Wybrane grodziska wczesnośredniowieczne, a kwestia turystyki na terenie województwa podkarpackiego

• Authors: Śpiewla Łukasz

Title variants

EN

Selected early-medieval hillforts and the issue of tourism in Podkarpackie Voivodeship

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

There are about 27 early-medieval hillforts in Podkarpackie Voivodeship. Due to their good state of preservation, 16 of them could become tourist attractions. The article presents the Trzcinica hillfort as an example of a tourist product. Subsequently, its genesis, concept, and manner of implementation of the Carpathian Troy Open-Air Museum were discussed. The next step was the determination of the conditions that a site should meet to become a tourist attraction of at least regional importance. Hillforts in the following locations were discussed: Budy Głogowskie, Przeczyca, Wietrzno, and Tuligłowy. The sites were compared in terms of: location, state of preservation, and the attitude towards them of their researchers or institutions that might transform them into sites that would be as popular among tourists as the Carpathian Troy. All the analysed sites offer good conditions for potential future investments. However, the essential difference lies in the attitude of researchers, who can become involved in the creative process or remain passive. The final part of the article offers thoughts on how the analysed sites could come into existence on the tourist map of Poland.

Keywords

EN

hillfort; early Middle Ages; Podkarpackie Voivodeship; tourist attraction

• Publisher: Narodowy Instytut Dziedzictwa
• Journal: Raport
• Year: 2019
• Volume: 14
• Pages: 83-99

