Problem standardów organizacyjnych i proceduralnych w zakresie sprawowania wymiaru sprawiedliwości w orzecznictwie francuskiej Rady Konstytucyjnej

• Authors: Puchta Radosław

Title variants

EN

Problem of the organisational and procedural standards concerning judicial system in the case law of the French Constitutional Council

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Niniejszy artykuł ma na celu zarysowanie treści konstytucyjnych gwarancji prawa do sądu we Francji. Jak dotąd tematyka ta nie doczekała się w polskiej literaturze prawniczej szerszego omówienia. Tymczasem z punktu widzenia badań komparatystycznych Francja jest jednym z istotnych punktów odniesienia. Ponieważ prawo do sądu nie zostało wyrażone w żadnym z aktów konstytucyjnych obowiązujących w V Republice, autor skoncentrował się na orzecznictwie francuskiego sądu konstytucyjnego – Rady Konstytucyjnej, i na tej podstawie zrekonstruował zasadnicze elementy tego prawa. Jednocześnie omówił przeszkody badawcze, jakie wiążą się ze specyfiką francuskiego systemu ustrojowego, lakonicznością tekstów konstytucyjnych, lapidarnością uzasadnień decyzji Rady Konstytucyjnej a także brakiem metodologicznej klarowności oraz terminologicznej spójności jej orzecznictwa. Niezależnie od tych trudności, możliwe okazało się wskazanie zasadniczych elementów prawa do sądu, do których należą: 1) zasada niezależności oraz bezstronności organu sprawującego wymiar sprawiedliwości (nierozerwalnie związana ze sprawowaniem funkcji sądowniczej), 2) prawo do efektywnego środka zaskarżenia do sądu, 3) prawo do rzetelnego postępowania sądowego, a także 4) prawa do obrony. Z tych wymagań wynikają szczegółowe gwarancje o charakterze pochodnym. W najnowszych orzeczeniach prawa i zasady składające się na prawo do sądu powiązane zostały przez Radę Konstytucyjną z treścią art. 16 Deklaracji Praw z 1789 r., który nakłada na władze publiczne obowiązek urzeczywistnienia podziału władz oraz zapewnienie gwarancji praw jednostek. Bez prawa do sądu nie można byłoby mówić ani o podziale władz, ani o gwarancji praw, a więc w ogóle nie istniałaby w państwie konstytucja.

EN

The aim of this article is to outline the content of a constitutional right to judicial protection in France. Thus far, the subject matter has not received much attention in Polish legal literature. It cannot be denied, however, that from the point of view of comparative legal scholarship, France is one of the most relevant points of reference. As the right to judicial protection has not been clearly expressed in any of constitutional acts of the V th Republic, the author has focused on the case-law of the French constitutional court – the Constitutional Council, by reconstructing main elements of the right under consideration. At the same time, scholarly obstacles resulting from the specificity of the French constitutional system have been given due consideration: the laconic wording of consti- tutional texts, the conciseness of reasons for Constitutional Council’s decisions, as well as the lack of methodological clarity and terminological coherence of its jurisprudence. All of the above difficulties notwithstanding, it has been possible to indicate essential elements of the right to judicial protection: 1) the principle of impartiality and independence of a judicial body (associated immanently with performing judicial functions), 2) the right to an effective judicial remedy, 3) the right to a fair trial, as well as 4) the right of defense. Special derivative guarantees result from these requirements. In its most recent jurisprudence, the Constitutional Council has associated the specific rights and principles of which the right to judicial protection is composed with Article 16 of the Declaration of Rights of 1789. According to this provision, public authorities have a duty to implement the separation of powers and to guarantee the protection of rights to individuals. Witho- ut the right to judicial protection there would be no separation of powers nor any guarattees of rights, hence there would be no constitution in such a state.

