Badania biograficzne z udziałem klientów instytucji pomocowych. Doświadczenia z badań terenowych z nastoletnimi rodzicami z łódzkich „enklaw biedy”

• Authors: Paulina Bunio-Mroczek

Title variants

EN

Biographical Research with Social Welfare Clients. Experience from the Field Research with Teenage Parents from Lodz “Poverty Pockets”

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Metoda biograficzna od początku swojego istnienia stosowana była w socjologii do badania doświadczeń osób i grup „marginalnych”, wykluczonych, znajdujących się poza głównym nurtem społeczeństwa. Procesy biograficzne przedstawicieli grup społecznie defaworyzowanych nie pozostają bez związku z osobami i instytucjami udzielającymi im profesjonalnego wsparcia. Biografie osób doświadczających różnego rodzaju życiowych trudności z jednej strony mogą stanowić świadome narzędzie mającej wzmocnić klienta pracy „profesjonalnych pomagaczy”, z drugiej – mogą być przedmiotem ich niekoniecznie celowego, ale destrukcyjnego oddziaływania. W prowadzonych od niemal dwudziestu lat łódzkich badaniach nad biedą, jej utrwalaniem się i dziedziczeniem zbierane są biografie osób doświadczających ubóstwa, będących klientami pomocy społecznej i innych instytucji świadczących profesjonalne wsparcie. Artykuł koncentruje się na wyzwaniach i dylematach związanych z realizacją badań z udziałem klientów instytucji pomocowych. W tekście zamierzam pokazać, że wielokrotne kontakty narratorów z przedstawicielami służb społecznych oraz ich nieuprzywilejowana pozycja społeczna mogą wpływać na proces badania socjologicznego z zastosowaniem wywiadu biograficznego w różnych jego wymiarach. Empiryczną podstawę artykułu stanowią jakościowe badania o charakterze biograficznym z udziałem nastoletnich rodziców z łódzkich „enklaw biedy”.

EN

From its very beginning, the biographical method has been applied to studies on the marginal, excluded, beyond-mainstream individuals and groups. The biographical processes of people experiencing economical and social deprivation may be related to people and institutions providing professional support. Biographies of individuals experiencing various hardships in their life may, on the one hand, serve as tools used by professional helpers to empower their clients, but, on the other, may become the subjects of destructive influence of social service institutions and their representatives. In the research on poverty, poverty perpetuation, and poverty transmission, carried in Lodz for many years, the biographies of poor people, clients of social welfare and other helping institutions have been collected. The article attempts to reflect on the influence of the narrator’s experiences as a social service client and on his/her underprivileged social position on different dimensions of the process of sociological research with the use of biographical interview. The empirical ground of the text is a field study with participation of the teenage parents from Lodz “poverty pockets.”

Keywords

PL

badania biograficzne; klienci pomocy społecznej; procesy biograficzne; służby społeczne; „profesjonalni pomagacze”

EN

biographical research; social welfare clients; biographical processes; social services; “professional helpers”

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Przegląd Socjologii Jakościowej
• Year: 2014
• Volume: 10
• Issue: 1
• Pages: 24-40

Contributors

author

Paulina Bunio-Mroczek

• Katedra Socjologii Stosowanej i Pracy Socjalnej, IS Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, UŁ