Contributors

author

Śpiewla Łukasz

• Rzeszów

References

• Baciak P. 2017. Atrakcje turystyczne Powiatu. https://www.powiat.jaslo.pl/aktualnosci/turys-tyka/atrakcje-turystyczne-powiatu. (dostęp: 29.08.2018).
• Bata A., Lawera H. 1998. Głogów Małopolski. Gmina i okolice. Krosno: Roksana.
• Cabalska M. 1976. Tuligłowy, gm. Roźwienica, woj. przemyskie. Informator Archeologiczny Badania 1975, 218-219.
• Cabalska M. 1977. Tuligłowy, gm. Rokietnica, woj. przemyskie. Informator Archeologiczny Badania 1976,239-240.
• Cabalska M. 1978a. Wieloczłonowe grodzisko wczesnośredniowieczne w Tuligłowach woj. Przemyśl w świetle badań w 1975. Materiały i Studia Muzealne Muzeum Okręgowego w Przemyślu 1, 51-87.
• Cabalska M. 1978b. Tuligłowy, gm. Rokietnica, woj. przemyskie. Informator Archeologiczny Badania 1977, 203-204.
• Cabalska M. 1979a. Wieloczłonowe grodzisko wczesnośredniowieczne w Tuligłowach woj. Przemyśl. Sprawozdania Archeologiczne 31, 253-270.
• Cabalska M. 1979b. Tuligłowy, gm. Rokietnica, woj. przemyskie. Informator Archeologiczny Badania 1978, 208-209.
• Cabalska M. 1980. Tuligłowy, gm. Rokietnica, woj. przemyskie. Informator Archeologiczny. Badania 1979, 195-196.
• Cabalska M. 1981a. Zagadnienie grodzisk z potrójną linią wałów w świetle badań w Tuligłowach, woj. przemyskie. Materiały i Studia Muzeum Okręgowego w Przemyślu 4, 5-30.
• Cabalska M. 1981b. Tuligłowy, gm. Rokietnica, woj. przemyskie. Informator Archeologiczny Badania 1980, 174-175.
• Cabalska M. 1982. Tuligłowy, gm. Rokietnica, woj. przemyskie. Informator Archeologiczny Badania 1981, 205-206.
• Cabalska M. 1983. Tuligłowy, gm. Rokitnica, woj. przemyskie. Informator Archeologiczny Badania 1982, 229-230.
• Cabalska M. 1985a. Tuligłowy, gm. Rokietnica, woj. przemyskie. Informator Archeologiczny Badania 1983, 178.
• Cabalska M.1985b.Tuligłowy, gm. Rokietnica, woj. przemyskie. Informator Archeologiczny Badania 1984, 147-148.
• Cabalska M.1986. Tuligłowy, gm. Rokietnica, woj. przemyskie. Informator Archeologiczny Badania 1985, 148.
• Cabalska M.1987. Tuligłowy, gm. Rokietnica, woj. przemyskie. Informator Archeologiczny Badania 1986, 163-164.
• Cabalska M.1988a. Tuligłowy, grodzisko z potrójną linią wałów a problem Grodów Czerwieńskich, Rocznik Przemyski 24-25, 325-338.
• Cabalska M.1988b. Tuligłowy, gm. Rokietnica, woj. przemyskie. Informator Archeologiczny. Badania 1987, 179.
• Cetnarowski M. 2010. Polskie Piramidy z Wietrzychiowic. Archeologia Żywa 11-12, 52-54.
• Czechowicz J. 2015. Aktywnie po powiecie jarosławskim : przewodnik. Rzeszów: Edytorial.
• Dąbrowska E. 1973. Wielkie grody dorzecza górnej Wisły. Ze studiów nad rozwojem organizacji terytorialno-plemiennej w VII-X wieku. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk.
• Dudek A. 2013. Karpacka Troja w Trzcinicy, Poznaj Swój Kraj 09/2013 (617), 37-41.
• Dziedzic P. 2001.Frühmittelalterlicher Burgwall in Przeczyca, kr. Dębica. W: M. Parczewski (red), Quellen zur slawischen Besidlung im Karpatengebiet 1 (= Moravia Magna. Seria Polona I). Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 19-59.
• Dzik Ł. 2011. Bóbrka (gm. Chorkówka, pow. krośnieński), stanowisko 11 – grodzisko wczesnośredniowieczne. Podkarpacki Biuletyn Konserwatorski 3/1, 19.
• Fąfara J. (red.) 2011. Głogów Małopolski i okolice. Rzeszów: Podkarpacki Instytut Książki i Marketingu.
• Fąfara J., Tulik S. 2013. Jasło i okolice. Przewodnik. Rzeszów: Podkarpacki Instytut Książki i Marketingu.
• Gancarski J. 2005. Skansen archeologiczny w Trzcinicy, gm. Jasło. Koncepcja budowy i funkcjonowania. W: M. Kotorová-Jenčová (red.), Experimentálna archeológia a popularizácia archeologického bádania v múzejnej a školskej praxi. Hanušovce nad Topľou, 185-208.
