospołecznego w ramach systemu zarządzania BHP. Organizacje mogą zastosować zaproponowany model dostosowania istniejącego systemu zarządzania BHP do wytycznych normy ISO 45003:2021. Zaleca się podjęcie przez organizacje współpracy z psychologiem i włączenie go do zespołu odpowiedzialnego za wdrożenie wytycznych normy ISO 45003:2021, a także regularne korzystanie z jego pomocy. Konieczne jest uwzględnianie aspektów psychospołecznych w programach szkoleń dla wszystkich pracowników i audytorów wewnętrznych. Wkład w rozwój dyscypliny: Scharakteryzowano sposób wdrożenia wytycznych dotyczących ryzyka psychospołecznego do systemu zarządzania BHP i opracowano model dostosowania istniejącego systemu do wytycznych normy ISO 45003:2021.

EN

Objective: to examine the possibilities for implementing ISO 45003:2021 guidelines for managing psychosocial risk and promoting well-being at work into an occupational health and safety (OH&S) management system (compliant with the requirements of ISO 45001:2018). Research Design & Methods: Analysis of the standards and literature on safety and psychosocial health. ISO 45001:2018 and ISO 45003:2021 were the main subjects of the research. Findings: The main ISO 45003:2021 guidelines, which can be used by organisations as part of their OH&S management systems, were analysed. A lack of competent people to identify threats and assess risks to psychosocial well-being, as well as employees’ fear of speaking out about psychosocial issues, may cause the greatest difficulties for organisations attempting to apply the ISO 45003:2021 guidelines. The article indicates psychosocial risks and provides examples of actions that can be taken to manage psychosocial risk and improve employee well-being. Implications / Recommendations: According to ISO 45001:2018 and ISO 45003:2021 standards, psychosocial risks should be considered and addressed in order to maintain an OH&S management system. Organisations can also apply the model of adjustment described in this paper to an existing OH&S management system with regard to the ISO 45003:2021 guidelines. It is recommended that organisations have a psychologist on the team responsible for implementing the ISO 45003:2021 guidelines and thereafter regularly consult the psychologist. Lastly, training programmes for all employees and internal auditors should include psychosocial aspects. Contribution: Methods of implementing the guidelines for psychosocial risks into the OH&S management system were characterised and a model for adjusting an existing system to ISO 45003:2021 guidelines was developed.

Keywords

PL

system zarządzania BHP; ryzyko psychospołeczne; norma ISO 45003:2021; środki kontroli

EN

OSH management system; psychosocial risk; ISO 45003:2021 standard; control measures

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
• Journal: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
• Year: 2022
• Issue: 4(998)
• Pages: 87-106

