Antroponimy w utworach kresowych Włodzimierza Odojewskiego i ich funkcje artystyczne

• Authors: Kubiszyn-Mędrala Zofia

Title variants

EN

Anthroponyms in the Kresy works by Włodzimierz Odojewski and their artistic function

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

W artykule omówione zostały antroponimy (imiona i nazwiska) występujące w trzech utworach tworzących tzw. cykl kresowy Włodzimierza Odojewskiego. Autorka przedstawia ich genezę i etymologię oraz pełnione przez nie funkcje artystyczne. Nazwiska osób realnie istniejące w świecie pozaliterackim w trylogii kresowej pełnią funkcję lokalizacji w czasie i/lub przestrzeni. W nazywaniu postaci fikcyjnych autor sięga po autentyczne imiona i nazwiska występujące na terenach będących miejscem akcji utworów. Nazwy te charakteryzują postaci ze względu na ich pochodzenie narodowe, społeczne i terytorialne (funkcja socjologiczna). Nieautentyczne nazwisko Czerestwienski skupia funkcję socjologiczną, treściową i semantyczną. Literacki antroponomastykon trylogii pełni ponadto funkcję ekspresywną, intertekstualną i mitotwórczą.

EN

In the article the author considers the anthroponyms occurring in three works constituting the so-called “Kresy cycle” by Włodzimierz Odojewski. The author presents the origin and etymology of examined names as well as their artistic functions. The surnames of people existing in the non-literary world in the Kresy trilogy have the function of locating in time and/or in space. When naming literary figures, Odojewski refers to authentic names and surnames that occur in the region where the action of his literary works takes place. The names characterize literary figures by their national, social and territorial origin (they have a sociological function). The non-authentic surname Czerestwienski condenses the sociological, content and symbolic functions. Furthermore, the literary anthroponyms in the trilogy have an expressive, intertextual and mythogenic function.

Keywords

PL

onomastyka; antroponimy literackie; funkcje nazw osobowych w literaturze

EN

onomastics; literary anthroponyms; functions of personal names in literature

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
• Year: 2019
• Volume: LXVII
• Pages: 191-207

Contributors

author

Kubiszyn-Mędrala Zofia

• Uniwersytet Jagielloński, Wydział Polonistyki, Katedra Lingwistyki Kulturowej i Socjolingwistyki

References

• Barć Stanisław, wybór i oprac., 1999, Odojewski i krytycy. Antologia tekstów, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Bieńkowski Zbigniew, 1999, Odojewszczyzna, w: S. Barć, wybór i oprac., Odojewski i krytycy. Antologia tekstów, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 238–241.
• Cieślikowa Aleksandra, 2001, Nazwa w tekście a tekst w nazwie, w: A. Pajdzińska, R. Terlecki, red., Semantyka tekstu artystycznego, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 99–108.
• Czerwiński Grzegorz, 2011, Po rozpadzie świata: o przestrzeni artystycznej w prozie Włodzimierza Odojewskiego, Wydawnictwo słowo/oraz terytoria, Gdańsk.
• Graf Magdalena, 2015, Literackie nie-nazywanie. Onomastykon polskiej prozy współczesnej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań.
• Iwasiów Inga, 1994, Kresy w twórczości Włodzimierza Odojewskiego. Próba feministyczna, Wydawnictwo Jota, Szczecin.
• Karpluk Maria, 2009, Zapamiętane nazwiska mieszkańców Brodów (1935–1943), w: M. Skarżyńki, M. Szpiczakowska, red., W kręgu języka. Materiały konferencji „Słowotwórstwo – słownictwo – polszczyzna kresowa” poświęconej pamięci Profesor Zofii Kurzowej Kraków 16–17 maja 2008, Księgarnia Akademicka, Kraków.
• Kosyl Czesław, 1992, Nazwy własne w prozie Jarosława Iwaszkiewicza, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Kosyl Czesław, 2005, Nazwy własne w literaturze pięknej, w: E. Rzetelska-Feleszko, red., Polskie nazwy własne. Encyklopedia, wyd. II, Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk, Kraków, s. 263–287.
• Krzyżanowski Jerzy Roman, 1999, Kreowany świat Kresów Włodzimierza Odojewskiego, w: S. Barć, wybór i oprac., Odojewski i krytycy. Antologia tekstów, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 318–332.
• Leszczyc Zbigniew, 1990, Herby rodów polskich, Orbis Books, London.
• Rembowska-Płuciennik Magdalena, 2004, Poetyka i antropologia. Cykl podolski Włodzimierza Odojewskiego, Wydawnictwo Universitas, Kraków. Sarnowska-Giefing Irena, Graf Magdalena, Grzelak-Piaskowska Joanna, red., 2013, Bibliografia polskiej onomastyki literackiej za lata 2001–2013 (z uzupełnieniami za lata wcześniejsze), Wydawnictwo Rys, Poznań.
• Sarnowska-Giefing Irena, Korzeniowska-Gosienieck a Magdalena, red., 2001, Bibliografia polskiej onomastyki literackiej do roku 2000, Wydawnictwo WiS, Poznań.
• Sławkowa Ewa, 2012, Tekst literacki w kręgu językoznawstwa, Wydawnictwo Gnome, Katowice.
• Stabro Stanisław, 2002, Literatura polska 1944–2000 w zarysie, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Szczepkowska Ewa, 2002, Cykl podolski Włodzimierza Odojewskiego. Postacie. Krajobrazy. Obszary pamięci, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.
• Tichoniuk Bazyli, 2000, Imiona i ich formy na pograniczu polsko-białoruskim od XVI wieku do roku 1839, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Tadeusza Kotarbińskiego, Zielona Góra.
• Wolnicz-Pawłowska Ewa, Szulowska Wanda, 1998, Antroponimia polska na Kresach południowo-wschodnich XV–XIX wiek, Towarzystwo Naukowe Warszawskie Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk,Warszawa.