Pozostałości działalności gospodarczej na zapleczu grodu na Ostrowie Lednickim

• Authors: Banaszak Danuta , Tabaka Arkadiusz

Title variants

DE

Überreste der wirtschaftlichen Tätigkeit im Hinterland der Burg auf Ostrów Lednicki

• Languages of publication: PL

Abstracts

DE

Der Aufsatz stellt die Ergebnisse von vielen Saisons archäologischer Untersuchungen der Burg auf Ostrów Lednicki und deren direkten Hinterlands dar. 1. Eine achäozoologische Analyse der Knochenüberreste - die wahrscheinliche Stelle der Schlachtung und Vorbearbeitung befand sich im Gebiet der Siedlung in Dziekanowice Fst. 22 am östlichen Seeufer. In die Burg gerieten die mehr wertvollen Hälfteteile. Eine zusätzliche Abwechslung der Diät bewies in der Nähe der II. Kirche größere Menge von Überresten der Vogel und Fische (darin auch solche, die in Großpolen nicht auftraten). Einen kleinen Teil (ca. 1-2%) bilden die Überreste von wilden Konsumsäugetieren. 2. Es wurde keine Stelle gefunden, die als Überreste einer konkreten Zimmerwerkstätte anerkannt werden kann. Während der Untersuchungen des östlichen Brückenkopfes auf der Insel wurden aber die Bau- Reparaturschichten freigelegt, in den, neben zahlreichen Spänen, auch die Zimmerwerkzeuge gefunden wurden. 3. Auf dem Festland, in der Nähe der östlichen Brücke existierte eine Siedlung, in deren Gebiet die Überreste von Schmelzöfen mit Blasebalg freigelegt wurden. In deren Nähe wurde ein Objekt gefunden, das mit der Schmiedetätigkeit verbunden werden kann (eine Grube mit Steinen - Amboss, Schmiedezange, Schlacken). 4. Bisher wurden keine größeren Mengen der Produktionsabfälle freigelegt, die auf Lage einer Werkstatt, die sich mit Knochen- und Geweihbearbeitung beschäftigte, eindeutig hinweisen würden. Auf Ostrów Lednicki wurden ca. 1000 Funde (neben dem Massenfundgut) aus Knchen und Geweih, vor allem Pfrieme. Schlittschuhe, Kufen, Knöpfe und Halbprodukte, seltener Kamme, Nadeln, Nadelbüchsen, Pfeifen sowie Griffe und Belage freigelegt. 5. Bis jetzt wurde auch keine Stelle gefunden, die mit der Töpfertätigkeit zu verbunden wäre. Man kann vermuten, dass sich solche Werkstatten außerhalb der Burg befanden, wo eine Drehscheibe und ein Kasten mit Ton freigelegt wurden. Eine Analyse des keramischen Fundguts aus Lednica aus der Glanzzeit der Burg (von der Mitte des 10. Jh. bis zur Mitte des 11. Jh.) lies es, zwei Hauptphasen - mit Einflüssen von Suden und Einflüssen von Norden - abzusondem. 6. Im Hinterland d e r Burg in Lednica wurden auch die Spuren gefunden, welche von der Tätigkeit der Werkstätten zeugen, die sich mit Bearbeitung der Nichteisenmetalle beschäftigten: – Rybitwy, Fst. 12 - Komplex von 343 Funden, der darauf hinweist, dass in der Nähe der Brücke eine Goldschmiedewerkstatt funktionieren konnte (u.a. Tiegel mit Metallablagerungen, Produktionsabfälle); – Dziekanowice, Fst. 22 - Goldschmiedehammer und drei Bleibarren; – Rybitwy - Ostrów Lednicki, Fst. 2 - Schere zum Schneiden der Bleche und Bohrer/Goldschmiedefeile sowie zahlreiche Bleispäne. 7. Während der Untersuchungen der Brückenköpfe wurden u.a. zahlreiche Gegenstände aus Leder Gefunden. In den meisten Fällen stammten diese Leder aus Vieh und Ziegen, seltener aus Schafen und Hirschen. Höchstwahrscheinlich konnten in der Nähe der Brückenköpfe die Gerber-Lederwerkstatten funktionieren. Ein Teil der Erzeugnisse wurde zu Hause, für eigenen Bedarf ausgeführt. Obwohl bis heute keine Stelle gefunden wurde, die sich mit der Tätigkeit einzelner Handwerker direkt verbindet, lassen die bisherigen Untersuchungen nicht nur deren Anwesenheit allgemein festzustellen, sondern auch in einzelnen Fällen die angenäherte Lage der Werkstätte zu bestimmen.

