Rozum na barykadzie. Michel Foucault i intelektualizacja społecznego protestu

• Authors: Karol Franczak

Title variants

EN

The Philosopher on the Barricade. Michel Foucault and the Intellectualization of Social Protest

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest przeglądowa analiza procesów tematyzowania i problematyzacji buntu, sprzeciwu i wybuchów społecznego niezadowolenia w dyskursie europejskich elit symbolicznych. Analiza trzech wymiarów intelektualizacji protestu służy odpowiedzi na pytanie, jak jest on kształtowany jako przedmiot intelektualnej dyskusji, w jaki sposób zyskuje uwagę intelektualistów, jak wspierają oni społeczny protest i czynią go przedmiotem publicznej uwagi. Drugim celem jest wskazanie paradoksów i dylematów intelektualizacji protestu na przykładzie publicznego zaangażowania Michela Foucaulta i współtworzonej przez niego inicjatywy Groupe d’Information sur les Prisons. Śledząc przypadek Foucaulta, autor przekonuje, że protest nie może uniknąć symbolicznego zawłaszczania przez tych, którzy mienią się jego największymi rzecznikami, a deklarujące krytycyzm elity pozostają często bezkrytyczne wobec samych siebie i własnych ideowych stanowisk.

EN

The main scientific objective of the paper is to investigate the problematization of protest, resistance, and explosions of social discontent in the discourse of European symbolic elites. The analysis of three dimensions of the intellectualization of protest serves to answer the following questions: how is protest shaped as an object of intellectual discussion, how it gains the attention of symbolic elites, and how intellectuals support social protest and make it a subject of public attention. The second objective is to identify the paradoxes and dilemmas of the intellectualization of protest on the example of Michel Foucault and the organization Groupe d’Information sur les Prisons. Following Foucault’s case, the author argues that the protest cannot avoid symbolic appropriation by those who claim to be its greatest advocates, and elites declaring themselves to be social critics are often uncritical towards their ideological positions.

Keywords

PL

Michel Foucault; intelektualizacja protestu; Groupe d’Information sur les Prisons; dyskurs; władza; sfera publiczna

EN

Michel Foucault; Intellectualization of Social Protest Groupe d’Information sur les Prisons; Discourse; Power; Public Sphere

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Przegląd Socjologii Jakościowej
• Year: 2016
• Volume: 12
• Issue: 1
• Pages: 108-126