Keywords

PL

V Republika Francuska; francuskie orzecznictwo konstytucyjne; Rada Konstytucyjna; prawo do sądu; prawo do rzetelnego procesu

EN

the French Fifth Republic; French constitutional case law; the Constitutional Council; the concept of due process of law; the right to a fair trail

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2016
• Issue: 3 (31)
• Pages: 245-274

Dates

published

2016-06-30

Contributors

author

Puchta Radosław

• Trybunał Konstytucyjny

References

• Alexy R., Teoria praw podstawowych, tłum. B. Kwiatkowska, J. Zajadło, Warszawa 2010.
• Bonfils Ph., L’impartialité du juge des enfants, „Revue française de Droit constitutionnel” 2012, nr 89.
• Chevallier J., L’État de droit, Paris 2003.
• Cohen-Jonathan G., Le droit au juge, [w:] Gouverner, administrer, juge. Liber amicorum Jean Waline, Paris 2002.
• Fallon D., Précisions sur le droit constitutionnel au procès équitable. À propos de la décision du Conseil constitutionnel 2010–10 QPC du 2 juillet 2010 (Consorts C. et a.), „Revue française de Droit constitutionnel” 2011, nr 86.
• Fraisse R., L’article 16 de la Déclaration, clef de voûte des droits et libertés, „Nouveaux cahiers du Conseil Constitutionnel” 2014, nr 44.
• Fucini S., Le droit à un recours juridictionnel effectif en matière d’enquête, „Revue française de Droit constitutionnel” 2015, nr 101.
• Garlicki L., Rada Konstytucyjna a ochrona praw jednostki we Francji, Warszawa 1993.
• Konstytucje państw Unii Europejskiej. In Varietate Concordia, red. W. Staśkiewicz, Warszawa 2011.
• Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Komentarz do artykułów 1–18, t. I, red. L. Garlicki, Warszawa 2010.
• Kubuj K., Priorytetowe pytanie prawne francuskich sądów o zgodność z konstytucją,
• „Przegląd Sejmowy” 2014, nr 1.
• La Constitution de la République françaises. Analyses et commentaire, red. F. Luchaire i in., Paris 2009.
• Les grandes décisions du Conseil constitutionnel, red. P. Gaïa i in., Paris 2013.
• Machowska A., Organy ochrony prawnej, [w:] Prawo francuskie, t. II, red. A. Machowska, K. Wojtyczek, Kraków 2005.
• Oudoul A., Impartialité de l’autorité de régulation des postes et des communications électroniques, „Revue française de Droit constitutionnel” 2013, nr 93.
• Quinio Le A., Le Conseil constitutionnel réaffirme le principe d’impartialité de la fonction juridictionnelle, „Revue française de Droit constitutionnel” 2012, nr 92.
• Perrier J.B., Défaut d’impartialité de la Commission bancaire: d’une décision sans surprise aux effets inattendus d’une décision, „Revue française de Droit constitutionnel” 2012, nr 91.
• Perrier J.B., Indépendance de la justice et soumission à l’autorité hiérarchique, „Revue française de Droit constitutionnel” 2010, nr 84.
• Puchta R., Republika Francuska, [w:] Status prawny sędziego we współczesnych systemach politycznych, red. P. Mikuli, Koszalin-Gdańsk 2013.
• Schmitter G., Étendue et limites du droit au recours juridictionnel, „Revue française de Droit constitutionnel” 2015, nr 104.
• Spinosi P., Quel regard sur la jurisprudence du Conseil constitutionnel sur le procès équitable?, „Nouveaux cahiers du Conseil Constitutionnel” 2014, nr 44.
• Terneyre Ph., Le droit constitutionnel au juge, „Les Petites Affiches” z 4 grudnia 1991 r., nr. 145.
• Zakrzewska J., Kontrola konstytucyjności ustaw (we współczesnym państwie burżuazyjnym), Warszawa 1964.

Identifiers

DOI

DOI 10.15804/ppk.2016.03.11