• Publisher: Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy
• Journal: Studia Lednickie
• Year: 2008
• Volume: 9
• Pages: 115-131

Dates

published

2008

Contributors

author

Banaszak Danuta

• Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy

author

Tabaka Arkadiusz

• Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy

References

• Banaszak D. 2000. Pozostałości domniemanej pracowni złotniczej ze stanowiska 12 w Rybitwach. SL 6, s. 45-66.
• Banaszak D., Łastowiecki M. 2005. Sprawozdanie z badań archeologicznych na stanowisku Rybitwy - Ostrów Lednicki 1 - południowy odcinek wału w roku 2005. Maszynopis w Archiwum MPP na Lednicy.
• Banaszak D., Tabaka A. 2005. Sprawozdanie z badań archeologicznych na stanowisku Rybitwy - Ostrów Lednicki 2 – północno–zachodnia część podgrodzia w roku 2005. Maszynopis w Archiwum MPP na Lednicy.
• Banaszak D., Tabaka A. 2006. Sprawozdanie z badań archeologicznych na stanowisku Rybitwy - Ostrów Lednicki 2 – północno-zachodnia część podgrodzia w roku 2006. Maszynopis w Archiwum MPP na Lednicy.
• Baranowski T. 1998. Gród w Kaliszu. [w:] Civitates principales. Wybrane ośrodki władzy w Polsce wczesnośredniowiecznej, T. Janiak, D. Struniak (red.), s. 49-57. Gniezno
• Baranowski T. 1998. Gród w Kaliszu - badania, odkrycia, interpretacje. [w:] Kalisz Wczesnośredniowieczny, T. Baranowski (red.), s. 39-64.5, Kalisz
• Bartczak A. 1996. Ostrów Lednicki. Ekspertyza dirhemów arabskich. Maszynopis w Archiwum MPP na Lednicy.
• Brzostowicz M. 2002. Bruszczewski zespół osadniczy we wczesnym średniowieczu. Poznań.
• Buko A. 1990. Ceramika wczesnopolska. Wprowadzenie do badań, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź.
• Cnotliwy E. 1983. Obróbka poroża i kości. [w:] Szczecin we wczesnym średniowieczu. Wzgórze Zamkowe E. Cnotliwy, L. Leciejewicz, W. Łosiński (red.), s. 271-275. Wrocław-Warszawa- Kraków-Gdańsk- Łódź
• Drążkowska A. 2000. Wyroby skórzane. [w:] Wczesnośredniowieczne mosty przy Ostrowie Lednickim. Tom I. Mosty traktu gnieźnieńskiego, Z. Kurnatowska (red.), BSL 5 , s. 189-201.
• Dzieduszyccy B. i W. 1998. Metalurgiczne zaplecze wczesnośredniowiecznego grodu w Kaszowie koło Milicza. [w:] Kraje słowiańskie w wiekach średnich. Profanum i Sacrum, H. Kóčka-Krenz, W. Łosiński (red.), s. 221-235. Poznań
• Górecki J. 2001. Gród na Ostrowie Lednickim na tle wybranych ośrodków grodowych pierwszej monarchii piastowskiej, BSL 7.
• Górecki J. 2005. Badania umocnień brzegowych Ostrowa Lednickiego w 2005 r. Maszynopis w Archiwum MPP na Lednicy.
• Górecki J., Łastowiecki M., Wrzesiński J. 1994. Wczesnośredniowieczne budownictwo mieszkalne Ostrowa Lednickiego. SL 3, s. 21- 45.
• Grupa M. 2000. Sprzęt i wyposażenie gospodarstwa domowego. [w:] Wczesnośredniowieczne mosty przy Ostrowie Lednickim. Tom l. Mosty traktu Gnieźnieńskiego, Z. Kurnatowska (red.), BSL V, s. 139-162.
