Parafia Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Iławie w XIX i I poł. XX w.

• Authors: Marek Jodkowski

Title variants

EN

The parish of the Immaculate Conception of the Blessed Virgin Mary in Iława in 19th and the rst half of the 20th century

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Kamień węgielny pod nowy obiekt sakralny w Iławie został położony 27 czerwca 1858 r., a jego poświęcenie – 31 maja 1860 r. Iławską placówkę duszpasterską podniesiono do rangi parai 24 grudnia 1860 r. Dwa lata później erygowano we wspomnianej miejscowości prywatną szkołę katolicką. Dom paraalny wybudowano w latach 1866‒1867. Kościół w stylu modernistycznym wzniesiono w latach 1931‒1933. W 1861 r. mieszkało w Iławie 241 katolików, natomiast w 1879 r. do parai należało 840 osób. Na początku lat trzydziestych XX w. w parai mieszkało 2,4 tys. katolików. W 1877 r. kapitał erekcyjny parai wynosił 4 531,61 marek, natomiast tzw. kapitał proboszczowski – 11 506,30 marek.

EN

In the middle of the 19th century, a large part of the soldiers deployed in Iława came from Catholic regions of Germany. Catholic services for them were celebrated by a military chaplain. From 1856, the rector of Radomno celebrated Masses in Iława eight times a year in a rented room. The foundation stone of the new religious building was laid on 27th June 1858, and it was consecrated on 31st May 1860. The pastoral institution in Iława, which belonged to the Bishopric of Culm, was upgraded to a parish on 24th December 1860. Two years later, in the said town, a Catholic school was erected, which initially educated 33 children. The new parish house was built in the years 1866‒1867. Projects of a new temple were created in July 1914, but the First World War made it impossible to carry out the investment. The plans of building a new church were reconsidered in the second half of the 1920s. The church in the modernist style was erected in the years 1931‒1933. In 1861, 241 Catholics lived in Iława, whereas in 1879, 940 people belonged to the said parish. In 1902, the number of worshippers increased to 1534, and at the beginning of the 1930s, 2400 Catholics lived in the parish. In 1877, the foundation capital of the parish amounted to 4 531.61 marks, and the so-called rector’s capital – 11 506.30 marks.

Keywords

PL

diaspora; diecezja chełmińska; diecezja warmińska; Kościół katolicki; Mazury; Niemcy; parafia; Prusy Wschodnie; Prusy Zachodnie; Stowarzyszenie świętych Bonifacego i Wojciecha; Warmia

EN

the Catholic Church; the Diocese of Culm; the Diocese of Warmia; diaspora; East Prussia; Germany; Masuria; parish; the Sts. Boniface and Adalbert Association; Warmia; West Prussia

• Publisher: Gdańskie Seminarium Duchowne
• Journal: Studia Gdańskie
• Year: 2012
• Issue: 31
• Pages: 195-207

Contributors

author

Marek Jodkowski

• Wydział Teologii Uniwersytet Warmińsko-Mazurski Olsztyn

References

• Achremczyk S., Iława. Dzieje miasta 1305‒2005, Olsztyn 2005.
• Archiwum Zarządu Generalnego Stowarzyszenia św. Bonifacego w Paderborn, Teczka: Deutsch Eylau.
• Geheimes Staatsarchiv Preuβischer Kulturbesitz Berlin-Dahlem, I. HA Rep. 151 Finanzministerium, Nr. 1202; I. HA, Rep. 151 Finanzministerium IV, Nr. 1804.
• Jodkowski M., Budownictwo sakralne diecezji warmińskiej w latach 1821‒1945, Olsztyn 2011.
• Kaufmann J., Geschichte der Stadt Deutsch Eylau, Danzig 1905.
• Kopiczko A., Duchowieństwo katolickie diecezji warmińskiej w latach 1821‒1945, cz. 1, Studium prozopograficzne, Olsztyn 2004.
• Kopiczko A., Duchowieństwo katolickie diecezji warmińskiej w latach 1821‒1945, cz. 2, Słownik, Olsztyn 2003.
• Kopiczko A., Katalog duchowieństwa katolickiego w diecezji warmińskiej (do 1945 roku), Olsztyn 2003.
• Liedtke A., Zarys dziejów diecezji chełmińskiej do 1945 roku, Pelplin 1994.
• Mross H., Słownik biograficzny kapłanów diecezji chełmińskiej wyświęconych w latach 1821‒1920, Pelplin 1995.
• Rocznik diecezji warmińskiej 1985, Olsztyn 1985.
• Schematismus des Bistums Culm mit dem Bischofssitze in Pelplin, Pelplin 1904.
• Traba R., Kościół rzymskokatolicki, w: Historia Pomorza, t. 4, (1850‒1918), cz. 2, Polityka i kultura, red. S. Salmonowicz, Toruń 2002.
• Zawadzki W., Duchowieństwo katolickie z terenu obecnej diecezji elbląskiej w latach 1821‒1945, Olsztyn 2000.