Zasada wzajemności. Wybrane problemy

• Authors: Janusz Łukaszyński

Title variants

EN

The principle of reciprocity. Selected problems

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

This paper presents selected problems of principle of reciprocity. Reciprocity is one of the central problems of numerous concepts explaining social relations. It starts from the ancient principle of reciprocity (do ut des − I give that you may give) and ends with contemporary theories of interactionism, theories of social exchange or the philosophy of the meeting. In the theory of social exchange reciprocity pertains to exchange. In the philosophy of the meeting this is not the case for reciprocity. Reciprocity does not signify exchange. What is common in various versions of the philosophy of the meeting is a restrictive condition of current reciprocity consisting in mutual and permanent transformation of personalities in people meeting each other.There are two sorts of authors. The first sort of authors, deny the value of the principle of reciprocity for contemporary social life. The second sort of authors refers to practical implications of the principle of reciprocity. They show value of the principle of reciprocity for contemporary customs norm, moral and social life.

Keywords

EN

reciprocity; golden rule; norm of reciprocity; principle of reciprocity; cooperation

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
• Journal: Społeczeństwo i Ekonomia
• Year: 2014
• Issue: 1 (1)
• Pages: 238-256

Contributors

author

Janusz Łukaszyński

References

• Ajdukiewicz K., Zarys logiki, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1960.
• Arystoteles, Topiki, [w:] Arystoteles, Dzieła wszystkie, t. 1, tłum. K. Leśniak, PWN, Warszawa 1990.
• Axelrod R., Hamilton W.D., The evolution of cooperation, „Science” 1981, nr 211.
• Axelrod R., The Evolution of Cooperation, Basic Books, New York 1984.
• Becker H., Man in Reciprocity, New York 1956.
• Biblia, opracowanie Kazimierz Romaniuk, Biskup Warszawsko-Praski, Wydawnictwo Axel Springer Polska Sp. z o.o., Warszawa 2005.
• Bierówka J.P., Zasada wzajemności w społeczeństwie informacyjnym, Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne – Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków 2009.
• Brol M. W., Ciurla M., Hopej M., Czy menedżerowi opłaca się być etycznym?, „Przegląd Organizacji” 1997, nr 1.
• Buber M., Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych, tłum. J. Doktór, „Pax”, Warszawa 1992.
• Buksiński T., Racjonalność współdziałań: szkice z filozofii polityki, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii UAM, 1996.
• Chrzanowski W., Etyka polityka, etyka dyplomacji, [w:] J. Barcz, Etyka dyplomacji, Wyd. Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa 2004.
• Chwistek L., Pisma filozoficzne i logiczne, PWN, Warszawa 1961.
• Clark M. S., Mills J., The difference betweem communal and exchange relationship: What it is and is not, “Personality and Social Psycgology Biulletin” 1993, nr 19.
• Cycero M.T., O powinnościach, [w:] Pisma filozoficzne, t. 2, tłum. W. Kornato, PWN, Warszawa 1960.
• Czeżowski T., Filozofia na rozdrożu. Analizy metodologiczne, PWN, Warszawa 1965.
• Derrida J., Donner le temps, Paris 1989.
• Doliński D., Hiperuległość, [w:] M. Lewicka, J. Grzelak, Jednostka i społeczeństwo, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2002.
• Droit Roger-Pol, 101 zabaw filozoficznych. Doświadczanie codzienności, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, tłum. E. Urscheler, Gdańsk 2004.
• Flis M., Obdarowując innych, dbamy również o siebie, [w:] I. Redlińska, Rozmowa z Maria Flis, www.rp.pl, 22.12.2007.
• Frieske K.W., Zasada wzajemności; istotne przesłanki deregulacji rynku pracy, [w:] Deregulacja polskiego rynku pracy, red. K.W. Frieske, IPiSS, Warszawa 2003.
• Gouldner A.W., Norma wzajemności. Preliminaria, [w:] Współczesne teorie wymiany społecznej. Zbiór tekstów, red. M. Kempny, J. Szmatka, PWN, Warszawa 1992.
• Hasło „reciprocity”, [w:] Longman Dictionary of Contemporary English. New Edition, PWN, Warszawa 1989.
• Hènaff M., Le prix de la vérité. Le don, l’argent, la philosophie, Le Seuil, Paryż 2002.
• Hezjod, Prace i dnie, tłum. W. Steffen, Zakłady Narodowe im. Ossolińskich, Wrocław 1952.
• Hobbes Th., Elementy filozofii, t. 2, tłum. Cz. Znamierowski, PWN, Warszawa 1956.
• Juros H., Katalog praw podstawowych Unii Europejskiej. Bezbożne zasady czy „pobożne” życzenia?, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne”, nr 34.
• Kaniwoski A.M., Supererogacja. Zagubiony wymiar etyki, „Oficyna Naukowa”, Warszawa 1999.
• Kant I., Uzasadnienie metafizyki moralności, tłum. M. Wartenberg, De Agostini, „Altaya” Polska, Warszawa 2002.