• Hilczerówna Z. 1967. Dorzecze górnej i środkowej Obry od VI do początków XI wieku. Wrocław-Warszawa-Kraków.
• Hołowińska Z. 1959. Wczesnośredniowieczne rzemiosło złotnicze w Gdańsku. [w:] Gdańsk Wczesnośredniowieczny I, J. Kamińska (red.), s. 55-107. Gdańsk
• Kara M. 2000. Przemiany kulturowe związane z procesem formowania się państwa Piastów. Maszynopis w IAiE PAN w Poznaniu.
• Kara M. 2004. Archeologia o początkach państwa pierwszych Piastów (wybrane zagadnienia). [w:] Kolory i struktury średniowiecza, W. Fałkowski (red.), s. 253-317. Warszawa
• Kara M., Wrzesiński J. 1996 Przyczynek do studiów nad wczesnośredniowiecznymi narzędziami garncarskimi z terenu Polski. [w:] Słowiańszczyzna w Europie średniowiecznej 2, Z. Kurnatowska (red.), s. 155-163. Wrocław
• Kóčka-Krenz H. 1993. Biżuteria północno-zachodnio-słowiańska we wczesnym średniowieczu, cz. l. Poznań
• Kóčka-Krenz H. 2002. Badania Instytutu Prahistorii UAM nad zespołem pałacowo-sakralnym na poznańskim grodzie. WBK, s. 33-48.
• Kóčka-Krenz H. 2003. Dzieje Ostrowa Tumskiego w Poznaniu przed lokacją miasta, KMP, 2003, s. 7-27.
• Kóčka-Krenz H. 2005. Rezydencja pierwszych Piastów na poznańskim grodzie. [w:] Poznań we wczesnym średniowieczu 5, H. Kóčka-Krenz (red.), s. 59-81. Poznań
• Kola A. 2000. Archeologiczne badania podwodne na reliktach mostów, BSL 5, s. 11-27.
• Kola A., Wilke G . 2000. Mosty sprzed tysiąca lat. Archeologiczne badania podwodne przy rezydencji pierwszych Piastów na Ostrowie Lednickim, Toruń.
• Krąpiec M. 1998. Wyniki analizy gatunkowej drewna z lednickiego wału grodowego. Maszynopis w ArchiwumMPP na Lednicy.
• Krąpiec M. 1999. Wyniki analizy dendrochronologicznej prób drewna i węgli drzewnych z Wielkopolski. Maszynopis w Archiwum MPP na Lednicy.
• Krąpiec M. 2000. Badania dendrochronologiczne reliktów mostu „gnieźnieńskiego” w Jeziorze Lednickim, BSL 5, s. 49-56.
• Krąpiec M. 2001. Wyniki analizy dendrochronologicznej drewna dębowego z mostu poznańskiego na Ostrowie Lednickim (st. 3), Maszynopis w Archiwum MPP na Lednicy.
• Krąpiec M. 2004. Analiza dendrochronologiczna, Maszynopis w Archiwum MPP na Lednicy.
• Kurnatowska Z. 1996. Ostrów Lednicki. Gród Mieszka I. Poznań.
• Leciejewicz L., Rulewicz M. 1983. Sposoby zdobywania pożywienia. [w:] Szczecin we wczesnym średniowieczu. Wzgórze Zamkowe, E. Cnotliwy, L. Leciejewicz, W. Łosiński (red.), s. 245-262. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź
• Lehman J., Staśkiewicz M. 1993. Analiza nalotu na tyglach Rybitw, stan. 12. Maszynopis MPP na Lednicy.
• Łastowiecki M. 1995. Sprawozdanie z badań osady na stanowisku Dziekanowice 22b w roku 1995. Maszynopis w Archiwum MPP na Lednicy.
• Łastowiecki M. 1996. Archeologiczne badania naziemne na reliktach przyczółka mostu zachodniego (tzw. „poznańskiego”) na Ostrowie Lednickim - Rybitwy stan. 12. SL 4 , s. 247-259.
