Naturalistyczne wyjaśnienie wolnej woli (II)

• Authors: Gonzalo Munévar

Title variants

EN

A Naturalistic Account of Free Will (II)

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Wysunięto kilka argumentów przeciwko możliwości wolnej woli bazujących na neuronaukach. Wskazałem, że te argumenty przeciw wolnej woli uzależnione są przede wszystkim od argumentów przeciw istnieniu jaźni. Na przykład, zgodnie z argumentem Llinása przeciwko jaźni, ponieważ w mózgu nie istnieje żaden obszar centralizujący doświadczenie i nasze przeświadczenie posiadania jaźni jest zatem wewnętrzną percepcją, której może nie odpowiadać żaden taki obszar, to jaźń nie istnieje. Ale, wbrew Llinásowi, jak również Dennettowi i innym, wykazałem, że ich zarzuty przeciwko jaźni znajdują zastosowanie wyłącznie przeciw jaźni świadomej, czyli takiemu pojęciu, które dobrze pasuje do filozofii kartezjańskiej. Niemniej jednak w tym wieku neuronauk nie ma żadnego powodu do tworzenia teorii na podstawie takiego pojęcia. Biorąc pod uwagę, że umysł ma charakter biologiczny, taka też powinna być jaźń. Musimy zatem rozumować na podstawie biologicznego pojęcia jaźni, to znaczy na podstawie pojęcia zgodnego z neuronaukami w kontekście biologii ewolucyjnej. Gdy to zrobimy, zdamy sobie sprawę, że jaźń, która pełni wiele funkcji obejmujących wiele obszarów mózgu, stanowi rozproszony mechanizm, który w ogóle nie musi być scentralizowany. Uświadomimy sobie również, że jaźń jest także przeważnie nieświadoma, i że nasze poczucie jaźni, będąc percepcją wewnętrzną, jak wskazał sam Llinás, jest podatna na iluzje. Lecz nie powinniśmy mylić poczucia jaźni z jaźnią bardziej niż percepcji słonia ze słoniem. Dysponując biologiczną koncepcją jaźni, której bronię, a także moim pojęciem silnej emergencji, można sformułować przekonujący argument, że jaźń rzeczywiście określa działania danej osoby. Takie powinno być, jak wcześniej zauważył Gary Watson, właściwe podejście do problemu wolnej woli.

EN

Several arguments based on neuroscience have been proposed against the possibility of free will. I have pointed out that those arguments against free will depend first on arguments against the existence of the self. According to Rodolfo Llinás’s case against the self, for example, since no experience-centralizing area exists in the brain, and since our sense of self is thus an internal perception that could not correspond to any such brain area, the self does not exist. But I have shown against Llinás, as well as against Daniel Dennett and others, that their objections against the self are only applicable against a conscious self, the sort of notion that fits well with Cartesian philosophy. Nevertheless, in this age of neuroscience there is no reason to theorize on the basis of such a notion. Given that the mind is biological, so should the self. We must then reason on the basis of a biological notion of the self, i.e. on the basis of a notion compatible with neuroscience in the context of evolutionary biology. When we do so, we come to realize that the self, which performs many functions involving many areas of the brain, is a distributive mechanism — it need not be centralized at all. We also come to realize that the self is also mostly unconscious, and that our sense of self, being an internal perception, as Llinás himself pointed out, is subject to illusions. But we ought not to confuse the sense of self with the self any more than we ought to confuse the perception of an elephant with the elephant. Given the biological conception of the self I defend, a plausible case can be made that, given also my notion of strong emergence, that the self does indeed determine the person’s actions. This ought to be the proper approach to the problem of free will, as previously pointed out by Gary Watson.

Keywords

PL

wolna wola; jaźń; mózg; jaźń rozproszona; naturalizm a wolna wola; silna emergencja; neuronauki poznawcze; Rodolfo Llinás; Daniel Dennett

EN

free will; self; brain; distributive self; naturalism and free will; strong emergence; cognitive neuroscience; Rodolfo Llinás; Daniel Dennett

• Publisher: Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
• Journal: Filozoficzne Aspekty Genezy
• Year: 2014
• Volume: 11
• Pages: 161-184

