Rady robotnicze na prowincji - Białostocczyzna 1956-1958

• Authors: Markiewicz Marcin

Title variants

EN

Workers councils in Białostocczyzna in 1956-1958

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Od lata 1956 r. w wielu fabrykach rozwijały się inicjatywy zmierzające do wyłonienia autentycznego samorządu robotniczego. Ruch ten rozwinął się po VIII plenum KC PZPR w październiku 1956 r., szczególnie w dużych ośrodkach przemysłowych. Sytuacja rad robotniczych na Białostocczyźnie była jednak typowa dla losów samorządów w innych prowincjonalnych regionach. Tworzenie rad robotniczych najczęściej było tam stymulowane przez czynniki partyjno-administracyjne, ruch ten był negowany przez lokalne władze i administrację zakładów, zaś postulaty robotnicze rzadko wychodziły poza kwestie płacowe i socjalne. Radom robotniczym na Białostocczyźnie brakowało pewności siebie i determinacji w forsowaniu własnych projektów. „Odwilż” na prowincji była silniej niż w dużych ośrodkach kontrolowana przez władzę, co w niedługim czasie umożliwiło jej cofanie udzielonych społeczeństwu koncesji. Komuniści zlikwidowali niezależne rady robotnicze w 1958 r. bez większych problemów i głośnych protestów ze strony robotników.

Keywords

PL

robotnicy samorząd robotniczy 1956 r. Białystok Białostocczyzna, przemysł reformy

EN

workers worker's self-government 1956 Białystok Białostocczyna industry reforms

• Publisher: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
• Journal: Pamięć i Sprawiedliwość
• Year: 2016
• Issue: 28
• Pages: 190-210