• Łastowiecki M. 1996. Interwencyjne badania archeologiczne na terenie gm. Łubowo w 1994 r., SL 4 , s. 477-482.
• Łastowiecki M. 2000. Archeologiczne badania naziemne przyczółka mostowego na Ostrowie Lednickim. [w:] Wczesnośredniowieczne mosty przy Ostrowie Lednickim. Tom I. Mosty traktu gnieźnieńskiego. Z. Kurnatowska (red.), BSL 5, s. 29-49. Lednica Toruń
• Makowiecki D. 2001. Hodowla oraz użytkowanie zwierząt na Ostrowie Lednickim w średniowieczu. Studium archeozoologiczne. BSL 6. Poznań.
• Matuszewska-Kola W. 2000 Przedmioty z kości i poroża. [w:] Wczesnośredniowieczne mosty przy Ostrowie Lednickim. Tom I. Mosty traktu gnieźnieńskiego. Z. Kurnatowska (red.), BSL 5, s. 201-206. Lednica - Toruń
• Moździoch S. 1990 Organizacja państwa wczesnopiastowskiego na Śląsku. Studium archeologiczne, Wrocław.
• Pieczyński Z. 1954. Wczesnośredniowieczna gliniana forma odlewnicza z Poznania. WA XX, z. 3, s. 295-296.
• Poklewski-Koziełł T. 2003. Charakterystyka kategorii. [w:] Łęczyca wczesnośredniowieczna 3, A. Abramowicz, A. Nadolski, T. Poklewski-Koziełł, J. Wieczorek (red.), s. 27-75. Łódź
• Radek T. 2005. Analiza szczątków wyrobów skórzanych i odpadów skór garbowanych z Ostrowa Lednickiego. Maszynopis w Archiwum MPP na Lednicy.
• Rębkowski M. 1999. Pracownie rogownicze i ich produkty oraz zabytki wykonane z innych surowców. [w:] Archeologia średniowiecznego Kołobrzegu IV, M. Rębkowski (red.), s. 271-281. Kołobrzeg
• Sikorski A. 2000 Wyniki analiz fragmentów tkanin z grobu 17/98 w Dziekanowicach, gm. Łubowo, woj. wielkopolskie, stan. 22. SL 6, s. 213-224.
• Sikorski A. 2002. Fragmenty „złotej nitki” z Rybitw - Ostrowa Lednickiego, stan. 2. SL 7, s. 44-49.
• Sikorski A., Wrzesińska A., Wrzesiński J. 1998. Tkaniny z grobów. SL 5, s. 71-94.
• Skoczylas J. 1989. Budowa geologiczna i surowce mineralne regionu Jeziora Lednickiego. SL 1, 1989, s. 209-223.
• Skoczylas J. 1993. Pozyskiwanie surowców skalnych dla budowli lednickich. [w:] Przeszłość regionu Ostrowa Lednickiego i jego perspektywy, Z. Kurnatowska (red.), s. 49-57. Poznań
• Stolpiak B. 2005. Warsztaty rzemieślnicze średniowiecznego placu budowy na przykładzie opactwa cysterskiego w Bierzwniku, woj. zachodniopomorskie. WSA 7, s. 95-105.
• Suchodolski St. 1997. Skarb z Ostrowa Lednickiego, st. 1, nr inw. 145/96. Monety zachodnioeuropejskie. Maszynopis w Archiwum MPP na Lednicy.
• Wilke A. 2000. Analiza przestrzenno-chronologiczna struktur palowych i próba rekonstrukcji mostów, BSL 5, s. 57-71.
• Wrzesińska A ., Wrzesiński J. 1992. Sprawozdanie z badań na stanowisku 22 w Dziekanowicach w sezonie. Maszynopis w Archiwum MPP na Lednicy.
• Wrzesińska A ., Wrzesiński J. 1994. Sprawozdanie z badań na stanowisku 22 w Dziekanowicach w sezonie. Maszynopis w Archiwum MPP na Lednicy.
• Wywrot-Wyszkowska B. 1999. Przedmioty skórzane. [w:] Archeologia średniowiecznego Kołobrzegu IV, M. Rębkowski (red.), s. 231-252. Kołobrzeg

Identifiers

ISSN

0860-7893