Osobowość chronicznie jąkających się

• Authors: Humeniuk Ewa , Tarkowski Zbigniew

Title variants

EN

Personality of Adults with Chronic Stuttering

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W modelu osobowości nazwanej „Wielką Piątką” wyodrębniono następujące czynniki: neurotyczność, ekstrawersję, otwartość na doświadczenie, ugodowość i sumienność. Celem badania było określenie tych cech u dorosłych chronicznie jąkających się. Wykorzystano w nim Kwestionariusz NEO-FFI Costy i Mccrae, którym zbadano 68 jąkających się i 62 niejąkających się. Wykryto, że profile ich osobowości różnią się znacznie od siebie. Osoby jąkające się cechują się wysoką sumiennością, ugodowością i neurotyzmem, przeciętną otwartością na doświadczenie, a ich ekstrawersja jest na średnim poziomie. Przedstawione w literaturze wyniki badań nad ich osobowością nie są jednoznaczne.

EN

The following factors have been defined within the “big five” model of personality: neuroticism, extraversion, openness to experience, agreeableness and conscientiousness. The aim of the study was to determine these personality traits among chronically stuttering adults. The NEO-FFI Questionnaire of Costa and McCrae was used to question 68 stuttering and 62 non-stuttering individuals. It was discovered that personality types differ much. People who stutter are characterized by conscientiousness, agreeableness and neuroticism, common openness to experience and their extraversion is within the average range. The study outcomes on their personality traits published in the literature are not conclusive. They do not allow to estabish the standard profile of personality traits among people who stutter.

Keywords

PL

jąkanie chroniczne; osobowość; Model Wielkiej Piątki

EN

chronic stuttering; personality; the “big five” model of personality

• Publisher: Polskie Towarzystwo Logopedyczne
• Journal: Logopedia
• Year: 2019
• Volume: 48
• Issue: 1
• Pages: 15-25