Contributors

author

Markiewicz Marcin

• IPN Białystok

References

• 1. Artysiewicz I., Ruch wędrówkowy ludności w województwie białostockim w latach 1945–1968, „Region białostocki: studia ekonomiczno-społeczne”, t. 1, Białystok: Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, 1971.
• 2. Asanowicz S., Chłopi-robotnicy w przemyśle Białostocczyzny, „Region Białostocki: studia ekonomiczno-społeczne”, t. 2, Białystok: Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, 1973.
• 3. Chumiński J., Ruch zawodowy w Polsce w warunkach kształtującego się systemu totalitarnego 1944–1956, Wrocław: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, 1999.
• 4. Ciesielski S., Wrocław 1956, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1999.
• 5. Ciesielski S., Wrzesiński W., Październik 1956 roku na Ziemiach Zachodnich i Północnych (zarys problematyki), „Polska 1944/45–1989”, t. 3, Warszawa: Instytut Historii PAN, 1997.
• 6. Hirsz Z.J., Ruch związkowy w latach 1944–1975 [w:] Ruch robotniczy na Białostocczyźnie w XIX i XX wieku, red. W. Góra, Warszawa: „Książka i Wiedza”, 1979.
• 7. Horodeński R., Rola przemysłu w aktywizacji województwa białostockiego, Warszawa: PWN, 1974.
• 8. Jarosz D., Robotnicy ‘56–’57: czy rozczarowanie komunizmem? [w:] Komunizm: ideologia, system, ludzie, red. T. Szarota, Warszawa: „Neriton”; Instytut Historii PAN, 2001.
• 9. Kloc K., Historia samorządu robotniczego w PRL 1944–1989, Warszawa: Szkoła Główna Handlowa, 1992.
• 10. Kloc K., Rady robotnicze kontra socjalizm rynkowy, „Polska 1944/45–1989”, t. 3, Warszawa: Instytut Historii PAN, 1997.
• 11. Małkiewicz A., Robotnicy Wałbrzycha wobec wydarzeń październikowych 1956 r., „Polska 1944/45–1989”, t. 3, Warszawa: Instytut Historii PAN, 1997.
• 12. Miernik G., Ofiary? Beneficjenci? Robotnicy wobec władzy stalinowskiej 1948–1956 (na przykładzie województwa kieleckiego) [w:] Robotnicy przemysłowi w realiach PRL, red. G. Miernik, S. Piątkowski, Radom: Radomskie Towarzystwo Naukowe; Starachowice: Ogólnopolskie Niepubliczne Centrum Doskonalenia Nauczycieli „Nowator”, 2005.
• 13. Neja J., Między XX Zjazdem a poznańskim Czerwcem. Sytuacja społeczno-polityczna w województwie stalinogrodzkim w pierwszej połowie 1956 roku [w:] Stalinizm i rok 1956 na Górnym Śląsku, red. A. Dziurok, B. Link, K. Tarka, Katowice: IPN-KŚZpNP; Opole: Instytut Śląski. Państwowy Instytut Naukowy; Kraków: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”, 2007.
• 14. Pasko A., Zagadnienia realizacji planu 6-letniego w przemyśle w województwie białostockim w latach 1950–1955, [w:] Polska i jej wschodni sąsiedzi w XX wieku., red. H. Konopka, D. Boćkowski, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2004.
• 15. Rocznik Statystyczny 1958, Warszawa: GUS, 1958
• 16. Rocznik statystyczny województwa białostockiego 1958, Białystok: Wojewódzka Rada Narodowa, 1958
• 17. Rocznik statystyczny województwa białostockiego 1965, Białystok: Wojewódzka Rada Narodowa, 1965.
• 18. Sadowski A., Socjologiczne problemy rozwoju aglomeracji na przykładzie białostockiej aglomeracji miejskiej, „Region Białostocki: studia ekonomiczno-społeczne”, t. 7, Białystok: Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, 1979.
• 19. Słabek H., Obraz robotników polskich w świetle ich świadectw własnych i statystyki 1945–1989, Warszawa: Instytut Historii PAN; Kutno: Wyższa Szkoła Gospodarki Krajowej, 2004.
• 20. Tymiński M., PZPR i przedsiębiorstwo. Nadzór partyjny nad zakładami przemysłowymi 1956–1970, Warszawa: „Trio”, 2001.
• 21. Tymiński M., Strategie dyrektorów zakładów przemysłowych (1950–1970) [w:] Z dziejów przemysłu po 1945 roku, red. E. Kościk, R. Klementowski, Wrocław: Wydawnictwo Gajt, 2012.
• 22. Uchwały Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej od II do III Zjazdu, , Warszawa: Książka i Wiedza, 1959.
• 23. Wilk H., Idzie nowe… Style życia i pracy młodych robotników w okresie planu sześcioletniego na przykładzie Nowej Huty [w:] Z dziejów przemysłu po 1945 roku, red. E. Kościk, R. Klementowski, Wrocław: Wydawnictwo Gajt, 2012.
• 24. Wolański M.S., Samorząd robotniczy na Dolnym Śląsku w latach 1956–1958. Nadzieje i rozczarowania [w:] Z politologiczno-socjologicznych badań nad najnowszymi dziejami Dolnego Śląska po II wojnie światowej, red. C. Lewandowski, B. Rogowska, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2000.
• 25. Zawistowski A., Kombinat. Dzieje Zambrowskich Zakładów Przemysłu Bawełnianego – wielkiej inwestycji planu sześcioletniego, Warszawa–Białystok: IPN-KŚZpNP Oddział w Białymstoku, 2009.
• 26. Zawistowski A., Uprzemysłowienie województwa białostockiego w planie sześcioletnim. Zamierzenia i efekty, „Pamięć i Sprawiedliwość”, nr 2, Warszawa: IPN-KŚZpNP, 2008.
• 27. Zygmuntowski M., Rady robotnicze w województwie katowickim w latach 1956–1957 na przykładzie wybranych zakładów przemysłu kluczowego, „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach”, nr 2722: Wieki Stare i Nowe, t. 1 (6), red. I. Panic, M.W. Wanatowicz, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2009.
• 28. Żukowski T., Związki zawodowe i samorząd pracowniczy w polskich zakładach przemysłowych w latach 1944–1987, Białystok: Uniwersytet Warszawski Filia w Białymstoku; Warszawa: Centralny Ośrodek Metodyczny Studiów Nauk Politycznych; Towarzystwo Wolnej Wszechnicy Polskiej, 1987.