• Gancarski J. 2011.Trzcinica – Karpacka Troja. Krosno: Ruthenus.
• Gancarski J. 2012a. Trzcinica jako przykład wykorzystania dziedzictwa archeologicznego do celów turystycznych. W: J. Gancarski (red.). Skanseny archeologiczne i archeologia doświadczalna. Krosno: Ruthenus, 157-184.
• Gancarski J. 2012b. Skansen Archeologiczny Karpacka Troja w Trzcinicy. Przewodnik, Krosno: Ruthenus.
• Gancarski J., Fedyk R.2006. Skarb wczesnośredniowieczny z grodziska „Wały Królewskie” w Trzcinicy, pow. Jasło, W: Gancarski J. (red.), Wczesne średniowiecze w Karpatach polskich, Krosno: Ruthenus, 253-269.
• Gancarski J., Poleski J. 2006. Trzcinica, pow. Jasło – najstarsze wczesnośredniowieczne grodzisko w Karpatach polskich. W: J. Gancarski (red.), Wczesne średniowiecze w Karpatach polskich. Krosno: Ruthenus, 235-252.
• Gancarski J. (red.) 2012. Skanseny archeologiczne i archeologia eksperymentalna. Krosno: Muzeum Podkarpackie.
• Hap W. 2007. Przewodnik po Jaśle i Jasielszczyźnie. Jasło: Stowarzyszenie Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego.
• Jakimowicz R.1935. Grodzisko pod przełęczą Dukielską. Wiadomości Archeologiczne 13, 73-174.
• Jodłowski A. 1965. Badania archeologiczne na grodzisku wczesnośredniowiecznym w Przeczycy, pow. Jasło. Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego za 1965 rok, 73-77.
• Jodłowski A. 1966. Grodzisko w Przeczycy, pow. Jasło, w świetle nowych badań, Acta Archaeologica Carpathica 8, 207-212.
• Kacprzak A., Lis P. 2012. Grodzisko Żmijowiska – muzeum w Krajobrazie. W: J. Gancarski (red.) Skanseny archeologiczne i archeologia doświadczalna. Krosno: Ruthenus, 221-240.
• Kondracki J. 2011. Geografia regionalna Polski, Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN.
• Kowalska M. 2013. Gmina Rokietnica – zarys dziejów i współczesność. Krosno: Przedsiębiorstwo Usługowo-Wytwórcze „Roksana”.
• Kłos S. 2000. Rzeszów, Głogów Małopolski, Tyczyn, Błażowa i okolice. Krosno: Roksana.
• Krasna-Korycińska M. 2004. Piastowskie zaślubiny. Archeologia Żywa 3-4 (29-30), 85-86.
• Krukierek K., Foremny M., Nizianty G. 2013. Skarby gminy Chorkówka, Krosno: Armagraf.
• Kunysz A. 1961. Sprawozdanie z działalności działu archeologicznego Muzeum Okręgowego w Rzeszowie za rok 1958-1959. Wiadomości Archeologiczne 27. 125-127.
• Kunysz A. 1962. Sprawozdanie z badań wykopaliskowych na grodzisku w Trzcinicy pow. Jasło. Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego za rok 1962, 21-24.
• Kunysz A. 1964. Grodzisko w Przeczycy, pow. Jasło. Wiadomości Archeologiczne 30, 181-182.
• Kunysz A. 1968. Grodziska w województwie rzeszowskim. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego za 1968 rok, 25-87.
• Kurczab J. 2003. O działalności Karpackiej Ekspedycji Archeologicznej. W: Z. Woźniak, J. Gancarski (red.), Polonia Minor Medii Aevi. Studia ofiarowane Panu Profesorowi Andrzejowi Żakiemu w osiemdziesiatą rocznicę urodzin. Kraków–Krosno, 83-118.
• Leńczyk G. 1961. Na śladach miejsc umocnionych. Z Otchłani Wieków 27/4, 107-110.
• Leńczyk G. 1983. Katalog grodzisk i zamczysk z terenu Małopolski. Kraków: Muzeum Archeologiczne.
• Lis P. 2006. Muzeum Dawnych Słowian – muzeum w Krajobrazie. Archeologia Żywa 4 (38), 36-43.
• Lubelczyk A. 1996. Kompleks osadniczo-obronny z okresu wczesnego średniowiecza w Budach Głogowskich, woj. Rzeszów. (Sprawozdanie z badań sondażowo-ratowniczych na stan. 11 i 36 przeprowadzonych w roku 1994 i 1995). Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 17, 85-111.
• Luboński P., Krukar W., Kryciński S.1999. Beskid Dukielski: przewodnik. Prószków: Rewasz.
