Uwarunkowania duchowości zgromadzeń zakonnych życia ukrytego w Królestwie Polskim w XIX wieku

• Authors: Baran Andrzej

Title variants

EN

Conditions of the Spirituality of Religios Congregations of Hidden life in the Kingdom of Poland in Poland in the 19h century

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przedmiotem analizy jest duchowość ukrytego życia zakonnego i jej uwarunkowania. Prawda o Bogu ukrytym zafascynowała Honorata Koźmińskiego, kapucyna żyjącego na przełomie wieków XIX i XX. Zainicjował ponad 20 zgromadzeń zakonnych żeńskich i męskich, których członkowie nie nosili jednolitego stroju zakonnego i w ukryciu przed światem przeżywali swoją konsekrację. Niehabitowość, według zamysłu Założyciela miała być uwarunkowana nie tylko sytuacją społeczno-polityczną. Artykuł ukazuje ukrycie jako swoisty styl życia, charakteryzujący się pokorą, cichością, pracowitością i franciszkańskim minoritas. Zwiera także Rrozważania dotyczące zaangażowania kapucynów, ich pracy formacyjnej wśród kobiet i mężczyzn w określonych uwarunkowaniach społeczno-polityczno-eklezjalnych drugiej połowy XIX wieku.

EN

The subject of the analysis is the spirituality of hidden religious life and its conditions. The truth about hidden God fascinated Honorat Koźmiński, a Capuchin who lived at the turn of the 19th and 20th centuries. He initiated more than 20 male and female religious congregations whose members did not wear uniform clothing and experienced their consecration in hiding from the world. Not wearing the habit, according to the plan of the Founder, was not determined solely by the socio-political situation. The article shows hiding as a special lifestyle characterized by humility, quietness, diligence and Franciscan minoritas. The article reflects on the commitment of the Capuchins and their formation work among men and women in socio-political and ecclesial conditions of the second half of the 19th century.

Keywords

PL

duchowość; franciszkanizm; kapucyni; Honorat Koźmiński OFM Cap; tercjarstwo franciszkańskie; życie zakonne ukryte; Żywy Różaniec

EN

Spirituality; Franciscanism; Capuchins; Honorat Koźmiński OFM Cap; Franciscan; Third Order; hidden monastic life; Living Rosary

• Publisher: Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy
• Journal: Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
• Year: 2019
• Volume: 131
• Pages: 5-41

