Retroaktywność dekretu o stanie wojennym w świetle Konstytucji z 1952 i 1997 r.

• Authors: Lubera Bogumiła , Sikorska Agnieszka
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Niniejszy artykuł dotyczy problematyki retroaktywności dekretu o stanie wojennym w świetle Konstytucji z 1952 r. i 1997 r. Punktem wyjścia dla tych rozważań jest wskazanie umocowania prawnego zasady lex retro non agit, która stanowi wstęp do problematyki retroaktywnych przepisów dekretu wprowadzającego stan wojenny na terytorium Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej (PRL) dnia 12 grudnia 1981 r. Punktem oceny legalności dekretu są przepisy Konstytucji, Kodeksu karnego z 1969 r. oraz Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych. Synteza podejmowanych w pracy problemów została poparta również orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego i Sądu Najwyższego.

EN

This article refers to the issues of retroactivity of martial law decree in the light of the Constitution of 1952 and 1997. The starting point of considerations is to identify the legitimacy of the principle of lex retro non agit, which establishes an introduction to the issue of the retroactive provisions of the decree intoducing martial law on the territory of the People’s Republic of Poland in December 12th 1981. The point of assessing the legality of the decree are the provisions of the Constitution of the PRL, the Criminal Code of 1969 and the International Covenant on Civil and Political Rights. The synthesis of the problems undertaken in this work was supported by jurisdiction of the Constitutional Tribunal and the Supreme Court.

Keywords

PL

stan wojenny; konstytucja

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2010
• Issue: 4 (4)
• Pages: 125-142

