PL
Artykuł prezentuje aktualną sytuację postrzegania roli korporacji transnarodowych we współczesnej ochronie praw człowieka. Problematyka jest o tyle ważna, że współczesny model postrzegania praw człowieka opiera się na tak zwanym uniwersalizmie. Uniwersalizm praw człowieka opiera się, na trzech podstawowych filarach: po pierwsze, podmiotowości (przysługującej każdej osobie ludzkiej z racji bycia człowiekiem); po drugie, terytorialności (nie zależnej od kręgu cywilizacyjno-kulturowego); po trzecie; czasowości (trwającej mimo ewolucji społeczeństw i narodów). I właśnie to uzasadnia szukanie wszystkich możliwych źródeł i dróg, aby dzisiejsza ochrona praw człowieka obejmowała jak najszerszą listę podmiotów zobowiązanych do jej stosowania i przestrzegania. Nie tylko klasycznie państwa, ale również i inne podmioty, które swoimi działaniami wpływają i mogą kształtować standard poszanowania praw człowieka. Międzynarodowa debata na temat powiązań korporacji transnarodowych z ochroną praw człowieka rozpoczęła i się w latach 70tych XX wieku, jest nadal aktualna i trwa do dziś. Wpływa na to globalizacja, jako zjawisko ogólnoświatowe. Podkreśla się, iż szeroka działalność gospodarcza tych podmiotów w znaczący sposób wpływa na możliwość przestrzegania praw człowieka w wielu państwach jednocześnie, gdzie podmioty te prowadzą swoją aktywność. Zaprezentowane zostały najważniejsze aktywności państw na arenie międzynarodowej, mające na celu unormowanie w sposób prawny odpowiednich postaw korporacji transnarodowych w obszarze przestrzegania praw człowieka. Analizie poddano inicjatywy najważniejszych organizacji międzynarodowych takich jak: Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, Międzynarodowej Organizacji Pracy i Organizacji Narodów Zjednoczonych. Zwrócono uwagę na niekompletność i małą skuteczność tych działań objawiającą się w braku powszechnie przyjętego i prawnie wiążącego instrumentu prawa międzynarodowego, który by takie kwestie regulował.