Contributors

author

Baran Andrzej

References

• Bibliografia
• Banasiuk J., Franciszkanin świecki na drodze do świętości według bł. Hono-rata, [w:] W szkole świętości błogosławionego Honorata, red. Tomasz Płonka OFMCap, Sandomierz-Zakroczym 2008, s. 289-309.
• Bar R. J., Zgromadzenie Sióstr Serafitek 1881-1961, „Prawo Kanoniczne” 6(1963), s. 75-211.
• Bar R. J., Tercjarstwo franciszkańskie, Kraków 1945.
• Bender R., Rewolucja moralna 1861 r., „Zeszyty Naukowe KUL” 4(1961), nr 3, s. 83-94.
• Boriello L., Giovanna della Croce, Secondin B., Historia duchowości. Ducho-wość chrześcijańska czasów współczesnych, t. 6, Kraków 1998.
• Brzozowski M., Działalność kaznodziejsko-misyjna kapucynów, [w:] Trzysta lat kapucynów w Polsce 1681-1981. Materiały z Sympozjum w Zakro-czymiu 27-29 październik 1981, Zakroczym-Warszawa-Kraków 1987, s. 227-234.
• Budziarek M., Kapucyni w Lublinie. Dzieje klasztoru w latach 1721-1864, Warszawa – Lublin 1996.
• Budziarek M., Bractwo Niepokalanego Serca Maryi przy kościele kapucy-nów w Lublinie (1856-1864), [w:] Kościół i społeczeństwo: rewolucje – demokracje – totalitaryzmy. Studia z dziejów XIX i XX wieku, pod red. J. Walkusza, Lublin 1993, s. 59-67.
• Chmielewski M., Duchowość według Jana Pawła II. Studium na podstawie encyklik i adhortacji, Lublin 2013.
• Chmielewski M., Metodologia duchowości katolickiej, [w:] Teologia ducho-wości katolickiej, red. W. Słomka, M. Chmielewski i inni, Lublin 1993, s. 49-69.
• Chmielewski M., Metodologiczne problemy posoborowej teologii duchowości katolickiej, Lublin 1999.
• Ciardi F., Koinonia. Itinerario teologico-spirituale della comunità religiosa, Roma 1992.
• Czeczott W., Wspomnienia o ś.p. Ojcu Prokopie, kapucynie, „Rodzina Seraficka” 1912, t. 3.
• Dmowska B., Matka Maria Angela Truszkowska Założyciela Zgromadzenia Sióstr Felicjanek (1825-1899), t. 1. Życiorys, Buffalo N.Y., 1949.
• Duchowość średniowiecza. Tekst i komentarz. Opracował ks. Józef Warzeszak, Warszawa 2001.
• Duchniewski J. F., Z dziejów polskiej Prowincji kapucynów (1810-1921), [w:] W służbie pokoju i dobra. Jubileusz pięćdziesięciolecia odrodzenia Warszawskiej Prowincji Kapucynów. Księga Pamiątkowa, pr. zbr. pod red. R. Prejs, Warszawa 2002, s. s. 25-67.
• Duchniewski F., Polska Prowincja Kapucynów w XIX wieku (1795-1864), [w:] Zakony franciszkańskie w Polsce, pod red J. Kłoczowskiego, t. 4, cz. 1, Lublin 1987, s. 5-209.
• Duchniewski J., Przejawy zakonotwórczej aktywności kapucynów polskich w XIX wieku, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” 22(1975), z. 4, s. 99-107.
• Dylągowa H., Od upadku państwa polskiego po powstanie listopadowe (1795-1831), [w:] Chrześcijaństwo w Polsce. Zarys przemian 966-1945, red. J. Kłoczowski, Lublin 1980, s. 203-218.
• Encyklika „Auspicato” papieża Leona XIII, [w:] Św. Franciszek z Asyżu i jego Trzeci Zakon (dokumenty ostatnich papieży), red. i tłum. J. Bar, Z. Włodarczyk, Wrocław-Kraków 1948.
• Filek O., Wokół terminu „duchowość”, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” 3(1966), s. 41-52.
• Gach P.P., Kasaty zakonów na ziemiach dawnej Rzeczpospolitej i Śląska 1773-1914, Lublin 1984.
• Gajewski S., Kasata klasztorów w diecezji lubelskiej w roku 1864, „Roczniki Humanistyczne” 21(1972), nr 1-2, s. 351-390.
• Grzybowski M. M., Postawa Wincentego Chościak-Popiela, biskupa płoc-kiego, wobec kasaty klasztorów z 1864 r. w jego diecezji, „Studia Płockie” 11(1983), s. 257-272.
• Il Terzo Ordine Francescano. Riflessioni di storia e di spiritualità, Roma 1970.
• Iriarte L., Historia franciszkanizmu, Kraków 1998.
