Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2013 | 1 | 3 | 469-492

Article title

Korporacje transnarodowe a ochrona praw człowieka

Authors

Content

Title variants

EN
The transnational corporations and the protection of human rights

Languages of publication

PL

Abstracts

PL
Artykuł prezentuje aktualną sytuację postrzegania roli korporacji transnarodowych we współczesnej ochronie praw człowieka. Problematyka jest o tyle ważna, że współczesny model postrzegania praw człowieka opiera się na tak zwanym uniwersalizmie. Uniwersalizm praw człowieka opiera się, na trzech podstawowych filarach: po pierwsze, podmiotowości (przysługującej każdej osobie ludzkiej z racji bycia człowiekiem); po drugie, terytorialności (nie zależnej od kręgu cywilizacyjno-kulturowego); po trzecie; czasowości (trwającej mimo ewolucji społeczeństw i narodów). I właśnie to uzasadnia szukanie wszystkich możliwych źródeł i dróg, aby dzisiejsza ochrona praw człowieka obejmowała jak najszerszą listę podmiotów zobowiązanych do jej stosowania i przestrzegania. Nie tylko klasycznie państwa, ale również i inne podmioty, które swoimi działaniami wpływają i mogą kształtować standard poszanowania praw człowieka. Międzynarodowa debata na temat powiązań korporacji transnarodowych z ochroną praw człowieka rozpoczęła i się w latach 70tych XX wieku, jest nadal aktualna i trwa do dziś. Wpływa na to globalizacja, jako zjawisko ogólnoświatowe. Podkreśla się, iż szeroka działalność gospodarcza tych podmiotów w znaczący sposób wpływa na możliwość przestrzegania praw człowieka w wielu państwach jednocześnie, gdzie podmioty te prowadzą swoją aktywność. Zaprezentowane zostały najważniejsze aktywności państw na arenie międzynarodowej, mające na celu unormowanie w sposób prawny odpowiednich postaw korporacji transnarodowych w obszarze przestrzegania praw człowieka. Analizie poddano inicjatywy najważniejszych organizacji międzynarodowych takich jak: Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, Międzynarodowej Organizacji Pracy i Organizacji Narodów Zjednoczonych. Zwrócono uwagę na niekompletność i małą skuteczność tych działań objawiającą się w braku powszechnie przyjętego i prawnie wiążącego instrumentu prawa międzynarodowego, który by takie kwestie regulował.