Dates

published

2010-12-31

Contributors

author

Lubera Bogumiła

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

author

Sikorska Agnieszka

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

References

• Andrejew I., Lernell L., Sawicki J., Prawo karne Polski Ludowej, Warszawa 1954.
• Daranowski P., Pozycja Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych oraz Europejskiej Konwencji o ochronie praw i wolności podstawowych w polskim systemie prawnym, [w:] O prawach człowieka. W podwójną rocznicę Paktów. Księga Pamiątkowa w hołdzie Profesor Annie Michalskiej, pod red. T. Jasudowicz, C. Mika, Toruń 1996.
• Derlatka M., Wprowadzenie do Konstytucji RP, Warszawa 2008.
• Drzemczewski A., Nowacki M. A., Europejska Konwencja Praw Człowieka a Polska. Trzy lata po ratyfikacji, [w:] O prawach człowieka. W podwójną rocznicę Paktów. Księga Pamiątkowa w hołdzie Profesor Annie Michalskiej, pod red. T. Jasudowicz, C. Mika, Toruń 1996.
• Fuller L.L., Moralność prawa, tłum. S. Amsterdamski, Warszawa 2007.
• Gardocki L., Garlicki L., Glosa do wyroku SN z 28 września 1990, V KRN 109/90 (nie publ.), „Państwo i Prawo” z. 3, 1991.
• Gaworski J., O stanie wojennym w sejmowej komisji odpowiedzialności konstytucyjnej, Warszawa, 1997.
• Kędzierski J., Polityka i prawo. Wprowadzenie i prawna ocena stanu wojennego w Polsce 1981 roku, [w:] Prawo karne stanu wojennego, pod red. A. Grześkowiak, Lublin 2003.
• Kmieciak H., W kwestii odpowiedzialności karnej za respektowanie klauzuli o retroakcji dekretu z dnia 12 grudnia 1981 roku o stanie wojennym (art.61) przy stosowaniu jego przepisów, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” nr 1, 2006.
• Kochanowski J., de Virion T., Glosa do wyroku SN z dnia 1 marca 1982 r., V KRN 50/82, „Państwo i Prawo” z. 9, 1982.
• Kochanowski J., Z zagadnień ogłoszenia ustawy karnej, „Studia Iuridica”, t. XIX, 1992.
• Kulesza J. A., Niektóre zagadnienia strony przedmiotowej zbrodni komunistycznych, „Palestra” nr 5 - 6, 2005.
• Masternak - Kubiak M., Umowa międzynarodowa w prawie konstytucyjnym, Warszawa 1997.
• Nowacki J., Pewność prawa a zasada lex retro non agit, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego” z. 35, 1964.
• Przyjemski S. M., Glosa do uchwały z dnia 20 grudnia 2007r., 1KZP 37/07, „Państwo i Prawo” z. 9, 2008.
• Rejman G., Prawo stanu wyjątkowego i odpowiedzialność karna za jego wprowadzenie a praktyka, „Studia Iuridica” nr XXVII.
• Resich Z., Międzynarodowa ochrona praw człowieka, Warszawa 1981.
• Rozmaryn S., Podpisywanie i ogłaszanie ustawy w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, „Państwo i Prawo” z. 1, 1959.
• Rozmaryn S., Skuteczność umów międzynarodowych PRL w stosunkach wewnętrznych, „Państwo i Prawo” z. 12, 1962.
• Rozmaryn S., Ustawa w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Warszawa 1964.
• Skrzydło W., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Komentarz, Kraków 1998.
• Skrzydło W., Manifest Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, Lublin 1984.
• Skubiszewski K., Konstytucyjne ujęcie prawa polskiego do prawa międzynarodowego, „Państwo i Prawo” z. 10, 1987.
• Skubiszewski K., Prawa jednostki, umowy międzynarodowe i porządek prawny PRL, „Państwo i Prawo” z. 7, 1981.
• Skubiszewski K., Prawo międzynarodowe w porządku prawnym państwa, [w:] Prawo międzynarodowe a prawo wewnętrzne w świetle doświadczeń państw socjalistycznych, pod red. A. Wasilkowskiego, Wrocław - Warszawa - Kraków - Gdańsk 1980.
• Spotowski A., Zasada lex retro non agit (geneza, uzasadnienie, zasięg), „Palestra” nr 8, 1985.
• Stanowska M., Przestępstwa polityczne w orzecznictwie warszawskich sądów powszechnych i wojskowych lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku, [w:] Sędziowie warszawscy w czasie próby 1981 - 1988, pod red. M. Stanowskiej, A. Strzembosza, Warszawa 2005.
• Tokarczyk R., Sprawiedliwość jako naczelna wartość i zasada prawa, [w:] Powrót do prawa ponadustawowego, pod red. M. Szyszkowskiej, Warszawa 1999.
• Tuleja P., Demokratyczne państwo prawne, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz encyklopedyczny, pod red. W. Skrzydły, S. Grabowskiej, R. Grabowskiego, Warszawa 2009.
• Wąsek A., Glosa do wyroku SN z dnia 20 września 1991r., II KRN 154/91, „Państwo i Prawo” z. 10, 1993.
• Wiak K., Zasada nullum crimen, nulla pena sina lege anteriori w prawie karnym stanu wojennego, [w:] Prawo karne stanu wojennego, pod red. A. Grześkowiak, Lublin 2003.
• Wiak K., Zasady gwarancyjne prawa karnego na tle rozwiązań komunistycznego prawa karnego Polski Ludowej, [w:] Komunistyczne prawo karne Polski Ludowej, pod red. A. Grześkowiak, Lublin 2007.
• Zakrzewska J., Ocena podstaw prawnych stanu wojennego, Katowice 1990.
• Zalasiński T., Granice obowiązywania konstytucyjnej zasady niedziałania prawa wstecz, Acta Universitatis Wratislaviensis, „Przegląd Prawa i Administracji”, tom LXIII, nr 2664, pod red. B. Banaszak, Wrocław 2004.
• Ziembiński Z., „Lex” a „ius” w okresie przemian, „Państwo i Prawo” z. 6, 1991.
• Zoll A., Glosa do uchwały składu siedmiu sędziów z 27września 1985 r., VI KZP 27/85, „Państwo i Prawo” z. 2, 1987.
• Zoll A., Idea „prawa prawego” a prawo karne, „Przegląd Sadowy” nr 4, 1992.

Identifiers

DOI

https://doi.org/10.15804/ppk.2010.04.06