Contributors

author

Gonzalo Munévar

• Lawrence Technological University

References

• Gonzalo MUNÉVAR, „El cerebro, el yo, y el libre albedrío” [Mózg, jaźń i wolna wola], w: Germán GUERRERO PINO (comp.), Entre ciencia y filosofía: Algunos problemas actuales, Colección Libros de Investigación, Programa Editorial Universidad del Valle, Cali 2008, s. 291-308.
• Gonzalo MUNÉVAR, „Naturalistyczne wyjaśnienie wolnej woli (I)”, przeł. Radosław Plato, Filozoficzne Aspekty Genezy 2013, t. 10, s. 111-137, http://www.nauka-a-religia.uz.zgora.pl/images/FAG/2013.t.10/art.07.pdf (23.04.2015).
• Gary WATSON, „Free Will”, w: Jaegwon KIM and Ernest SOSA (eds.), A Companion to Metaphysics, Blackwell Companions to Philosophy, vol. 7, Blackwell Publishers, Oxford — UK, Malden, Massachusetts — USA 1994, s. 175-182.
• Rodolfo R. LLINÁS, Ja z wiru. Od neuronów do selfu, przeł. Jan J. Trąbka, Piotr K. Walecki, [b.w.], Kraków 2008.
• Rodolfo R. LLINÁS, „Ja z wiru”, przeł. Anna Binder i Marek Binder, w: Andrzej KLAWITER (red.), Formy aktywności umysłu. Ujęcia kognitywistyczne. T. 1: Emocje, percepcja, świadomość, Nowe Tendencje w Psychologii, t. 13, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, s. 364-384.
• Rodolfo R. LLINÁS, I of the Vortex: From Neurons to Self, A Bradford Book, MIT Press, Cambridge, Massachusetts 2001.
• Rodolfo R. LLINÁS, El cerebro y el mito del yo. El papel de las neuronas en el pensamiento y el Comportamiento Humanos, trad. Eugenia Guzmán, Editorial Norma, Bogotá 2003.
• Daniel C. DENNETT, Consciousness Explained, Little, Brown and Company, Boston 1991.
• Torsten I. NIELSEN, „Volition: A New Experimental Approach”, Scandinavian Journal of Psychology 1963, vol. 4, no. 1, s. 225-230.
• William GREY WALTER, „Presentation to the Osler Society”, Oxford University 1963.
• Benjamin LIBET, „Unconscious Cerebral Initiative and the Role of Conscious Will in Voluntary Action”, The Behavioral and Brain Sciences 1985, vol. 8, no. 4, s. 529-539.
• Piotr MARKIEWICZ, „Rodolfo Llinás. Neurobiologiczny matrix i problem antyrealizmu”, w: Mieczysław JAGŁOWSKI i Dorota SEPCZYŃSKA (red.), Z myśli hiszpańskiej i iberoamerykańskiej. Filozofia — literatura — mistyka, Instytut Filozofii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2006, s. 301-310.
• Gonzalo MUNÉVAR, Radical Knowledge: A Philosophical Inquiry into the Nature and Limits of Science, Hackett Publishing Company — USA, Avebury Publishing Company — UK 1981.
• Gonzalo MUNÉVAR, „O sposobie istnienia rzeczy”, przeł. Kazimierz Jodkowski, w: Kazimierz JODKOWSKI i Zbysław MUSZYŃSKI (red.), O sposobie istnienia rzeczy, Realizm. Racjonalność. Relatywizm, t. 23, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1992, s. 21-57.
• Gonzalo MUNÉVAR, „Granice wiedzy a schematy pojęciowe”, przeł. Kazimierz Jodkowski, w: Kazimierz JODKOWSKI (red.), Czy istnieją granice poznania?, Realizm. Racjonalność. Relatywizm, t. 9, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1991, s. 179-203.
• António R. DAMÁSIO, Tajemnica świadomości. Jak ciało i mózg współtworzą świadomość, przeł. Maciej Karpiński, Nowe horyzonty, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2000.
• Daniel C. DENNETT, Freedom Evolves, Viking, New York 2003.
• Joseph LEDOUX, Synaptic Self: How Our Brains Become Who We Are, Penguin Books, New York 2003.
• Ruth L. MUNROE, Schools of Psychoanalytic Thought: An Exposition, Critique, and Attempt at Integration, Holt, Rinehart and Winston, New York.
• Paul M. CHURCHLAND, Mechanizm rozumu, siedlisko duszy. Filozoficzna podróż w głąb mózgu, przeł. Zbigniew Karaś, Fundacja Aletheia, Warszawa 2002.
• Gerald M. EDELMAN and Giulio TONONI, A Universe of Consciousness: How Matter Becomes Imagination, Basic Books, New York 2000.
• Vilayanur S. RAMACHANDRAN, A Brief Tour to Human Consciousness: From Impostor Poodles to Purple Numbers, Pi Press, New York 2004.
• António R. DAMÁSIO, Błąd Kartezjusza. Emocje, rozum i ludzki mózg, przeł. Maciej Karpiński, Nowe Horyzonty, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 1999.
• Daniel M. WEGNER, The Illusion of Conscious Will, A Bradford Book, MIT Press, Cambridge, Massachusetts 2002.