• Jabłońska-Deptuła E., Przystosowanie i opór. Zakony męskie w Królestwie Kongresowym, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1983.
• Jabłońska-Deptuła E., Gawrysiakowa J., Z zagadnień religijno-społecznego ruchu kobiet w Królestwie Polskim połowy XIX wieku, „Roczniki Humanistyczne” 18(1970), z. 2, s. 101-139.
• Jabłońska-Deptuła E., Polskie odrodzenie religijne w XIX wieku, „Więź” 3(1960), nr 5, s. 53-70.
• Jakubczyk A., Zgromadzenie Sług Jezusa w społeczeństwie polskim w latach 1884-1939, Warszawa 2001.
• Janczak Ł., Szymański Beniamin, „Encyklopedia Kościelna”, t. XXVIII, Warszawa 1905, s. 116-124.
• Kaczyńska E., Ludzie ukarani. Więzienia i system kar w Królestwie Polskim 1815-1914, Warszawa 1989.
• Kapuścińska A., „Boska teoria socjalna, na której postęp ludzkości zawisł”. Prokop Leszczyński (1812-1895) i literacki projekt kordialno-ultramontański, Poznań 2015.
• Kieniewicz S., Historia Polski (1795-1918), Warszawa 1968.
• Kłoczowski J., Dzieje chrześcijaństwa polskiego, Paryż 1991.
• Koska D., Życie ukryte przed światem. Dzieje klarysek kapucynek z Przasnysza – 150 lat istnienia zakonu, Pelplin 2017.
• Kosyra-Cieślak H., Szymczak R., Poszłam siać do Polski i wzeszło. 150 lat pracy Zgromadzenia Sióstr Niepokalanek, t. 1, Siostry Niepokalanki, Szymanów 2004.
• Koźmiński H., Listy okólne do zgromadzeń ukrytych 1884-1914, (Pisma, t. 12), opr. H. I. Szumił, Warszawa 1998.
• Koźmiński H., Listy do przełożonych i współbraci Zakonu Braci Mniejszych Kapucynów 1867-1916, (Pisma, t. 2), opr. H. I. Szumił, Warszawa 1997.
• Koźmiński, Wiadomości o zgromadzeniach prowadzących życie ukryte przed światem, [w:] Wybór pism o. Honorata Koźmińskiego, cz. 5, Polskie teksty ascetyczne, t. XI, cz. 5, Warszawa 1988, s. 9-78.
• Koźmiński H., Nauki o Trzecim Zakonie Ś.O. Franciszka, Warszawa 1920.
• Koźmiński H., Święty Franciszek Seraficki jego życie, wielkie dzieła, duch, pisma i nauki i ich odbicie w naśladowcach Jego, t. 4, Warszawa 1913.
• [Koźmiński] H., Powieść nad powieściami, Historia miłości Bożej względem rodu ludzkiego, t. I, Włocławek 1909; t. II, Włocławek 1910.
• Koźmiński H., Odpowiedź na ankietę „Przeglądu Powszechnego”: Jakie są szczególniejsze zadania, które katolicyzm u nas w Polsce ma dzisiaj do spełnienia?, „Przegląd Powszechny” 5(1906), s. 18-74.
• Koźmiński H., O zgromadzeniach ukrytych przed światem, Kraków [1901].
• Koźmiński H., Katechizm zakonny, II C, 33, bd, (mps), [w:] Biblioteka Warszawskiej Prowincji Kapucynów w Zakroczymiu.
• Koźmiński H., Ojciec Prokop Kapucyn, Warszawa 1895.
• Koźmiński H., Wiadomości o nowych zgromadzeniach zakonnych powstałych w tym wieku w różnych krajach katolickich. Tłumaczenie z francuskiego, Kraków 1890.
• Krężlik E., Identità e principali impegni della „vita religiosa naskosta” nel pensiero di P. Onorata Koźmiński, Roma 1997.
• Langkammer H., Duch Święty a duchowość, Wrocław 1999.
• Langhammer H., Biblijne podstawy duchowości chrześcijańskiej, Wrocław 1987.
• Lemańska K., Fenomen ukrytego życia zakonnego na przykładzie zgroma-dzeń założonych przez o. Honorata Koźmińskiego, Lublin 1995.
• Marecki J., Prejs R., Zarys historii kapucynów w Polsce, Kraków 2004.
• Mazurek H. M, Powstanie i rozwój ukrytych zgromadzeń bł. Honorata Koźmińskiego w latach 1874-1908, Opracowała i przygotowała do druku Halina Irena Szumił, Sandomierz 2009.
• Miesiąc Maryi dla ludu wiejskiego i dla odprawiających to nabożeństwo w gronie domowników ułożony, a na szczególną cześć BogaRodzicy ofiarowany przez x. Prokopa kapucyna, Warszawa 1853.
• Niebelski E., Duchowieństwo lubelskie i podlaskie w powstaniu 1863 roku i na zesłaniu w Rosji, Lublin 2002.
