Wykorzystanie archeologii industrialnej w badaniach nad dziedzictwem cywilizacyjnym XIX i XX wieku (w świetle wybranych przykładów)

• Authors: Kęsik Jan

Title variants

EN

Use of industrial archaeology in research on the civilizational heritage of the 19th and 20th centuries (based on selected examples)

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Autor artykułu próbuje zdefiniować określenie „dziedzictwo cywilizacyjne” oraz przywołuje obecne w nauce interpretacje pojęcia „archeologia industrialna”. Omawia genezę archeologii industrialnej, jej zakres i usytuowanie jako odrębnej subdyscypliny. Zwraca uwagę, że badania z zakresu archeologii industrialnej odróżnia od tradycyjnie uprawianej historii gospodarczej oraz historii techniki szerokie wykorzystanie źródeł materialnych pozyskiwanych w oparciu o typowe dla klasycznej archeologii badania terenowe. W artykule jest także mowa o coraz większej roli archeologii industrialnej w postrzeganiu dziedzictwa cywilizacyjnego, kształtowaniu tożsamości lokalnej i pamięci historycznej, jak również o jej znaczeniu w ochronie zabytków związanych z cywilizacyjną aktywnością społeczeństw.

EN

The author of this article attempts to define the expression “civilizational heritage” and refers to the interpretations of the concept of “industrial archaeology” which are present in science. He discusses the genesis of industrial archaeology, its scope and position as a separate subdiscipline. He notes that research on industrial archaeology differs from the traditionally practised economic history and history of technology in the extensive use of tangible resources obtained as part of field research, which is typical for classic archaeology. The article also discusses the increasing role of industrial archaeology in the perception of civilizational heritage, formation of local identity and historical memory, as well as the significance thereof for the protection of monuments connected with civilizational activity of societies.

Keywords

PL

archeologia industrialna; kultura materialna; dziedzictwo kultury materialnej; ochrona zabytków techniki

EN

industrial archaeology; material culture; tangible cultural heritage; preservation of industrial monuments

• Publisher: Narodowy Instytut Dziedzictwa
• Journal: Ochrona Zabytków
• Year: 2017
• Issue: 2
• Pages: 13-25

Dates

published

2017

Contributors

author

Kęsik Jan

• historyk, Instytut Historyczny, Uniwersytet Wrocławski
• historian, Historical Institute, University of Wroclaw

References

• Biliszczuk J., Januszewski S. (red.), Mosty, Wrocław 2001.
• Biliszczuk J., Januszewski S. (red.), Mosty, Wrocław 2007.
• Burzyński T., Staszewska-Ludwiczak A., Pasko K. (red.), Dziedzictwo przemysłowe jako element zrównoważonego rozwoju turystyki. V Międzynarodowa Konferencja Naukowo Praktyczna, Zabrze, 4-5 wrzesień 2008, Katowice 2009.
• Czapliński M., Kaszuba E., Wąs G., Żerelik R., Historia Śląska, wyd. 2, Wrocław 2007.
• Gabiś A., Osiedle idealne czy peryferyjne siedlisko? Okoliczności powstania i analiza założenia przestrzenno-architektonicznego wrocławskich Kuźnik, „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych” 2016, nr 76.
• Januszewski S. (red.), Archeologia przemysłowa, t. 1-4, Wrocław 2012-2013.
• Januszewski S. (red.), Elektrownie wodne. Bóbr, Kwisa, Kamienna, Wrocław 1999.
• Januszewski S. (red.), Inżynieria wodna, Wrocław 2000.
• Januszewski S. (red.), Otwarte Muzeum Techniki, Wrocław 2008.
• Januszewski S. (red.), Wrocławski węzeł wodny, Wrocław 2008.
• Januszewski S., Archeologia przemysłowa – jej narodziny i przedmiot badań, www.spotkania-z-zabytkami.pl/artykuly/2/8/1
• Januszewski S., Siłownie wodne miedzy Białką, Dunajcem i Kamienicą, Wrocław 2011.
• Januszewski S., Zabytki techniki, Wrocław 2011.
• Juros J.T., Historia, zabytki i ślady hutnictwa w Dolinie Małej Panwi, Ozimek 2012.
• Juros J.T., W Dolinie Małej Panwi. Historia fryderycjańskiej osady hutniczej Ozimek/Malapane od 1754 do 1945 r., Ozimek 2010.
• Kalisiewicz D. (red), Nowa Encyklopedia Powszechna PWN, t. 1, Warszawa 1997.
• Kaszuba E., Kęsik J., Dziedzictwo kultury materialnej wsi dolnośląskiej w procesie budowy lokalnego społeczeństwa obywatelskiego, [w:] Jędrychowska B. (red.), Człowiek, idea, dzieło. Prace dedykowane Profesor Stefanii Walasek, Wrocław 2013.
• Kaszuba E., Kęsik J., List otwarty do Prezydenta Wrocławia Rafała Dutkiewicza, „Gazeta Wrocławska” 19.05.2016.
• Kaszuba E., Wrocław w okresie Polski Ludowej. Źródła materialnej degradacji historycznego dziedzictwa miasta, [w:] Knap P. (red.), Pod dyktando ideologii. Studia z dziejów architektury i urbanistyki w Polsce Ludowej, Szczecin 2013.
• Katalog zabytków budownictwa przemysłowego w Polsce, t. 1-7, Łódź-Wrocław 1958-2009.
• Kęsik J. (red.), Walim. Dzieje i krajobraz kulturowy sudeckiej osady włókienniczej, Wrocław 2015.
• Kozina I. (red.), Sztuka i przemysł. Paradygmat innowacji – dziedzictwo kulturowe na obszarach przemysłowych Niemiec i Polski. Kunst und Industrie. Das Paradigma der Innovationen – das Kulturerbe in den Industriegebieten Deutschlands und Polens, Katowice 2013.
• Pietrzak J., Nowożytne budownictwo przemysłowe w dobrach biskupich na Mazowszu, Łódź 2013.
• Pyś J., Odra. Rzecz o żegludze i polityce, t. 1-2, Wrocław 2013.
• Tucholski Z., Kucharski M., Kolej leśna Lipa – Biłgoraj 1941-1983, Zamość 2009.
• Tucholski Z., Nasielska kolej wąskotorowa, Rybnik 2007.
• Turystyka w obiektach poprzemysłowych. Koncepcja promocji i rozwoju markowego produktu turystycznego w zabytkach techniki i przemysłu w Polsce, Warszawa 2004.
• Urbaniak M., Dzieła hydrotechniki w Polsce. Kanał Górnośląski (Gliwicki), Łódź 2015.
• Urbaniak M., Kolej Skwierzyna – Stare Bielice. Kolejowy modernizm w Polsce, Łódź 2013.
• Urbaniak M., Miejskie zakłady przemysłowe Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Gazownie, t. 1-2, Łódź 2011.
• Urbaniak M., Modernizacja infrastruktury miejskiej Leszna w latach 1832-1914, Poznań 2009.
• Urbaniak M., Wrocławskie wodociągi i kanalizacja. Od przeszłości do współczesności, Wrocław 2011.
• www.encyklopedia.pwn.pl

Identifiers

ISSN

0029-8247