Przestrzenne zróżnicowanie starości demograficznej w Polsce

• Authors: Podogrodzka Małgorzata

Title variants

EN

Spatial diversity of demographic aging in Poland

RU

Пространственная дифференциация демографического старения в Польше

• Languages of publication: PL EN RU

Abstracts

PL

W ocenie stopnia zaawansowania starości demograficznej wykorzystuje się wiele miar. Wśród najczęściej stosowanych można wymienić te, które wyrażają relację między liczbą osób starszych i ogólną liczbą ludności lub młodszą grupą wieku. Rzadko zaś stosuje się takie miary, które uwzględniają całą strukturę wieku ludności. W artykule zaprezentowano nowy sposób analizy przestrzennego zróżnicowania struktur wieku ludności z wykorzystaniem metody aglomeracyjnej z metryką euklidesową. Badanymi obiektami były województwa, a zmiennymi objaśniającymi pięcioletnie grupy wieku (20 zmiennych). Dodatkowo wprowadzono obiekt hipotetyczny, który charakteryzuje się regresywną strukturą wieku. Jego wprowadzenie pozwoliło na ocenę, jak badane regiony różnią się nie tylko między sobą, ale także jak dalece odbiegają one od wzorca rozwoju ludności. Rozważania prowadzono odrębnie dla populacji kobiet i mężczyzn oraz lat 1991, 2001 i 2011.

EN

In the assessment of the demographic age and ageing a lot of measures are being exploited. Among the most commonly used may be mentioned those which express the relationship between the number of people in two age groups (the elderly and the general population or younger age group). Rarely are used such measures, which take into account all the age structure of the population. The article presents a new method to analyze spatial diversity of the population age structure using the method of agglomeration with the Euclidean metric. The test objects were the voivodships (provinces), and the explanatory variables were five-year age groups (20 variables). In addition, a hypothetical business was introduced, which has a regressive age structure. Its introduction allowed for an evaluation of how the test regions differ not only among themselves, but also how far they deviate from the pattern of development of the Polish population. Considerations were conducted separately for men and women and the 1991, 2001, 2011.

RU

В оценке степени продвижения демографического старения используются многие меры. Среди чаще всего используемых можно назвать эти, которые представляют отношение между числом лиц в двух возрастных группах (пожилые люди и общее число населения или младшая возрастная группа). Редко используются такие меры, которые учитывают полную возрастную структуру населения. В статье был представлен новый способ анализа пространственной дифференциации возрастных структур населения с использованием агломерационного метода с евклидовой метрикой. Обследуемыми объектами были воеводства, а переменными объясняющими пятилетние группы возраста (20 переменных). Кроме того был использован гипотетический объект, который характеризуется регрессивной структурой возраста. Его введение позволило оценить, как обследуемые районы отличаются не только друг от друга, но также насколько отличаются от стандартов развития населения Польши. Обсуждения проводились отдельно для женского населения и мужского населения и для 1991, 2001, 2011 гг.

Keywords

PL

struktura ludności; starość demograficzna; starzenie się ludności

EN

structure of the population; demographic old age; ageing of the population

RU

структура населения; демографическое старение; старение населения

• Publisher: Główny Urząd Statystyczny
• Journal: Wiadomości Statystyczne. The Polish Statistician
• Year: 2016
• Issue: 2
• Pages: 62-72

