Pragmatyka w klasyfikacji słowotwórczej rzeczownika

• Authors: Kurdyła Tomasz

Title variants

EN

Pragmatics in word-formative classification of nouns

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article presents a classification of Polish nominal word formations with a particular regard to derivatives with a categorial pragmatic (expressive) element. It discusses some of the existing proposals of classification, and suggests the author’s own. The highest floor of the classification contains: I. nominations (mutations) and II. renominations; the latter being divided into 1. transpositions, 2a. type modifications (feminitives, diminutives, names of young beings, etc.), and 2b. pragmatic modifications: emotional-evaluative, and stylistic derivatives. Also distinguished are III. mixed derivatives: 1. nominational-modificative, and 2. compound renominations. The general classification of derivatives counts transpositions and modifications as a single word-formative type that stands in opposition to mutations. Moreover, the paper makes more precise the understanding of the poetic function of word-formative affixes and word-formation in general. This function can be viewed as a variety of the pragmatic function, and more literally, as the function that tightly binds the derivative with the poetic language and with the “reality” it creates.

Keywords

EN

word formation; functions of word formation; functions of word-formative affixes; word formation pragmatics; word-formative classification; expressiveness; stylistics; poetic function

• Publisher: Księgarnia Akademicka
• Journal: LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa
• Year: 2015
• Issue: 19
• Pages: 61-79

Contributors

author

Kurdyła Tomasz

• Uniwersytet Jagielloński, Kraków

References

• Awdiejew A., Habrajska G., 2004, Wprowadzenie do gramatyki komunikacyjnej, t. 1, Łask.
• Bartmiński J., 1973, O języku folkloru, „Z Dziejów Form Artystycznych w Literaturze Polskiej” t. XXXII, Wrocław.
• Bartmiński J., 1993, Ludowy styl artystyczny, [w:] idem (red.), Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. II: Współczesny język polski, Wrocław, s. 223–233.
• Grabias S., 1978, Derywacja a ekspresja, [w:] T. Skubalanka (red.), Studia nad składnią polszczyzny mówionej, Wrocław i in., s. 89–102.
• Grabias S., 1981a, O ekspresywności języka. Ekspresja a słowotwórstwo, Lublin.
• Grabias S., 1981b, Typy derywacji i składnikowa analiza funkcji formantów, [w:] J. Bartmiński (red.), Pojęcie derywacji w lingwistyce, Lublin, s. 127–147.
• Grzegorczykowa R., 1978, Struktura semantyczna wyrażeń ekspresywnych, [w:] M. Szymczak (red.), Z zagadnień słownictwa współczesnego języka polskiego, „Prace Językoznawcze PAN” t. 91, Wrocław, s. 117−123.
• Grzegorczykowa R., 1991, Problem funkcji języka i tekstu w świetle teorii aktów mowy, [w:] J. Bartmiński, R. Grzegorczykowa (red.), Język a kultura, t. 4: Funkcje języka i wypowiedzi, Wrocław, s.11−28.
• GWJP: R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel (red.), Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, Warszawa 1999.
• Heltberg K., 1964, O deminutywach i augmentatywach, „Prace Filologiczne” XVIII, cz. 2, s. 93–102.
• Honowska M., 1979, Ewolucja metod polskiego słowotwórstwa synchronicznego (w dziesięcioleciu 1967–1977), „Prace Komisji Językoznawstwa”, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk, nr 50.
• Jadacka H., 1994, Od czego zależy aktywność słowotwórcza rzeczowników w języku polskim?, „Poradnik Językowy” z. 7, s. 1–10.
• Jakobson R., 1989, Poetyka w świetle językoznawstwa, [w:] idem, W poszukiwaniu istoty języka. Wybór pism, t. 2, Kraków, s. 77–124.
• Kaproń-Charzyńska I., 2007, Pragmatyczna funkcja formantów w opisie derywatów, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” LXIII, s. 147–156.
• Kaproń-Charzyńska I., 2008, Klasyfikacja derywatów ze względu na funkcje formantów, [w:] S. Ondrejovič (red.), Varia XV, Bratysława, s. 280–286.
• Kaproń-Charzyńska I., 2011, Funkcja stylistyczna formantów słowotwórczych. Zarys problematyki, "Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej” t. 46, Warszawa, s. 57–69.
• Kąś J., 2006, Rozwarstwienie słownictwa w słowniku gwarowym, [w:] J. Sierociuk (red.), Gwary dziś. 3. Wewnętrzne zróżnicowanie języka wsi, Poznań, s. 135–138.
• Kleszczowa K., 1981, Ograniczenia semantyczne w procesie derywacji nazw narzędzi, „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląśkiego w Katowicach” nr 437, Katowice.
• Kurdyła T., 2011a, Funkcje formantów rzeczownikowych w polszczyźnie ludowej (na przykładzie trzech wsi podkarpackich), „Biblioteka «LingVariów»” t. 12, Kraków.
• Kurdyła T., 2011b, Jeszcze o derywatach tautologicznych, „LingVaria” nr 1 (11), s. 85–92.
• Nagórko A., 2007, Zarys gramatyki polskiej, wyd. 7, Warszawa.
• Puzynina J., 1967, Pojęcie regularnej i nieregularnej konstrukcji morfemowej a fakty słowotwórcze, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” XX, s. 91–102.
• Puzynina J., 1972, O pojęciu synchronicznej pochodności derywatów, [w:] eadem (red.), Problemy współczesnego słowotwórstwa a dydaktyka uniwersytecka, Warszawa, s. 49–58.
• Rak M., 2014, Zróżnicowanie stylistyczne gwary w świetle statystyki leksykalnej (na materiale podhalańskim), [w:] M. Rak, K. Sikora (red.), Badania dialektologiczne. Stan, perspektywy, metodologia. Materiały konferencji naukowej „Gwara i tekst”, Kraków, 27–28 września 2013 r., „Biblioteka «LingVariów»” t. 17, Kraków, s. 157–166.
• Reczek S., 1968, Deminutiva polskie. Charakterystyka, rozwój funkcji stylistycznej, „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP w Rzeszowie” z. 3 (5), s. 373–386.
• Rogowska E., 1993, Funkcja formantu słowotwórczego w rzeczownikach zbiorowych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Gdańskiego”. „Prace Językoznawcze. Filologia Polska” nr 17–18, Gdańsk, s. 205–212.
• Sierociuk J., 1990, Pieśń ludowa i gwara, Lublin.
• Skarżyński M., 1999, Powstanie i rozwój polskiego słowotwórstwa opisowego, Kraków.
• Wyka K., 1977, Bolesław Leśmian: dwa utwory, [w:] idem, Rzecz wyobraźni, Warszawa, s. 414–450.

Identifiers

DOI

0.12797/LV.10.2015.19.04