Egzegeza Mt 28,16-20 z hebrajskiej wersji Ewangelii wg św. Mateusza (shemtob)

• Authors: Goniszewski Piotr

Title variants

EN

Exegesis of Mt 28,16-20 of the Hebrew version of the Gospel according to St. Matthew (shemtob)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Niniejszy artykuł zawiera analizę egzegetyczną zakończenia hebrajskiej wersji Ewangelii wg św. Mateusza (ShemTob). W pierwszym punkcie przedstawiono transliterację tekstu hebrajskiego oraz polskie tłumaczenie perykopy MtShemTob 28,16-20. Punkt drugi poświęcony jest analizie literackiej, natomiast trzeci omawia problem genezy MtShemTob. W ostatnim punkcie przeprowadzona została egzegeza badanej w artykule perykopy. Tym, co wyróżnia wersję hebrajską w stosunku do tekstu kanonicznego, jest brak tzw. nakazu ewangelizacji pogan oraz trynitarnej formuły chrzcielnej. MtShemTob 28,16-20 zdaje się sugerować, że przedmiotem apostolskiej posługi dwunastu uczniów Jezusa powinni być jedynie Żydzi.

EN

The following article is an analysis of Mt 28,16-20 of the Hebrew version of the Gospel according to St. Matthew (ShemTob). The first chapter contains an original Hebrew text and Polish translation of Mt 28,16-20. The second one shows the literary structure of this fragment and the problem of the origin of MtShemTob. The main section contains a commentary on MtShemTob 28,16-20. It seems to suggest that the object of the apostolic ministry of the twelve disciples of Jesus should be only Jews.

Keywords

PL

Ewangelia wg św. Mateusza; hebrajskie Ewangelie; judaizm; dialog żydowsko-chrześcijański; judeochrześcijaństwo

EN

Gospel according to St. Matthew; Hebrew Gospels; Judaism; Christian-Jewish Dialogue; Jewish-Christianity

• Publisher: Wydział Teologiczny Uniwersytetu Szczecińskiego w Szczecinie / Wyższe Seminarium Duchowne w Koszalinie
• Journal: Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie
• Year: 2015
• Issue: 22
• Pages: 11-19

Contributors

author

Goniszewski Piotr

• Katedra Egzegezy i Teologii Biblijnej Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Szczecińskiego

References

• Abramowiczówna Z., Słownik grecko-polski, t. 1-4, Warszawa 1958-1965.
• Bartnicki R., Ewangelie synoptyczne. Geneza i interpretacja, Warszawa 20124.
• Briks P., Podręczny słownik hebrajsko-polski i aramejsko-polski Starego Testamentu, Warszawa 20003.
• Carmignac J., Początki Ewangelii synoptycznych, tłum. W. Rapak, Kraków–Mogilany 2009.
• Conybeare F.C., The Eusebian Form of the Text Matth. 28,19, ZNW 2(1901), s. 275-288.
• Du Tillet Matthew with parallel Greek, http://www.torahresource.com/DuTillet/DuTilletWorkingFile_2Col.pdf.
• Nestle E., Aland K. i in. red., Novum Testamentum Graece, Stuttgart, 201228.
• Flusser D., The Conclusion of Matthew in a New Jewish-Christian Source, ASTI 5(1967), s. 110–120.
• Goniszewski P., Jezus, Belzebub i nieodpowiedzialne słowa. Egzegeza perykopy Mt 12, 22-37 w hebrajskiej wersji Ewangelii wg św. Mateusza (ShemTob), „Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie” (2014), nr 21, s. 11-27.
• Goniszewski P., Sprawiedliwość i sprawiedliwi w kanonicznej i hebrajskiej wersji Ewangelii według św. Mateusza (ShemTob), w: Nadzieja i sprawiedliwość jako sprawności moralne w wychowaniu, red. I. Jazukiewicz, E. Rojewska, Szczecin 2014, s. 221-238.
• Gordon E., 613 przykazań judaizmu tryg mṣwwt oraz siedem przykazań rabinicznych i siedem przykazań dla potomków Noego, Kraków–Budapeszt 2009.
• Hegg T., A Brief History of the du Tillet Matthew, http://www.torahresource.com/DuTillet/ HistOfDuTillet.pdf.
• Howard G., A Response to William L. Petersen’s Review of Hebrew Gospel of Matthew, http://rosetta.reltech.org/TC/v04/Howard1999.html.
• Howard G., Hebrew Gospel of Matthew, Macon 1995.
• Howard G., The Gospel of Matthew according to a Primitive Hebrew Text, Macon 1985.
• Jastrow M., A Dictionary of the Targumum, the Talmud Babli and Yerushalmi and the Midrashic Literature, London–New York 1903.
• Klein E., A Comprehensive Etymological Dictionary of the Hebrew Language for readers of English, Jerusalem 1987.
• Koehler L., Baumgartner W., Wielki słownik hebrajsko-polski i aramejsko-polski Starego Testamentu, t. 1-2, red. J.J.Stamm, red. wyd. pol. P. Dec, Warszawa 2008.
• Kosmala H., The Conclusion of Matthew, ASTI 4(1965), s. 132-147.
• Kudasiewicz J., Ewangelie synoptyczne dzisiaj (BW 53), Warszawa 1986.
• Lust J., Eynikel E., Hauspie K., A Greek-English Lexicon of the Septuagint, Stuttgart 2003 (wersja z BibleWorks 7.0.018x.14).
• Petersen W.L., Some Observations on a Recent Edition of and Introduction to Shem-Tob’s “Hebrew Matthew”, http://rosetta.reltech.org/TC/vol03/Petersen1998a.html.
• Pines S., The Jewish Christians of the Early Centuries of Christianity according to a New Source, Jerusalem 1966.
• Popowski R., Wielki słownik grecko-polski Nowego Testamentu, Warszawa 20064.
• Prqy ʼbwt Sentencje Ojców, tłum. E. Gordon, S. Pecaric, Kraków 2005.
• Schonfield H.J., An Old Hebrew Text of St. Matthew’s Gospel. Translated, with an introduction notes and appendices, Edinburgh 1927.
• Sentencje Ojców Pirke Awot z komentarzami Pawła Śpiewaka, tłum. M. Friedman, Kraków 2014.