Contributors

author

Wierzowiecka Joanna

• Uniwersytet Morski w Gdyni

References

• Babula G. (2021), Bezpieczeństwo w pracy problemem naszych czasów – zagrożenia psychospołeczne, „Przegląd Naukowo-Metodyczny. Edukacja dla Bezpieczeństwa”, R. 14, nr 2(51).
• Caponecchia C., Mayland E.C. (2020), Transitioning to Job Redesign: Improving Workplace Health and Safety in the COVID-19 Era, „Occupational and Environmental Medicine”, vol. 77(12), https://doi.org/10.1136/oemed-2020-106969.
• Charina K.S. (2022), Rol ISO 45003:2021 w uprawlenii biezopasnostju raboczich miest w czasti psichołogiczeskogo zdorowja rabotn (w:) Norma. Zakon. Zakonodatielstwo. Prawo, Matieriały XXIV Mieżdunarodnoj nauczno-prakticzeskoj konfieriencyi mołodych uczonych, red. O.A. Kuzniecowa, Piermskij Gosudarstwiennyj Nacyonalnyj Issledowatielskij Uniwiersitiet, Perm.
• Cox T., Griffiths A., Leka S. (2005), Work Organization and Work-related Stress (w:) Occupational Hygiene, 3rd ed., red. K. Gardiner, J.M. Harrington, Blackwell Publishing, Oxford.
• Dyrektywy ISO/IEC. Część 1. Skonsolidowany Suplement ISO – Procedury specyficzne dla ISO (2020), wyd. 11, Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa.
• European Agency for Safety and Health at Work, Kantar Public (2020), Third European Survey of Enterprises on New and Emerging Risks, 2019 (ESENER-3), https://doi.org/10.5255/UKDA-SN-8690-1.
• Forastieri V. (2016), Prevention of Psychosocial Risks and Work-related Stress, „International Journal of Labour Research”, vol. 8(1–2).
• Górny A. (2015), Occupational Health and Safety Management in the International Condition (Consistent with Objectives the ISO 45001 Standard), „Modern Management Review”, nr 22(4), https://doi.org/10.7862/rz.2015.mmr.55.
• ISO (2022), https://www.iso.org/committee/4857129/x/catalogue/p/0/u/1/w/0/d/0 (data dostępu: 15.05.2022).
• ISO 45003:2021 Occupational health and safety management – Psychological health and safety at work – Guidelines for managing psychosocial risks.
• ISO/PAS 45005:2020 Occupational health and safety management – General guidelines for safe working during the COVID-19 pandemic.
• ISO/TC 283 (2022), Occupational health and safety management, https://committee.iso.org/sites/tc283/home/projects/ongoing/ongoing-1.html (data dostępu: 15.05.2022).
• ISOQAR (2022), ISO 45003 – nowy standard dotyczący zdrowia psychicznego w miejscu pracy, https://www.isoqar.pl/pl/aktualnosci/zloty-standard/iso-45003-%E2%80%93-nowy-standard-dotyczacy-zdrowia-psychicznego-w-miejscu-pracy (data dostępu: 15.05.2022).
• Kucharska A., Śmierciak Ł. (2015), Zagrożenia psychospołeczne. Poradnik dla pracodawców i specjalistów służby bhp, Państwowa Inspekcja Pracy, Warszawa.
• Leka S., Jain A. (2010), Health Impact of Psychosocial Hazards at Work: An Overview, WHO, Geneva (tłum. na język polski: Zagrożenia psychospołeczne w środowisku pracy i ich wpływ na zdrowie (2013), tłum. K. Orlak, Stowarzyszenie Zdrowa Praca, Warszawa).
• Milczarek M., Schneider E., González E.R. (2009), OSH in Figures: Stress at Work – Facts and Figures, European Agency for Safety and Health at Work, Office for Official Publications of the European Communities, Luxembourg.
• Molek-Winiarska D., Chomątowska B. (2020), Podejście do zagrożeń psychospołecznych i stresu w organizacjach w Polsce – wyniki badań własnych (w:) Zarządzanie kapitałem ludzkim – wyzwania, red. J. Cewińska, A. Krejner-Nowecka, S. Winch, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Najder A., Potocka A. (2015), Psychospołeczne zagrożenia zawodowe i ich związek ze zdrowiem oraz funkcjonowaniem zawodowym pracowników ochrony zdrowia, „Pielęgniarstwo Polskie”, nr 3(57).
• Pawłowska Z., Pęciłło M. (2018), Doskonalenie zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy z uwzględnieniem wymagań i wytycznych normy międzynarodowej ISO 45001, Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa.
• PKN (2022), Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy, https://wiedza.pkn.pl/web/wiedza-normalizacyjna/zarzadzanie-bezpieczenstwem-i-higiena-pracy (data dostępu: 15.05.2022).
• PN-ISO 45001:2018 Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Wymagania i wytyczne stosowania.
• PN-N 18002:2011 Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego.
• Potocka A. (2011), Psychospołeczne zagrożenia zawodowe – zarys problemu (w:) Profilaktyka psychospołecznych zagrożeń w miejscu pracy – od teorii do praktyki. Podręcznik dla psychologów, red. D. Merecz, Oficyna Wydawnicza Instytutu Medycyny Pracy, Łódź.
• Sadowski J. (2018), Wymagania dla systemu zarządzania BHP według nowej normy ISO 45001:2018, „Jakość”, nr 2.
• Tan W. i in. (2020), Is Returning to Work during the COVID-19 Pandemic Stressful? A Study on Immediate Mental Health Status and Psychoneuroimmunity Prevention Measures of Chinese Workforce, „Brain, Behavior and Immunity”, vol. 87, https://doi.org/10.1016/j.bbi.2020.04.055.
• WHO (1984), Psychosocial Factors at Work: Recognition and Control, Report of the Joint ILO/WHO Committee on Occupational Health, Occupational Safety and Health Series, no 56, WHO, Geneva.
• WHO (2020), Mental Health and Psychosocial Considerations during the COVID-19 outbreak, https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/331490/WHO-2019-nCoV-MentalHealth-2020.1-eng.pdf (data dostępu: 15.05.2022).
• Zając R. (2017), Podejście oparte na ryzyku w świetle wymagań normy PN-EN ISO 9001:2015-10, „Maszyny Górnicze”, nr 35(3).
• Ziarko J. (2016), Organizacyjna wiedza o psychospołecznych zagrożeniach bezpieczeństwa pracy w zarządzaniu ryzykiem zawodowym, „Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka”, nr 4.
• Zinovieva O.M., Merkulova A.M., Smirnova N.A., Shcherbakova E.A. (2022), Psychosocial Risk Management in Mining, „MIAB. Mining Informational and Analytical Bulletin", nr 1, https://doi.org/10.25018/0236_1493_2022_1_0_20.

Identifiers

DOI

10.15678/ZNUEK.2022.0998.0405