Dates

published

2016-02

Contributors

author

Podogrodzka Małgorzata

• Szkoła Główna Handlowa

References

• Abramowska-Kmon A. (2011), O nowych miarach zaawansowania procesu starzenia się ludności, „Studia Demograficzne”, nr 1 (159), s. 3—33.
• Błędowski P. (1998), Samodzielność osób starszych jako zadanie polityki społecznej, „Gerontologia Polska”, nr 6, s. 3 i 4.
• Błędowski P. (2002), Lokalna polityka społeczna wobec ludzi starych, SGH.
• Chojnicki Z. (1996), Region w ujęciu geograficzno-systemowym, [w:] Czyż T. (red.), Podstawy regionalizacji geograficznej, Poznań, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, s. 7—43.
• Cieślak M. (2004), Pomiar procesu starzenia się ludności, „Studia Demograficzne”, nr 2 (146), s. 3—16.
• Clarke J. I. (1965), Population geography, Pergamon Press, Oxford, s. 164.
• Czyż T. (2002), Zastosowanie modelu potencjału w analizie zróżnicowania regionalnego Polski, „Studia Regionalne i Lokalne”, nr 2 i 3, s. 24—28.
• d’Albis H., Collard F. (2013), Age groups and the measure of population aging, „Demographic Research”, Vol. 29, s. 617—640.
• Długosz Z. (1997), Stan i dynamika starzenia się ludności Polski, „Czasopismo Geograficzne”, t. 68 (2), s. 227—232.
• Długosz Z. (1998), Próba określenia zmian starości demograficznej Polski w ujęciu przestrzennym, „Wiadomości Statystyczne”, nr 3, s. 15—25.
• Frątczak E. (2002), Proces starzenia się ludności Polski, „Studia Demograficzne”, nr 2 (142), s. 3—28.
• Grabiński T. (1992), Metody taksonometrii, Akademia Ekonomiczna w Krakowie.
• Grabiński T., Wydymus S., Zeliaś A. (1989), Metody taksonomii numerycznej w modelowaniu zjawisk społeczno-gospodarczych, PWN, Warszawa.
• Kondrat W. (1972), Zmiany w strukturze ludności według płci i wieku w latach 1950, 1960, 1970, „Studia i Prace Statystyczne”, nr 40.
• Kosiński L. (1967), Geografia ludności, PWN, Warszawa.
• Kot S. M., Kurkiewicz J. (2004), The new measures of the population ageing, „Studia Demograficzne”, nr 2 (146), s. 17—29.
• Kowaleski J. T. (red.) (2006), Ludzie starzy w polskim społeczeństwie w pierwszych dekadach XXI wieku, Uniwersytet Łódzki.
• Kowaleski J. T. (2011), Przestrzenne zróżnicowanie starzenia się ludności Polski: przyczyny, etapy, następstwa, Uniwersytet Łódzki.
• Kowaleski J. T., Szukalski P. (red.) (2004), Nasze starzejące się społeczeństwo. Nadzieje i zagrożenia, Uniwersytet Łódzki.
• Kowaleski J. T., Szukalski P. (red.) (2006), Starość i starzenie się jako doświadczenie jednostek i zbiorowości ludzkich, Uniwersytet Łódzki.
• Kurek S. (2004), The spatial distribution of population ageing in Poland in the years 1988—2001, „Bulletin of Geography”, No. 2, s. 65—76.
• Kurek S. (2008), Typologia starzenia się ludności Polski w ujęciu przestrzennym, Akademia Pedagogiczna w Krakowie, „Prace Monograficzne”, nr 497, Kraków.
• Młodak A. (2006), Analiza taksonomiczna w statystyce regionalnej, Difin, Warszawa.
• Nowak E. (1990), Metody taksonomiczne w klasyfikacji obiektów społeczno-gospodarczych, PWE, Warszawa.
• Pociecha J., Podolec B., Sokołowski A., Zając K. (1988), Metody taksonomiczne w badaniach społeczno-ekonomicznych, PWN, Warszawa.
• Podogrodzka M. (2014), Przestrzenne zróżnicowanie ludności według wieku w Polsce w 1991—2010, [w:] Rączaszek A., Koczur W. (red.), Polityka społeczna wobec przemian demograficznych, „Studia Ekonomiczne”, nr 167, UE w Katowicach, s. 62—76.
• Potrykowska A. (2003), Przestrzenne zróżnicowanie procesu starzenia się ludności i migracji osób w starszym wieku w Polsce, „Przegląd Geograficzny”, nr 1, s. 41—59.
• Rosset E. (1959), Proces starzenia się ludności. Studium demograficzne, Polskie Wydawnictwa Gospodarcze, Warszawa.
• Rosset E. (1967), Ludzie starzy. Studium demograficzne, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Rowland D. T. (1996), Population momentum as a measure of aging, „European Journal of Population”, No. 12, s. 41—61.
• Sanderson W., Scherbov S. (2005), Average remaining lifetimes can increase as human populations age, „Nature”, No. 435, s. 811—813.
• Sanderson W., Scherbov S. (2007), A new perspective on population ageing, „Demographic Research”, No. 16 (2), s. 27—58.
• Urbaniak B. (1998), Społeczno-ekonomiczne skutki starzenia się społeczeństw, [w:] Frąckiewicz L. (red.), Przeobrażenia demograficzne kraju i ich konsekwencje dla polityki społecznej, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach, s. 89—100.
• Wieniecki I. G. (1981), Starzenie się ludności i metody statystyczne jego pomiaru, [w:] Metody statystyczne w demografii, PWN, Warszawa, s. 76—90.
• World Population Prospects: The 2004 Revision (2005), ONZ, UN Department of Economic and Social Affairs, Population Division, New York.