Kilka uwag na temat idei prawdy w klasycznych Chinach. Część pierwsza: Rozważania metodyczno-metodologiczne

• Authors: Wesołowski Zbigniew , Siqi Wei

Title variants

EN

A Few Remarks upon the Idea of Truth in Classical China. Part One: Reflections on Method and Methodology

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W powyższym artykule autor omawia ideę prawdy w Chinach klasycznych w perspektywie komparatystycznej. W podejściu do idei prawdy kultury zachodnia i chińska różnią się: dla pierwszej kategoria prawdy jest samo przez się zrozumiała, w drugiej zdaje się ona prawie nie występować. Autor stara się najpierw (pierwsza część artykułu) wypracować metodyczno-metodologiczny horyzont spojrzenia na ideę prawdy w Chinach klasycznych, a potem (druga część) na przykładzie Dialogów konfucjańskich przedstawić konfucjański ideał junzi – ludzi szlachetnych – jako nosicieli dao-prawdy. Pierwsza, metodyczno-metodologiczna część artykułu zawiera zarówno problematykę filozoficzną (np. różnicę pomiędzy pojęciem a ideą / teorią a poglądem, historyczność rozumienia jako zasadę hermeneutyczną, pojęcie egzystencji autentycznej jako pierwszorzędną zasadę heurystyczną, potrójny wymiar pojęcia prawdy w zachodniej tradycji filozoficznej jako drugorzędną zasadę heurystyczną, koncepcję prawdy w hermeneutyce jako najbardziej uniwersalną zasadę heurystyczną), jak również sinologiczną problematykę (natura klasycznego języka chińskiego według tradycji chińskiej i sinologów, problem kandydatów leksykalnych problematyki prawdy w klasycznych Chinach, wybór tekstów do analizy i interpretacji idei prawdy w Chinach klasycznych oraz pojęcie Chin klasycznych). Wszystkie te metodycznometodologiczne kroki służą do stworzenia pomostu pomiędzy dwiema odmiennymi ideami prawdy, które powstały na zachodzie i w Chinach.

EN

In the present article, the author describes the idea of truth in the classical China in the comparative perspective. The Western and Chinese cultures differ in their attitudes towards truth: while the former’s understanding of the category of truth is self-evident – in the latter, truth almost seems not to occur whatsoever. The author attempts first to (in the article’s part one) work out the methodical and methodological horizon to look at the idea of truth in classical China, then (part two), on the example of the Analects of Confucius – to introduce the Confucian ideal of junzi, the noble people as the dao-truth bearers. The first, methodical and methodological, part of the article contains both philosophical problems (eg. the difference between a notion and an idea / theory and attitude, the historicity of understanding as the hermeneutic rule, the notion of authentic existence as the primary hermeneutic rule, the triple dimension of the notion of truth in the Western philosophical tradition as the secondary hermeneutic rule, the concept of truth in hermeneutics as the most universal heuristic rule) – as well as the problems of sinology: the nature of the classical Chinese according to the Chinese tradition and sinologists, the problem of the lexical candidates of the questions concerning truth in classical China, selected texts to analyse and convey the idea of truth in classical China and the notion of classical China. All these methodical and methodological steps serve to create a bridge between two different ideas of truth that came into being – one in the West and one in China.

Keywords

PL

prawda; kultura chińska; kultura indoeuropejska; historia

EN

the truth; Chinese culture; Indo-European culture; history

• Publisher: Verbinum / Wydawnictwo Księży Werbistów
• Journal: Nurt SVD
• Year: 2013
• Issue: 1
• Pages: 7-34

