Znaczenie i symbolika pszenicy (Triticum L.) w konsekracji chleba eucharystycznego

• Authors: Mich Katarzyna A.

Title variants

EN

Wheat (Triticum L.) in the Consecration of the Eucharistic Bread. Meaning and Symbolism

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Pszenica dla ludów Bliskiego Wschodu miała istotne znaczenie zarówno w gospodarce, jak i w sferze religijnej, ale to chrześcijaństwo wyniosło ją na pierwsze miejsce w świecie roślin. W artykule została podjęta próba zrozumienia znaczenia i symboliki pszenicy w konsekracji Eucharystii, bowiem bez pszenicy Msza Święta staje się nieważna. W pierwszej części autorka usiłowała odpowiedzieć na pytanie, jaki chleb został użyty w trakcie Ostatniej Wieczerzy. W drugiej części przedstawiona została refleksja wczesnochrześcijańskich pisarzy na temat pszenicy i Eucharystii. Trzecia część ukazuje symboliczne znaczenie pszenicy w sztuce i pieśniach kościelnych, ostatnia zaś prezentuje pszenicę w kanonicznych normach prawnych. Podjęta także została kwestia użycia innej materii w sprawowaniu Eucharystii.

EN

Peoples of the Near East greatly valuded wheat in their daily economy and religious beliefs. Christianity accorded it the very top place among plants. The author of this essay penetrates deep into the meaning and symbolism of wheat in the consecration rite at the Eucharist. For without it, the whole thing is quite simply invalid. In the first part of her paper, the author attempts to identify the exact kind of bread used at the Last Supper. She then discusses a number of reflections from the earliest Christian writers on wheat and Eucharist, following it with a survey of direct allusions to it in Christian art and church hymns. She concludes her research with an overview of references to wheat in canon law and the problem of the use of other matter in the Eucharist.

Keywords

PL

chleb eucharystyczny; Eucharystia; materia Eucharystii; Ostatnia Wieczerza; pszenica

EN

eucharistic bread; Eucharist; matter for the Eucharist; Last Supper; wheat

• Publisher: Verbinum / Wydawnictwo Księży Werbistów
• Journal: Nurt SVD
• Year: 2018
• Issue: 2
• Pages: 311-326

Dates

published

2018-12-31

Contributors

author

Mich Katarzyna A.