Year

Volume

1

Issue

3

Pages

469-492

Physical description

Contributors

  • Dr, Katedra Prawa Międzynarodowego, Wydział Prawa, Uniwersytet w Białymstoku

References

  • Anioł W. (2002), Deficyt demokratyczny w systemie globalnym, „Studia Europejskie", Nr 4.
  • Anioł W. (2002), Paradoksy globalizacji, Oficyna Wydaw. ASPRA-JR, Warszawa.
  • Annan K.A. (2002), We the Peoples: The Role of the United Nations in the 21st Century, UN, New York 2000; The Global Compact, „International Herald Tribune".
  • Bantekas I. (2004), Corporate social responsibility in international law, „Boston University International Law Journal", Vol. 22, No.309.
  • Bernatt M. (2009), Społeczna odpowiedzialność biznesu. Wymiar konsty-tucyjny i międzynarodowy, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarzą-dzania Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
  • Campagna J. (2004), United Nations Norms of the responsibilities of tran-snational corporations and other business enterprises with regard to human rights: The International Community asserts binding law on the Global Rule Makers, „The John Marshall Law Review", No. 37.
  • Ćwik N., Grzybek M. (2012), Komunikat Komisji Europejskiej na temat CSR, Analiza tematyczna Forum Odpowiedzialnego Biznesu dla Programu Partnerstwa, Nr 1, http://odpowiedzialnybiznes.pl /pl/baza-wiedzy/publikacje/pliki-do-pobrania.html?id=6575, dostęp dnia 10.01.2013.
  • Deva S. (2003), Human Rights Violations By Multinational Corporations and International Law: Where from Here?, „Connecticut Journal of International Law, Vol. 19.
  • Frey B. (1997), The legal and Ethical Responsibilities of Transnational Corporations in the protection of International Human Rights, „6 Minessota Journal of Global Trade" 153 (1997).
  • Global Compact. Przewodnik (2007), Biuro Inicjatywy Global Compact ONZ, Warszawa.
  • Guiding Principles on Business and Human Rights. Implementing the United Nations „Protect, Respect and Remedy" Framework, United Nations Human Rights Office of the High Commissioner (2011), United Nations, New York and Geneva.
  • Hillemanns C.F. (2003), UN Norms on the Responsibilities of Transnational Corporations and Other Business Enterprises with regard to Human Rights, German Law Journal, Vol.04 No.10. http://www.globalco mpact.org.pl/Global-Compact/Podstawowe-informacje, dostęp dnia 09.01.2013.
  • Joseph Ch., Cherlow J. (2012), Developing Corporate Human Rights Policies and the Role of Legal Counsel, A Good Practice Note prepared for the United Nations Global Compact Human Rights Working Group (HRWG), http://www.unglobalcompact.org/, dostęp dnia 09.01.2013.
  • Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, Odnowiona strategia UE na lata 2011-2014 dotycząca społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, Komisja Europejska, Bruksela, (COM (2011) 681).
  • Liberska B. (red.) (2002), Globalizacja a korporacje transnarodowe, w: Globalizacja mechanizmy i wyzwania, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa.
  • Makin N., Schweppes C. (2008), "The benefits of our human rights programme have so far been about reputation and the assurance process. But they are going to become more and more about the business growth agenda and commercial opportunity as well, giving us access to new markets, new suppliers and, in particular, new consumers", w: Human Rights Translated. A Business Reference Guide, Nations Global Compact, United Nations Human Rights Office of the High Commissioner for Human Rights.
  • Martin H.P, Schumann H. (1999), Pułapka globalizacji. Atak na demokrację i dobrobyt, Wyd. Dolnośląskie, Wrocław.
  • Mazurczak M. (2008), Wpływ korporacji na państwo jako uczestnika stosunków międzynarodowych, w: Funkcjonowanie i rozwój korporacji wielonarodowych w wybranych sektorach usługowych i produkcyjnych, Kubicka J. (red.), Wyższa Szkoła Biznesu w Dąbrowie Górniczej, Dąbrowa Górnicza.
  • Mazurczak M. (2008), Wpływ korporacji na rynek pracy potencjał za-trudnienia czy wyzysk pracowników, w: Funkcjonowanie i rozwój korporacji wielonarodowych w wybranych sektorach usługowych i produkcyjnych, (red.) Kubicka J., Wyższa Szkoła Biznesu w Dąbrowie Górniczej, Dąbrowa Górnicza.
  • Mężykowska A. (2010), Prawa i odpowiedzialność korporacji transnarodowych w świetle międzynarodowego prawa praw człowieka, w: Korporacje transnarodowe, J.Menkes, T.Gardocka (red.), Wydawnictwo Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej „Academica", Warszawa.
  • Norms on the Responsibilities of Transnational Corporations and Other Business Enterprises with regard to Human Rights, http://www.unhchr.ch/Huridocda/Huridoca.nsf/TestFrame/64155e7e 8141b38cc1256d63002c55e8?0pendocument, dostęp dnia 07.01.2013.