Dates

published

2013-06-30

Contributors

author

Wesołowski Zbigniew

author

Siqi Wei

References

• A. Bronk, Prawda i kultura europejska, [w:] W. Strawiński i in. (red.), Myśli o języku, nauce i wartościach. Księga ofiarowana Profesorowi Jackowi Juliuszowi Jadackiemu w sześćdziesiątą rocznicę urodzin, Warszawa 2006
• A. McLeod, Pluralism about Truth in Early Chinese Philosophy: A Reflection on Wang Chong’s Approach, „Comparative Philosophy”, t. 2, nr 1, 2011
• A.Ch. Graham, Disputers of the Tao: Philosophical Argument in Ancient China, Princeton 1989
• A.F. Kola, Nieklasyczna komparatystyka. W stronę nowego paradygmatu, „Second Texts”, nr 12, 2008
• A.H. Bloom, The Linguistic Shaping of Thought: A Study in the Impact of Language on Thinking in China and the West, New Jersey 1981
• B. Wachterhauser (red.), Hermeneutics and Truth, Evanston 1994
• B.L. Whorf, Język, myśl i rzeczywistość, Warszawa 2002
• Bo Mou, Case Analysis IV: A Cross-Tradition Examination – Philosophical Concern with Truth in Classical Daoism, [w:] Bo Mou, Substantive Perspectivism: An Essay on Philosophical Concern with Truth, New York 2009
• Ch. Bensel, Wahrheit und Wandel: Alltägliche Wahrheitsstrategien und Argumentationen in apologetischen Texten, Saarbrücken 2007 (albo) www.sammelpunkt.philo.at:8080/1586/1/WahrheitundWandel.pdf [dostęp: 5.09.2011]
• Ch. Hansen in. (red.), Historical Truth, Historical Criticism and Ideology: Chinese Historiography and Historical Culture from a New Comparative Perspective, Boston 2005
• Ch. Hansen, A Daoist Theory of Chinese Thought: A Philosophical Interpretation, New York 1992
• Ch. Hansen, Chinese Language, Chinese Philosophy, and “Truth”, „The Journal of Asian Studies”, t. 44, nr 3, 1985
• Ch. Harbsmeier, Language and Logic in Traditional China, [w:] J. Needham, Science and Civilisation in China, t. 7, Language and Logic, Cambridge 1998
• Ch. Smith, Hermeneutics and Human Finitude: Toward a Theory of Ethical Understanding, New York 1991
• D. Cannon, An Existential Theory of Truth, „The Personalist Formum”, t. 12, nr 2, 1996
• D.J. Munro, The Concept of Man in Ancient China, Stanford 1969
• E. Sapir, Kultura, język, osobowość, Warszawa 1978
• F.J. Streng, Three Approaches to Authentic Existence: Christian, Confucian, and Buddhist, „Philosophy East and West”, t. 32, nr 4, 1982
• H. Huber, „Was ist Wahrheit?“ – Überblick zu aktuellen Wahrheitstheorien, „Aufklärung und Kritik“, nr 1, 2002
• H. Welch, The Buddhist Revival in China, Cambridge 1968
• H.G. Gadamer, Truth and Method (wyd. 2. poprawione), tłum. J. Weinsheimer, D.G. Marshall, New Haven 2004
• J. Norman, Chinese, Cambridge 1988
• J. Ritter i in. (red.), Historisches Wörterbuch der Philosophie (Historyczny słownik filozofii, dalej: HWPh), t. 12, Darmstadt 2004
• J. Song, Zhongguo gudai de „zhen” xueshuo 中国古代的 „真” 学说 (Teoria „prawdy” w Chinach starożytnych) Qinghai shehui kexue 青海社会科学, 2005
• J. Szaif, Wahrheit. I. Antike, [w:] HWPh, t. 12, 2004
• J.H. Lee, Disputers of the Tao: Putman and Chuang-tzu on Meaning, Truth, and Reality, „Journal of Chinese Philosophy”, t. 25, nr 4, 1998
• K. Xu Keqian, Chinese “Dao” and Western “Truth”: A Comparative and Dynamic Perspective, „Asian Social Sciences”, t. 12, nr 6, 2010
• K.J. Saunders, Buddhism in China: A Historical Sketch, „The Journal of Religion”, t. 3, nr 2, 1923
• K.J. Vanhoozer, Hyperactive Hermeneutics: Is the Bible Being Overinterpreted?, 1990
• K.K.S. Chen, Buddhism in China: A Historical Survey, Princeton 1964
• M. Garrett, Theoretical Buffalo, Conceptual Kangaroos, and Counterfactual Fish, „Early China”, nr 9-10, 1983-1985
• M. Lynch, Truth as One and Many, Oxford 2009
• M.W. Lu, The Confucian, Taoist and Augustinian Approaches to Truth and Their Contemporary Implications, „Journal of Chinese Philosophy”, t. 21, nr 1, 1994
• N. Szabolcs, Hermeneutics of Intertraditional Dialogue, www.koed.hu/serpent/szabi.pdf [dostęp: 22.11.2011]
• P. Crivelli, Aristotle on Truth, Cambridge 2004
• P.W. Cheng, Pictures of Ghost: A Critique of Alfred Bloom’s the Linguistic Shaping of Thought, „American Anthropologist”, New Series, t. 87, nr 4, 1985
• R. Corazzona, Aristotle’s „De Interpretatione”: Semantics and Philosophy of Language, www.ontology.co/aristotle-de-interpretatione.htm [dostęp: 16.02.2012]
• R. Sears, Chinese Etymology, www.chineseetymology.org [dostęp 17.11.2011]
• S. Liu, P.K.H Lee, A Confucian-Christian Dialogue: Liberating Life as a Commitment to Truth, „Ching Feng 景風. Quaterly Notes on Christianity and Chinese Religion and Culture”, t. 33, nr 3, 1990
• Some Ancient Roots of Modern Chinese Thought: This-Worldliness, Epistemological Optimism, Doctrinality, and the Emergence of Reflexivity in the Eastern Chou, „Early China”, t. 11-12, 1985-1987
• W. Chan, Basic Chinese Philosophical Concepts, „Philosophy East and West”, t. 2, nr 2, 1952
• W. Stróżewski, Istnienie i wartość, Kraków 1981; M.A. Krąpiec, Metafizyczne rozumienie rzeczywistości, „Zeszyty Naukowe KUL”, t. 29, nr 1, 1986
• W.Ch. Fang, Chinese Language and Theoretical Thinking: A Review Article, „Journal of Oriental Studies”, t. 22, nr 1, 1984
• X. Rong, Land Route or Sea Route? Commentary on the Study of the Paths of Transmission and Areas in which Buddhism Was Disseminated during the Han Period, tłum. X. Zhou, „Sino-Platonic Papers”, t. 144, 2004

Identifiers

ISSN

1233-9717