Socjalizacja jako problem interdyscyplinarny

• Authors: Urban Olga

Title variants

EN

Socialization as an Interdisciplinary Problem

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przedmiotem artykułu są wybrane dyscyplinarne ujęcia problematyki socjalizacji – głównie z zakresu socjologii i psychologii. Wyodrębnione zostały za P. Sztompką dwa zasadnicze sposoby rozumienia tego procesu. W ramach pierwszego z nich przyjmuje się, że ludzie dziedziczą schematy myślenia i działania społecznego, czyli że to sama natura ludzka predestynuje człowieka do pewnego typu aktywności zbiorowej. Taki typ ujmowania socjalizacji charakterystyczny jest zwłaszcza dla koncepcji psychologicznych (np. A. Maslow, G. Allport). W ramach drugiego sposobu myślenia natomiast, typowo ludzki sposób życia nie jest rezultatem dziedziczenia biologicznego, lecz jest nabyty od społeczeństwa, tego, w którym jednostka dorastała. Ludzie nie umieją zatem w sposób naturalny, ale muszą się nauczyć zasad współżycia z innymi. Jest to podejście charakterystyczne przede wszystkim dla socjologii i nauk o kulturze (np. T. Parsons). Te dwa główne sposoby myślenia o socjalizacji powiązane zostaną z odmiennymi, alternatywnymi względem siebie perspektywami poznawczymi: naturalistyczno-psychologistyczną i antyindywidualistyczno-antypsychologistyczną, wyróżnionymi za K. Zamiarą. Każda z tych perspektyw wyznacza inaczej obraz świata, status kultury i społeczeństwa oraz właściwości relacji pomiędzy jednostką a społeczeństwem i kulturą.

EN

This article presents selected disciplinary points of view on socialization issues mainly in relation to sociology and psychology. Two basic ways of understanding of this process are distinguished (as in P. Sztompka). The first way of understanding as­sumes that the ways of thinking and social action are inherited by people, namely that it is human nature that predestines man to a certain type of collective activity. Viewing socialization in such a way is particularly typical of psychological concepts (e.g., A. Maslow, G. Allport). According to the second way of thinking, a typically human way of life is not the result of biological inheritance, but it is acquired from the society in which the individual grew up. Therefore, people are not able to naturally coexist with others but they must learn the rules of this coexistence. This approach is mainly typical for sociology and culture sciences (e.g., T. Parsons). These two main ways of thinking concerning socialization are associated with different cognitive perspectives, which are alternative to each other: a naturalistic, psychologistic perspective and an anti-individualistic, anti-psychologist perspective highlighted by K. Zamiara. Each of these perspectives outlines differently the world view, the status of culture and society and the properties of the relationship between the individual, society and culture.

Keywords

PL

socjalizacja; problem interdyscyplinarny; podejście psychologiczne; podejście antyindywidualistyczne

EN

socialization; interdisciplinary problem; psychological approach; anti-individualistic approach

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II (Wydział Zamiejscowy Prawa i Nauk o Społeczeństwie w Stalowej Woli)
• Journal: Społeczeństwo i Rodzina
• Year: 2013
• Issue: 1(34)
• Pages: 102-115

Contributors

author

Urban Olga

• Zakład Historii i Metodologii Nauk o Kulturze na Wydziale Nauk Społecznych UAM