References

• Babbie Earl (2007) Badania społeczne w praktyce. Przełożyli Witold Betkiewicz, Marta Bucholc, Przemysław Gadomski, Jacek Haman, Agnieszka Jasiewicz-Betkiewicz, Agnieszka Kloskowska-Dudzińska, Michał Kowalski, Maja Mozga-Górecka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Babbie Earl (2008) Podstawy badań społecznych. Przełożyli Witold Betkiewicz, Marta Bucholc, Przemysław Gadomski, Jacek Haman, Agnieszka Jasiewicz-Betkiewicz, Agnieszka Kloskowska-Dudzińska, Michał Kowalski, Maja Mozga-Górecka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Beckett Chris (2010) Podstawy teorii dla praktyków pracy socjalnej. Przełożyli Michał Jasiński, Barbara Maliszewska. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
• Björkenheim Johanna, Levälahti Johanna, Karvinen-Niinikoski Synnove (2006) Procesy biograficzne – analiza przypadku z dziedziny pracy socjalnej [w:] Agnieszka Golczyńska-Grondas, Łucja Dunajew-Tarnowska, red., Metoda biograficzna w doradztwie zawodowym i pracy socjalnej. Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, s. 63–86.
• Denzin Norman, Lincoln Yvonna, red., (2010) Metody badań jakościowych. Przełożyli Piotr Binder, Monika Bobako, Maja Brzozowska-Brywczyńska, Agnieszka Figiel, Katarzyna Iwińska, Łukasz Marciniak, Konrad Miciukiewicz, Maciej Milewicz, Marian Niezgoda, Monika Nowicka, Przemysław Pluciński, Michał Podgórski, Krzysztof Podemski, Filip Rogalski, Marta Sałkowska, Marta Skowrońska, Filip Schmidt, Maria Świątkiewicz-Mośny, Aleksandra Wagner, Magdalena Ziółkowska-Kufińska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Fischer-Rosenthal Wolfram (2000) Biographical work and biographical structuring in present-day societies [w:] Prue Chamberlayne, Joanna Bornat, Tom Wengraf, eds., Turn to Biographical Methods in Social Science. London, New York: Routledge, s. 109–125.
• Gajek Katarzyna (2012) Doświadczenia kobiet doznających przemocy – analiza trajektorii [w:] Katarzyna Waniek, red., Wykluczenie, marginalność i praca w doświadczeniach biograficznych. Łódź: Wydawnictwo UŁ, s. 79–99.
• Garvin Charles, Seabury Brett A. (1998) Działania interpersonalne w pracy socjalnej 1. Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.
• Golczyńska-Grondas Agnieszka (2012) Biografie dorosłych wychowanków domów dziecka – próba analizy socjologicznej [w:] Katarzyna Waniek (red.), Wykluczenie, marginalność i praca w doświadczeniach biograficznych, Łódź: Wydawnictwo UŁ, s. 5–21.
• Gore Charles, Figueiredo Jose B., red., (1997) Wykluczenie społeczne i polityka przeciwdziałania ubóstwu [w:] Social Exclusion and Anti-Poverty Policy: A Debate. IISL/UNDP. Przełożył Ryszard Szarfenberg. Dostępny w Internecie ‹http://recesja.icm.edu.pl/ips/problemyps/iils.pdf› [dostęp: 04DD.07MM.RRRR 2013 r.].
• Gray Mel, Webb Stephen A., red., (2012) Praca socjalna. Teorie i metody. Przełożyła Barbara Maliszewska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Helling Ingeborg (1990) Metoda badań biograficznych [w:] Jan Włodarek, Marek Ziółkowski, red., Metoda biograficzna w socjologii. Warszawa, Poznań: PWN, s. 13–37.
• Kaźmierska Kaja, red., (2012a) Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów. Kraków: NOMOS.
• Kaźmierska Kaja (2012b) Rozdział I – wprowadzenie [w:] Kaja Kaźmierska, red., Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów. Kraków: NOMOS, s. 17–30.
• Kaźmierska Kaja (2012c) Rozdział II – wprowadzenie [w:] Kaja Kaźmierska, red., Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów. Kraków: NOMOS, s. 107–121.
• Kostrzyńska Małgorzata (2012) Bezdomny w różnych światach społecznych „obcych” – analiza z perspektywy interakcyjnej [w:] Katarzyna Waniek, red., Wykluczenie, marginalność i praca w doświadczeniach biograficznych. Łódź: Wydawnictwo UŁ, s. 47–64.
• Lewis Oscar (2011) Dzieci Sancheza. Autobiografia rodziny meksykańskiej. Przełożyła Aleksandra Olędzka-Frybesowa. Kraków: Bona.
• Okupnik Małgorzata (2012) Fenomen pamięci. O trudnościach badań autobiograficznych o utracie [w:] Katarzyna Waniek, red., Wykluczenie, marginalność i praca w doświadczeniach biograficznych. Łódź: Wydawnictwo UŁ, s. 101–121.
• Riemann Gerhard (2006) Praca z klientem w rehabilitacji zawodowej: działania profesjonalne a procesy biograficzne [w:] Agnieszka Golczyńska-Grondas, Łucja Dunajew-Tarnowska, red., Metoda biograficzna w doradztwie zawodowym i pracy socjalnej. Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, s. 127–161.
• de Robertis Christina (1998) Metodyka działania w pracy socjalnej. Przełożyła Grażyna Karbowska. Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.
• de Robertis Christina, Pascal Henri (1997) Postępowanie metodyczne w pracy socjalnej z grupami i ze społecznościami. Przełożyła Grażyna Karbowska. Warszawa: Interart.
• Rosenthal Gabriele (1990) Rekonstrukcja historii życia. Wybrane zasady generowania opowieści w wywiadach biograficzno-narracyjnych [w:] Jan Włodarek, Marek Ziółkowski, red., Metoda biograficzna w socjologii. Warszawa, Poznań: PWN.
• Silverman David (2008) Prowadzenie badań jakościowych. Przełożyła Joanna Ostrowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Skidmore Rex Austin, Thackeray Milton G. (1998) Wprowadzenie do pracy socjalnej. Przełożył Tadeusz Stanek. Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.
• Szczepkowski Jacek (2010) Praca socjalna – Podejście Skoncentrowane na Rozwiązaniach. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
• Waniek Katarzyna, red., (2012) Słowo od redakcji [w:] Wykluczenie, marginalność i praca w doświadczeniach biograficznych. Łódź: Wydawnictwo UŁ, s. 4–5.
• Warzywoda-Kruszyńska Wielisława, red., (2001a) (Żyć) na marginesie wielkiego miasta. Łódź: Instytut Socjologii Uniwersytetu Łódzkiego.
• Warzywoda-Kruszyńska Wielisława, red., (2001b) Żyć i pracować w enklawach biedy. Łódź: Instytut Socjologii Uniwersytetu Łódzkiego.
• Włodarek Jan, Ziółkowski Marek, red., (1990) Metoda biograficzna w socjologii. Warszawa, Poznań: PWN.
• Wykluczenie i integracja społeczna w Polsce. Ujęcie wskaźnikowe (2006) Warszawa: UNDP, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej.
• Bunio-Mroczek Paulina (2014) Badania biograficzne z udziałem klientów instytucji pomocowych. Doświadczenia z badań terenowych z nastoletnimi rodzicami z łódzkich „enklaw biedy”. „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 10, nr 1, s. xx-xx [dostęp dzień, miesiąc, rok]. Dostępny w Internecie: ‹www.przegladsocjologiijakosciowej.org›.