• Łoś- Kamiński S., Szreder T. B. 2015. Słowiańska Dolina Wisłoki. Wędrując śladami Przodków. Dębica: Educare et Servire Fundacja Antoniego Kamińskiego.
• Malinowski J. 2006. Z przeszłości naszej: Wietrzno. Tuchów: Mała Poligrafia Redemptorystów.
• Malinowska-Sypek A., Sypek R., Sukniewicz D. 2010. Przewodnik Archeologiczny po Polsce. Warszawa: Arkady.
• Mendelewski S. (red.) 2003. W gminie Głogów Małopolski. Krosno: Roksana.
• Michalak J. 1996. Krosno i okolice. Krosno: Roksana.
• Michalak J. 1997. Dukla i okolice. Krosno: Roksana.
• Michalak J. 2002. Jasło i okolice. Krosno: Roksana.
• Muzyczuk A. 2010. Historia archeologii w krośnieńskim muzeum. W: J. Podgórska-Czopek (red.), Varia Sententiae. Księga jubileuszowa działu archeologii Muzeum Okręgowego w Rzeszowie. Rzeszów: Mitel. 305-323.
• Nowak M. 2009. Z archeologią na start. Archeologia Żywa 5 (45), 10-11.
• Pajura R. 2003. Ziemia Dębicka. Przewodnik turystyczny po powiecie dębickim. Dębica: Agard.
• Poleski J. 2004a. Wczesnośredniowieczne grody w dorzeczu Dunajca, Kraków: Księgarnia Akademicka.
• Poleski J. 2004b. Naszacowice Ein frühmittelalterkicher Burgwall am Dunajec I. Stratigraphie, Chronologie, Architektur (= Moravia Magna, Seria Polona 2). Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
• Poleski J. 2011. Naszacowice. Ein frühmittelalterllicher Burgwall am Dunajec 2. Fundstoff, Funktion, interregionale Beziehungen Burgenbau in Kleinpolen (= Moravia Magna, Seria Polona 3). Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
• Poleski J. 2013. Małopolska w VI-X wieku. Studium archeologiczne, Kraków : Historia Iagellonica.
• Sarna W. 1995. Opis powiatu jasielskiego. Jasło: Jasielski Dom Kultury.
• Skóra K. 2017. ,,Tam gdzie chadzali wojowie” Grodzisko Wietrzno. http://magur-skiewyprawy.blogspot.com/2017/09/tamgdzie-chadzali-wojowie-grodzisko.html (dostęp: 13.09.2018).
• Sosnowska E. (red.) 2010. Przemyśl Wczesnośredniowieczny. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• Stadnik W., Żaki A. 1959. Badania grodziska Wietrzno-Bóbrka, pow. Krosno w r. 1955. Sprawozdania Archeologiczne 5, 225-227.
• Stanaszek B. 1994. Brzostek i okolice. Brzostek: Towarzystwo Miłośników Ziemi Brzosteckiej w Brzostku.
• Tomkowicz S. 2001. Stanisława Tomkowicza inwentarz zabytków powiatu jasielskiego /z rękopisów autora wydali i własnymi komentarzami opatrzyli Piotr i Tadeusz Łopatkiewiczowie/. Kraków: Muzeum Narodowe.
• UG Dukla (red.) 2017. Tam gdzie chadzali wojowie – ścieżka przyrodnicza otwarta. http://krosno112.pl/aktualnosci/pozostale-informacje/item/3876-tam-gdzie-chadzali-wojowie-sciezka-przyrodnicza-otwarta. (wgląd 13.09.2018).
• Zollówna H., Żaki A. 1958. Grodzisko w Trzcinicy pow. Jasło (Polska). Acta Archaeologica Carpathica 1/1, 114-115.
• Żaki A. 1951. Sprawozdanie z prac badawczych prowadzonych w Wietrznie Bóbrce, pow. Krośnieński, i okolicy. Przegląd Zachodni 7, 499-509.
• Żaki A.1956. Badania grodziska Wietrzno–Bóbrka, pow. Krosno w 1954 r. Sprawozdania Archeologiczne 2, 112-128.
• Żaki A.1957. Wietrznów – Wczesnośredniowieczny gród graniczny w świetle badań z lat 1952-53. Wiadomości Archeologiczne 24, 1-36.
• Żaki A. 1959A. Karpacka Ekspedycja Archeologiczna w latach 1951-1955. Sprawozdania Archeologiczne 5, 193-212.
• Żaki A. 1959B. Karpacka Ekspedycja Archeologiczna w roku 1956. Sprawozdania Archeologiczne 7, 57-61.
• Żaki A. 1960. Karpacka ekspedycja archeologiczna w roku 1957. Sprawozdania Archeologiczne 11, 71-80.
• Żaki A. 1974. Archeologia Małopolski Wczesnośredniowiecznej (= Prace Komisji Archeologicznej 13). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo PAN.