• Nowak J. A., Duchowość osób konsekrowanych, [w:] Vita consecrata. Adhortacja. Tekst i komentarz, red. A. J. Nowak, Lublin 1998, s. 179-189.
• O. Honorat, Miesiąc seraficzny: Miesiąc październik na cześć Ś. Franciszka, IIC, t. 31 (msp), [w:] Biblioteka Warszawskiej Prowincji Kapucynów w Zakroczymiu.
• Pańczak M. A, Franciszkańskie początki Trzeciego Zakonu, „Studia Fran-ciszkańskie” 6(1994), s. 225-236.
• Pazzelli R., San Fracesco e il Terz`Ordine, Padova 1982.
• Piotrowski W., Wybór kazań niedzielnych, świątecznych i przygodnych, t 1-4, Warszawa 1840.
• Piotrowski W., Kazania w osobliwszych materiach, R 731, (rkp), [w:] Biblioteka Warszawskiej Prowincji Kapucynów w Zakroczymiu.
• Piotrowski W., Przemówienia zakonne (1813-1835), t. 1 – 3, R 772/1; R 772/2; R 772/3 (rkp), [w:] Biblioteka Warszawskiej Prowincji Kapucynów w Zakroczymiu.
• Prejs R., Kapucyni Prowincji Polskiej w rewolucji moralnej i powstaniu styczniowym, [w:] Życie zakonne w Królestwie Polskim w latach 1832-1864, red. W. Graczyk, J. M. Marszalska, Kraków 2015, s. 119-138.
• Prejs P., Kapucyni Prowincji Polskiej po kasacie 1864 r. Losy-postawy, „Studia Franciszkańskie” 8(1997), s. 283-345.
• Prejs R., Zakonnicy franciszkańscy Królestwa Polskiego po kasacie 1864 r. Dzieje-postawy, Warszawa 2003.
• Prejs R., Maryjne piśmiennictwo o. Prokopa Leszczyńskiego, kapucyna, „Studia Franciszkańskie” 3(1988), s. 333-348.
• Rivi P., Francesco D` Assisi e il laicato del suo tempo. Le origini dell`Ordine Francescano Secolare, Padova 1989.
• Rył J., Zakonodawcza działalność Honorata Koźmińskiego OFMCap w Polsce pod zaborem rosyjskim, „Studia Franciszkańskie” 2(1986), s. 257-264.
• Słomka W., Teologia duchowości, [w:] M. Chmielewski, W. Słomka, Polscy teologowie duchowości, Lublin 1993, s. 231-241.
• Synowczyk K., Obecność ukryta na podstawie pism bł. Honorata Koźmiń-skiego, Kalwaria Zebrzydowska 2012.
• Synowczyk K., Błogosławieni słudzy. Wokół Napomnień św. Franciszka z Asyżu, Kraków 2009.
• Szewczul B., Działalność zakonodawcza błogosławionego Honorata Koźmińskiego a nowe instytuty w Kościele katolickim. Studium prawno-historyczne, Warszawa 2008.
• Szymula M., Duchowość zakonna według pism bł. Honorata Koźmińskiego, Warszawa 1999.
• Tarnawski P., La direzzione spirituale nelle vita consecrata femminile secon-do il beato Onorata Koźmiński, Roma 2007.
• Urbański S., Mistyczne perspektywy rozwoju duchowego chrześcijanina wskazane przez Jana Pawła II na początku trzeciego tysiąclecia, [w:] Du-chowość na progu trzeciego tysiąclecia, red. M. Chmielewski, Lublin 1999, s. 101-112.
• Werbiński I., Jedność i wielość duchowości, [w:] Teologia duchowości kato-lickiej, red. W. Słomka, M. Chmielewski i inni, Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1993, s. 70-84.
• Werner M., O. Honorat Koźmiński. Kapucyn 1829-1916, Poznań-Warszawa 1972.
• Wiech S., Kasata klasztorów w Królestwie Polskim w 1864 r. w świetle wspomnień i relacji Dmitrija Anuczina, [w:] Życie zakonne w Królestwie Polskim w latach 1832-1864, red. W. Graczyk, J. M. Marszalska, Kraków 2015, s. 9-36.
• Wielgut D., Błogosławionego Honorata Koźmińskiego teologia ukrytego życia zakonnego, [w:] W kręgu dziejów Kościoła i rodziny franciszkań-skiej, red. R. Prejs OFMCap, Drukarnia Diecezjalna Sandomierz, Warszawa 1999, s. 321-334.
• Zieliński Z., Papiestwo i papieże dwóch ostatnich wieków, Warszawa 1999.
• Żynel A., Duchowość chrześcijańska i jej podstawy w świetle teologii poso-borowej, [w:] Chrześcijańska duchowość (seria „W nurcie zagadnień po-soborowych”, t. 14), red. B. Bejze, Warszawa 1981, s. 7-23.