References

• A. i B. Zemanek, Roślina i sacrum w historii cywilizacji, [w:] B. Domański, S. Skiba (red.), Geografia i sacrum, t. 2, Kraków 2005
• A.S. Jasiński, Chleb i wino w Starym Testamencie, [w:] T. Dola (red.), Ineffabile Eucharistiae donum. Księga pamiątkowa dedykowana księdzu biskupowi Alfonsowi Nossolowi Wielkiemu Kanclerzowi Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego z okazji 65. rocznicy urodzin oraz 20-lecia święceń biskupich, Opole 1997
• Cyryllonas, Eucharystia, tłum. W. Kania, [w:] M. Starowieyski (opr.), Muza chrześcijańska. Poezja armeńska, syryjska i etiopska, t. 1, Kraków 1985
• D. de Chapeaurouge, Symbole chrześcijańskie, tłum. G. Rawski, Kraków 2014
• D. Forstner, Świat symboliki chrześcijańskiej, tłum. W. Zakrzewska i in., Warszawa 1990
• Dokumenty soborów powszechnych, t. 3, Kraków 2004
• du Nouveau Testament, Rome 1954
• E. Foley, From Age to Age. How Christians Have Celebrated the Eucharist, Chicago 1991
• H. Paprocki, Kosmiczny wymiar Eucharystii jako wyraz duchowości prawosławnej [on-line], http://www.liturgia.cerkiew.pl/texty.php?id=13&id_n=102#_ftnref4 [dostęp: 27.08.2018]
• Honorius Augustodunensis, Expositio in Cantica canticorum, [w:] Patrologiae cursus completus. Series Latina, wyd. J.P. Migne, Paris 1854
• J. Bartmiński, A. Kaczan, Językowo-kulturowy obraz pszenicy (Triticum) w języku polskim, „Etnolingwistyka”, t. 29, 2017
• J. Bonsirven, Textes rabbiniques des deux premiers siècles pour servir à l’intelligence
• J. Jaworski, Mąka na hostie w świetle nauki św. Tomasza a prawa kanonicznego, „Ruch Biblijny i Liturgiczny”, nr 2, 1949
• J. Słomka, Pokarm i ofiara. Refleksja eucharystyczna wczesnych Ojców greckich, Łódź 2000
• J. Zacharek, Biblijne i talmudyczne przepisy dotyczące przygotowania posiłku paschalnego, Poznań 2013
• J. Żukowicz, Sakramenty wiary, Kraków 1970
• Jeden chleb, [w:] J. Siedlecki, Śpiewnik kościelny, W. Kałamarz, A. Ziółkowski (red.), wyd. 41, Kraków 2015
• Klemens Aleksandryjski, Wychowawca, tłum. M. Szarmach, Toruń 2012
• L. Manfred, Słownik obrazów i symboli biblijnych, tłum. K. Romaniuk, Poznań 1989
• M. Kokoszko i in., Chleb nieodpowiedni dla chrześcijan. Moralne zalecenia Klemensa Aleksandryjskiego w konfrontacji z naukowymi ustaleniami Galena, „Vox Patrum”, t. 64, nr 35, 2015,
• M. Potyczka, Wspólnotowy charakter Eucharystii, „Studia Pelplińskie”, t. 47, 2014
• M.H. Smith, And Taking Bread. Cerularius and the Azyme Controversy, Paris 1971
• Nakarm nas, Panie, pszenicą [on-line], http://idn.org.pl/towmuz/biblioteka/pdf/0525_midi_glowacki _nakarm_nas_panie_pszenica_oltarz_iii.pdf [dostęp: 29.08.2018]
• O. Sewastianowicz, Teologia epiklezy eucharystycznej w ujęciu teologów prawosławnych i próba jej oceny w świetle teologii katolickiej, Wrocław 2009
• P. Garsney, Cities, Peasants, Food in Classical Antiquity, Cambridge 1998
• P. Pietrusiak, Materia Eucharystii w Kościele pierwszych wieków, „Resovia Sacra. Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej”, t. 18-20, 2011-2013
• P. Pietrusiak, Problem Eucharystii w Afryce Subsaharyjskiej, „Nurt SVD”, nr 1, 2015
• Panie, pragnienia ludzkich serc, [w:] J. Siedlecki, Śpiewnik kościelny, W. Kałamarz, A. Ziółkowski (red.), wyd. 41, Kraków 2015
• S. Kalinowski, Orygenes o Eucharystii, [w:] W. Myszor, E. Stanula, Pokarm nieśmiertelności. Eucharystia w życiu pierwszych chrześcijan, Katowice 1987
• S. Kobielus, Florarium christianum. Symbolika roślin – chrześcijańska starożytność i średniowiecze, Kraków 2006
• Tomasz z Akwinu, Suma Teologiczna, III, q. 73-83: Eucharystia, t. 28, tłum. i opr. S. Piotrowicz, Londyn 1974
• W. Myszor, Eucharystia w wypowiedziach Ireneusza z Lyonu, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne”, t. 19-20, 1986-1987
• X. Leon-Dufour, Słownik Nowego Testamentu, tłum. K. Romaniuk, wyd. 2, Poznań 1986
• Z. Janczewski, Materia i forma sakramentu Eucharystii, „Prawo Kanoniczne. Kwartalnik Prawno-Historyczny”, t. 48, nr 3-4, 2005
• Z. Włodarczyk, Siedem upraw biblijnych i ich symbolika, Kraków 2008
• И. Карабиновъ, Евхаристическая молитва (Aнафора), С-Петербургъ 1908
• Православный Катехизис, Москва 2004, s. 119, [za:] O. Sewastianowicz, Teologia epiklezy eucharystycznej w ujęciu teologów prawosławnych i próba jej oceny w świetle teologii katolickiej, Wrocław 2009

Identifiers

ISSN

1233-9717