Contributors

author

Karol Franczak

• Uniwersytet Łódzki

References

• Blumer Herbert (1971) Social Problems as Collective Behavior. „Social Problems”, vol. 18, no. 3, s. 298‒306.
• Bourdieu Pierre (2004) Moment krytyczny. Przełożył Maciej Gdula. „Krytyka Polityczna”, nr 6, s. 66‒93.
• Bourdieu Pierre (2009) O telewizji. Panowanie dziennikarstwa. Przełożyły Karolina Sztandar-Sztanderska, Anna Ziółkowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Brich Cecile (2008) The Groupe d’Information sur les Prisons: The Voice of Prisoners? Or Foucault’s. „Foucault Studies”, no. 5, s. 26‒47.
• Butler Judith (2008) Uwikłani w płeć. Przełożyła Karolina Krasuska. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Castells Manuel (2013) Sieci oburzenia i nadziei. Przełożyła Olga Siara. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Czyżewski Marek (2003) Trzy nurty socjologii przemocy jako odmiany dyskursu – o pułapkach czynienia przemocy wytłumaczalną. „Przegląd Socjologiczny”, tom 52, nr 1, s. 205‒233.
• Deleuze Gilles (1986) Foucault and the Prison. „History of the Present”, no. 2, s. 1‒2, 20‒21.
• Deleuze Gilles, Foucault Michel (1977) Intellectuals & Power [w:] Donald F. Bouchard, ed., Language, Counter-Memory, Practice. New York: Cornell University Press, s. 205‒217.
• Della Porta Donatella, Kriesi Hanspeter, Rucht Dieter (2009) Social Movements in a Globalizing World. London: Palgrave Macmillan.
• Eribon Didier (2005) Foucault. Przełożył Jacek Levin. Warszawa: Wydawnictwo KR.
• Foucault Michel (1980) Truth and Power [w:] Colin Gordon, ed., Power/Knowledge. Selected Interviews and Other Writings 1972-1977 Michel Foucault. New York: Pantheon Books, s. 109‒133.
• Foucault Michel (1991) Remarks on Marks: Conversations with Duccio Trombadori. New York: Semiotext(e).
• Foucault Michel (1998a) Nadzorować i karać. Narodziny więzienia. Przełożył Tadeusz Komendant. Warszawa: Fundacja Aletheia.
• Foucault Michel (1998b) Trzeba bronić społeczeństwa. Przełożyła Małgorzata Kowalska. Warszawa: Wydawnictwo KR.
• Foucault Michel (2000) Seksualność i władza. Przełożyli Damian Leszczyński, Lotar Rasiński [w:] Damian Leszczyński, Lotar Rasiński, red., Filozofia, Historia, Polityka. Warszawa, Wrocław: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 201‒218.
• Foucault Michel (2001) Dits et écrits. Daniel Defert, François Ewald, eds., tom 1. Paris: Gallimard.
• Foucault Michel (2011) Narodziny biopolityki. Przełożył Michał Herer. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Foucault Michel (2013) Polityczna funkcja intelektualisty. Przełożył Kajetan Maria Jaksender [w:] Bartłomiej Błesznowski, Kajetan Maria Jaksender, Krzysztof Matuszewski, red., Kim pan jest, profesorze Foucault? Kraków: Libron i Eperons-Ostrogi, s. 239‒246.
• Gandal Keith (1986) Intellectual Work as a Political Tool. „History of the Present”, no. 2, s. 6‒7, 15‒18.
• Hanisch Carol (1970) The Personal is Political [w:] Shulamith Firestone, Anne Koedt, eds., Notes From the Second Year: Women’s Liberation. Major Writings of the Radical Feminists. New York: Radical Feminism, s . .
• Heider Fritz (1958) Psychology of Interpersonal Relations. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
• Himmelfarb Gertrude () Jeden naród, dwie kultury. Przełożył Piotr Bogucki. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• Iyengar Shanto (1991) Is Anyone Responsible? How Television Frames Political Issues. Chicago: The University of Chicago Press.
• Johnston Hank, Noakes John A. (2005) Frames of Protest. Social Movements and the Framing Perspective. Lanham: Rowman & Littlefield Publishers.
• Lakoff George (2011) Nie myśl o słoniu! Jak język kształtuje politykę. Przełożyli Anna Ewa Nita, Jacek Wasilewski. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Łośgraf.
• Mason Paul (2013) Skąd ten bunt? Przełożył Michał Sutowski. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Mohr Reinhard (2008) Miłość do rewolucji. O tym, co prawdziwe, a co fałszywe. Przełożyli Sława Lisiecka, Zdzisław Jaskuła [w:] Daniel Cohn-Bendit, Rüdiger Dammann, eds., Maj ’68. Rewolta. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, s . .
• Nedelmann Birgitta (1995) Schwierigkeiten soziologischer Gewaltanalyse. „Mittelweg 36”, t. 4 nr 3, s. 8‒17.
• Paczesny Jacek (2011) O niektórych problemach związanych z dyskursem antyrasistowskim. Na przykładzie sporu o oświadczenie sejmowe posła Górskiego. „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 7, nr 3, s. 1‒34.
• Paczesny Jacek (2014) Elity symboliczne o mowie nienawiści. Analiza debaty Zło może urosnąć [w:] Marek Czyżewski, Karol Franczak, Magdalena Nowicka, Jerzy Stachowiak, red., Dyskurs elit symbolicznych. Próba diagnozy. Warszawa : , s. 254‒290.
• Reisigl Martin, Wodak Ruth (2001) Discourse and Discrimination. London: Routledge.
• Schütz Alfred (1984) Potoczna i naukowa interpretacja ludzkiego działania. Przełożyła Dorota Lachowska [w:] Edward Mokrzycki, red., Kryzys i schizma, tom 1. Warszawa : s. 137‒192.
• Sontheimer Kurt (2008) Zmiany świadomości politycznej w konsekwencji studenckiego protestu. Przełożył Leszek Żyliński [w:] Joanna Jabłkowska, Leszek Żyliński, red., O kondycji Niemiec. Tożsamość niemiecka w debatach intelektualistów po 1945 roku. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, s. 279‒292.
• Tapscott Don (2010) Cyfrowa dorosłość. Jak pokolenie sieci zmienia świat. Warszawa : Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• Touraine Alain (1972) Le mouvement de mai, ou communisme utopique. Paris: Editions du Seuil.
• Welch Michael (2010) Pastoral Power as Penal Resistance. Foucault and the Groupe d’Information sur les Prisons. „Punishment & Society”, vol. 12, no. 1, s. 47‒63.
• Wolin Richard (2012) The Wind From the East. French Intellectuals, the Cultural Revolution, and the Legacy of the 1960s. Princeton: Princeton University Press.
• Zoonen van Lisbet (2012) I-Pistemology: Changing Truth Claims in Popular and Political Culture. „European Journal of Communication”, vol. 27, no. 1, s. 56‒67.
• Žižek Slavoj (2013) Rok niebezpiecznych marzeń. Przełożyli Barbara Szelewa, Maciej Kropiwnicki. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.