Dates

published

2020-08-30

Contributors

author

Humeniuk Ewa

• Uniwersytet Medyczny w Lublinie Zakład Patologii i Rehabilitacji Mowy

author

Tarkowski Zbigniew

• Uniwersytet Medyczny w Lublinie Zakład Patologii i Rehabilitacji Mowy

References

• Aldwin C.A., Levenson M.R., Spiro I.I., Bosse R., 1989, Does emotionality predict stress? Findinds from the normative ageing study, “Journal of Personality and Social Psychology”, 56, s. 618–624.
• Banerjee S., Casenhiser D., Hedinger T., Kittilstved T., Saltuklaroglu T., 2017, The perceived impact of stuttering on personality as measured by the NEO-FFI-3, “Logoped Phoniatr Vocol.”, 42 (1), s. 22–28.
• Bielecki J., 1988a, Poziom nasilenia lęku u osób jąkających się, „ST.Ph.Chist. ATK.”, 24 (2), s. 57–74.
• Bielecki J., 1988b, Obraz siebie jąkających się, „ST.Ph.Chist. ATK.”, 24 (2), s. 199–208.
• Bielecki J., 1988c, Nasilenie agresji u męskiej młodzieży jąkającej się, „ST.Ph.Chist. ATK.”, 24 (2), s. 208–224.
• Bielecki J., 1994, Elementy higieny psychicznej w pracy z młodzieżą niepełnosprawną, Warszawa.
• Bielecki J., 1990, Osobowość młodzieży niepełnosprawnej z zaburzeniami wzroku, słuchu, ruchu i mowy, Warszawa.
• Bleek B., Montag C., Faber J., Reuter M., 2011, Investigating personality in stuttering: results of a case control study using the NEO-FFI, “J Commun Disord.”, 44 (2), s. 218–222.
• Bleek B., Reuter M., Yaruss J.S., Cook S., Faber J., Montag C., 2012, Relationships between personality characteristics of people who stutter and the impact of stuttering on everyday life, “J Fluency Disord”, 37 (4), s. 325–33.
• Brebner J., Cooper C., 1986, Personality factors and inspection time, “Pers Individ Dif.” 7, s. 709–714.
• Coombes S.A., Cauraugh J.H., Janelle C.M., 2007, Emotional state and initiating cue alter central and peripheral motor processes, “Emotion”, 7 (2), s. 275–284.
• Coombes S.A., Higgins T., Gamble K.M., Cauraugh J.H., Janelle C.M., 2009, Attentional control theory: anxiety, emotion, and motor planning, “J Anxiety Disord.”, 23 (8), s. 1072–1079.
• Costa P.T., McCroe R.R., 1992, Four ways five factors are basic, “Pers Individ Dif.”, 13 (6), s. 653–665.
• Costa P.T., McCroe R.R., 2001, A theoretical contex for adult temperament, [w:] Temperament in Contex, red. T.D. Wachs, G.A. Kohnstamm, Mahwah.
• Cremers H.R., Demenescu L.R., Aleman A., Renken R., van Tol M.J., van der Wee N.J., Veltman D.J., Roelofs K., 2010, Neuroticism modulates amygdala-prefrontal connectivity in response to negative emotional facial expressions, “Neuroimage”, 49 (1), s. 963–970.
• Doyle Ch., Slaven G., 2004, Związek między negatywną afektywnością a niekorzystnymi reakcjami na stresory, [w:] Osobowość a ekstremalny stres, red. J. Strelau, Gdańsk.
• Grzesiuk L., Korpolewska K., 1988, Zaburzenia komunikowania się neurotyków, ich poznawcze uwarunkowania i psychoterapia, [w:] Zaburzenia komunikowania się neurotyków. Osobowościowe wyznaczniki nerwicy i psychoterapia, red. L. Grzesiuk, Warszawa.
• Guitar B., 1976, Pretreatment factors associated with the outcome of stuttering, “J Speech Hear Res.”, 19, s. 590–600.
• Iverach L., O’Brian S., Jones M., Block S., Lincoln M., Harrison E., Hewat S., Menzies R.G., Packman A., Onslow M., 2010, The five factor model of personality applied to adults who stutter, “J Commun Disord.”, 43 (2), s. 120–132.
• Jafari R., Baziar M., Bleek B., Reuter M., Montag C., 2015, Personality attributes of Iranian people who stutter, “J Commun Disord.”, 58, s. 119–25.
• Klonowicz T., Eliasz A., 2004, Traumatyczny stres w zawodowym doświadczeniu pracowników pogotowia. Rola niedopasowanych osobowościowych regulatorów zachowania, [w:] Osobowość a ekstremalny stres, red. J. Strelau, Gdańsk.
• McCrae R.R., Costa P.T., 2005, Osobowość dorosłego człowieka. Perspektywa teorii pięcioczynnikowej, Kraków.
• McCroskey J.C., Richmond V.P., Heisel A.D., Hayhurst J.L., 2004, Eysenck`s BIG THREE and communication Traits: Communication traits as manifestations of temperament, “Communication Research Raports.”, 21 (4), s. 404–410.
• Montag C., Reuter M., Jurkiewicz M., Markett S., Panksepp J., 2013, Imaging the structure of the human anxious brain: A review of findings from neuroscientific personality psychology, “Review of Neuroscience”, 24, s. 167–190.
• Norris C.J., Larsen J.T., Cacioppo J.T., 2007, Neuroticism is associated with larger and more prolonged electrodermal responses to emotionally evocative pictures, “Psychophysiology”, 44(5), s. 823–826.
• Pineles S.L., Dawne S., Vogt S.P., 2009, Personality and fear responses during conditioning: Beyond extraversion, “Pers Individ Dif.”, 46 (1), s. 48–53.
• Reynolds S.K., Clark L.A., 2001, Predicting dimensions of personality disorder from domains andf acets of the Five-Factor Model, “J Pers.”, 69 (2), s. 199–222.
• Sagar S.S., Stoeber J., 2009, Perfectionism, fear of failure, and affective responses to success and failure: the central role of fear of experiencing shame and embarrassment, “J Sport Exerc Psychol.”, 31 (5), s. 602–627.
• Smith T.W., MacKenzie J., 2006, Personality and risk of physical illness, “Annu Rev Clin Psychol.”, 2, s. 435–467.
• Strelau J., 2000, Osobowość jako zespół cech, [w:] Psychologia. Podręcznik akademicki, t. 2, red. J. Strelau, Gdańsk.
• Susca M., 2006, Connecting stuttering measurement and management: II. Measures of cognition and affect, “Int J Lang Commun Disord.”, 41 (4), s. 365–377.
• Szymura B., 2007, Temperament uwagi, Kraków.
• Tarkowski Z., 1992, Jąkanie wczesnodziecięce, Warszawa.
• Tarkowski Z., 2018, A system approach to the psychosomatics of stuttering, New York.
• Watson D., Hubbard B., 1996, Adaptational style and dispositional structure: Coping in the context of the five-factor model, “J Personal.”, 64 (6), s. 737–774.
• Zawadzki B., 2002, Temperament – geny i środowisko, Sopot.
• Zawadzki B., Strelau J., Szczepaniak P., Śliwińska M., 1998, Inwentarz osobowości NEO-FII Costy i McCrae, Warszawa.