  • Pietraś M. (2002), Globalizacja jako proces zmiany społeczności międzynarodowej, w: Oblicza procesów globalizacji, Pietraś M. (red.), Wyd. Uniwersytetu M. Curie-Skłodowskiej, Lublin.
  • Pike A. (2001), Sensitive to Ethical Concerns, „Financial Times".
  • Piórko K. (2008), „Władza" korporacji transnarodowych w stosunkach międzynarodowych, Wydawnictwo Naukowe GRADO, Toruń.
  • Przegląd: Wytyczne OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych, http:/www.oecd.org/bookshop/online, dostęp dnia 07.01.2013.
  • Ratner S. R. (2001-2002), Corporations and Human Rights: A Theory of Legal Responsibility, „Yale Law Journal", Vol. 111, No. 443.
  • Resolution 17/4 Human rights and transnational corporations and other business enter, Human Rights Council, 17th session 15/06/2011, A/HRC/17/L.17/Rev.1.
  • Resolution 2005/69 Human rights and transnational corporations and other business enterprises, The Commission on Human Rights, 59th meeting 20 April 2005, w: Commission on Human Rights Report on the sixty-first Session (14 March-22 April 2005) Economic and Social Council Official Records, Supplement No. 3/2005E/2005/23 E/CN.4/2005/135, United Nations , New York and Geneva.
  • Resolution 8/7 Mandate of the Special Representative of the SecretaryGeneral on the issue of human rights and transnational corporations and other business enterprises, Human Rights Council, 8th session 18/06/2008, A/HRC/RES/8/7.
  • Rezolucja Komisji Praw Człowieka ONZ z 15 kwietnia 2005 r. Nr 2005/69, UN Doc. E/CN.4/2005/L.87, http://ap.ohchr.org/documents/ E/CHR/resolutions/E-CN_4-RES2005-69.doc, dostęp dnia 04.01.2013.
  • Rok B. (2004), Odpowiedzialny biznes w nieodpowiedzialnym świecie, Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce Forum Odpowiedzialnego Biznesu, Warszawa 2004.
  • Ruggie J. (2007), Business and Human Rights: The Evolving International Agenda, Faculty Research Working Papers Series, John F. Kennedy School of Government Harvard University.
  • Ruggie J. (2008), Promotion and Protection of all human rights, civil, political, economic, social and cultural rights, including the right to development. Protect, Respect and Remedy: a Framework for Business and Human Rights. Report of the Special Representative of the Secretary-General on the issue of human rights and transnational corporations and other business enterprises, Human Rights Council, 7 April 2008, A/HRC/8/5, s.15 http://www.reports-and-materials.org/Ruggie-report-7-Apr-2008.pdf, dostęp dnia 10.01.2013.
  • Schmidt T.M. (2005), Transnational corporate responsibility for international environmental and human rights violations: will the United Nations' “Norms" provide the required means?, "California Western International Law Journal" 2005, t. 36, Nr 217.
  • Sporek T. (red.) (2006), Internacjonalizacja, globalizacja i integracja we współczesnej gospodarce światowej, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Katowice.
  • Symonides J. (2004), Wpływ globalizacji na miejsce i rolę państwa w stosunkach międzynarodowych, w: Globalizacja a stosunki międzynarodowe, E.Haliżak, R.Kuźniar, J.Symonides (red.), Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz-Warszawa.
  • Tripartite Declaration of principles concerning multinational enter-prises and social policy, International Labour Office, Geneva 2006, http://www.ilo.org/empent/Publications/WCMS_094386/lang-en/index.htm, dostęp dnia 09.01.2013.
  • UN Global Compact Model. Framework for Implementation. Human Rights. Labour. Environment. Anti-corruption, http://www.unglobalc ompact.org/, dostęp dnia 09.01.2013.
  • United Nations Global Compact, United Nations Human Rights Office of the High Commissioner for Human Rights (2007), Embedding Human Rights in Business Practice II. A joint publication of the United Nations Global Compact and the Office of the UN High Commissioner for Human Rights, ed. United Nations Global Compact.
  • Weissbrodt D., Kruger M. (2003), Current Developments, Norms on the responsibilities of transnational corporations and other business enterprises with regard to human rights, „American Journal of International Law", No. 97.
  • Wilson A. (2005), Beyond Unocal: Conceptual Problems in Using International Norms to Hold Transnational Corporations Liable in the Alien Tort Claims Act, Global Law Working Paper 01/05 Symposium "Transnational Corporations and Human Rights", New York University School of Law, New York.
  • Wouters J, Chanet L. (2008), Corporate Human Rights Responsibility: A European Perspective, „Northwestern Journal of International Human Rights", Volume 6, Issue 2.
  • Wytyczne OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych. Przegląd 2000, Ministerstwo Gospodarki, Departament Strategii Gospodarczej, Warszawa.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-b87c9de8-8fcb-412b-9308-4506c6352be2
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.