• Kolm S.-Ch., Reciprocity. An Economics of Social Relations, Ecole des Hautes en Sciences Sociale, Paris 2008.
• Kołakowski L., Etyka bez kodeksu, [w:] tenże, Kultura i fetysze, PWN, Warszawa 1967.
• Kołakowski L., Etyka bez kodeksu, [w:] tenże, Kultura i fetysze, PWN, Warszawa 1967.
• Kopaliński W., Słownik mitów i tradycji kultury, PWN, Warszawa 1988.
• Kotarbiński T., Abecadło praktyczności, [w:] tenże, Dzieła wszystkie. Prakseologia, część druga, Ossolineum, Wrocław 2003.
• Lévi-Strauss C., Antropologia strukturalna, tłum. K. Pomian, PIW, Warszawa 1970.
• Lipiec J., Wobec terroryzmu, [w:] J. Lipiec, Koło etyczne, Wyd. Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Kraków 2005.
• Łukaszyński J., Inkontrologiczna koncepcja wzajemności, [w:] „Nauki Społeczne”, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław 2013, nr 1.
• Łukaszyński J., Trzy koncepcje wzajemności, [w:] „Nauki Społeczne”, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław 2012, nr 2.
• Malinowski B., Argonauci Zachodniego Pacyfiku, [w:] Dzieła, t. 3, PWN, Warszawa.
• Malinowski B., Prawo, zwyczaj, zbrodnia w społeczności dzikich, De Agostini: we współpr. z Ediciones Altaya Polska, Warszawa 2001.
• Matysiak A., Źródła kapitału społecznego, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław 1999.
• Mauss M., Szkic o darze. Formy i podstawa wymiany w społeczeństwach archaicznych, [w:] Socjologia i antropologia, PWN, Warszawa 1973.
• Mill J.S., O zasadzie użyteczności, [w:] J.S. Mill, O wolności. O zasadzie użyteczności, tłum. F. Mierzejewski, Wydawnictwo „De Agostini” Polska, „Altaya” Polska, Warszawa 2003.
• Nowa encyklopedia powszechna, PWN, Warszawa 1998.
• Ossowska M., Normy moralne, PWN, Warszawa 2000.
• Ostasz L., Główne warunki i reguły współdziałania z punktu widzenia etyki, [w:] „Etyka współdziałania.
• Materiały IV Jagiellońskiego Sympozjum Etycznego”, Kraków, 5-6 czerwca 1992, Kraków 1993.
• Patrzałek W., Integracja a dezintegracja w kontekście wartości społeczeństwa konsumpcyjnego, [w:] Studia z nauk społecznych i humanistycznych, red. J. Juchnowski, M.S. Wolański, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2008.
• Penc J., Decyzje w zarządzaniu, Biblioteka Menedżera/Profesjonalna Szkoła Biznesu, Kraków 1997.
• Piaget J., Rozwój ocen moralnych dziecka, tłum. T. Kołakowska, PWN, Warszawa 1967.
• Riolo R. L., Cohen M.D., Axelrod R., Evolution of cooperation without reciprocity, “Nature”, vol. 414, 22 listopada 2001.
• Sahlins M., Socjologia wymiany w społeczeństwach pierwotnych, [w:] Współczesne teorie wymiany społecznej. Zbiór tekstów, red. M. Kempny, J. Szmatka, PWN, Warszawa 1992.
• Sale G., O wzajemności w relacjach międzyreligijnych, „La Civiltà Cattolica”, 22/05/2006 16.54.48.
• Radio Watykańskie, www.oecumene.radiovaticana.org/pol/index.asp.
• Sekuła J., U podstaw etyczności jednoczącej, [w:] Idea etyczności globalnej, red. J. Sekuła, Wyd. „Sekulum”, Siedlce 1999.
• Simmel G., Socjologia, tłum. M. Łukasiewicz, PWN, Warszawa 1975.
• Słownik synonimów, red. A. Dąbrówka, E. Geller, R. Turczyn, Warszawa 1993.
• Szewczyk K., Kodeksy i bioetyka, [w:] „Diametros”, Internetowy Serwis Filozoficzny, http: //www.iphils.uj.edu.pl.
• Sztompka P., Metoda funkcjonalna w socjologii i antropologii społecznej. Studium analityczne, Wyd. Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1972, PAN - Oddział w Krakowie, Prace Komisji Socjologicznej nr 21.
• Sztompke P., Socjologia. Analiza społeczeństwa, Znak, Warszawa 2002.
• Tomiczek E., Z badań nad istotą grzeczności językowej, [w:] Język a kultura, t. 6, Polska etykieta językowa, red. J. Anusiewicz, M. Marcjanik, „Wiedza o kulturze”, Wrocław 1992.
• Twardowski K., O zadaniach etyki naukowej. Wykładów z etyki część III, „Etyka” 1971, nr 9.
• Twardowski T., Wybrane pisma filozoficzne, PWN, Warszawa 1965.
• Vardy P., Grosch P., Etyka, tłum. J. Łoziński, Wyd. „Zysk i S-ka”, Poznań 1995.
• Wieczorek K., W stronę definicji spotkania, „Studia Filozoficzne” 1989, nr 10.
• Witkowski T., Psychomanipulacje, Wydawnictwo Unus, Wałbrzych 2000.
• Witwicki W., Uwagi o solidarności, [w:] A. Nowicki, Witwicki, „Wiedza Powszechna”, Warszawa 1982.
• Wojtyła K., Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne, T. Styczeń, W. Chudy, J.W. Gałkowski, A. Rodziński, A. Szostek (red.), Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego KUL, Lublin 2000.
• www. wikipedia.org/wiki/Zasada_wzajemności.
• www.pogranicze.sejny.pl/archiwum/krasnogruda/pismo/15/paryz/rutkowski.html.
• Żuk-Łapińska L., Złota reguła, jej znaczenie i rola w systemach etycznych i potocznych rozważaniach moralnych, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Rzeszów 1997.