Elements of the ancient world in the chronicles by Cosmas of Prague and Gallus Anonymus

• Authors: Chmielewska Katarzyna

Title variants

PL

Elementy antycznego świata w kronikach Kosmasa z Pragi i Anonima zwanego Gallem

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The article shows the way in which two medieval chroniclers: Gallus Anonymous and Cosmas of Prague include elements of ancient world into their narrations. Both Chronica Boemorum by Cosmas and Gallus’ Cronica et gesta ducum sive principum Polonorum refer to the Bible and ancient pagan literature. The author of the article presents similarities and differences of this method of the use of predecessors’ heritage. One of similarities is the natural and unconstrained style which both writers used to imagine the ancient world. The most important difference is the fact that Cosmas refers to antiquity more frequently and widely that Gallus. The author also underlines that the Prague canon was closer to another chronicler of Polish history – Wincenty Kadłubek – in his approach to threads and motives of antiquity.

PL

Artykuł pokazuje sposób, w jaki dwaj średniowieczni kronikarze: Anonim zwany Gallem oraz Kosmas z Pragi włączają do swoich narracji elementy antycznego świata. Zarówno Chronica Boemorum Kosmasa jak Gallowa Cronica et gesta ducum sive principum Polonorum swobodnie nawiązują do Pisma Świętego oraz pogańskiej literatury starożytnej. Autorka wskazuje na podobieństwa i różnice takiego sposobu wykorzystania dorobku poprzedników. Do pierwszych należy naturalny i swobodny styl, w jakim obaj kronikarze posługują się imaginarium antycznego świata, traktując go jako zbiór gotowych przykładów. Podstawową zaś różnicę stanowi fakt, że Kosmas, zdecydowanie częściej i wielowątkowo odwołuje się do dorobku antyku. Autorka zaznacza także, że kanonik praski w swym podejściu do wątków i motywów antycznych był bliższy kolejnemu kronikarzowi polskich dziejów Mistrzowi Wincentemu zwanemu Kadłubkiem.

Keywords

EN

Cosmas of Prague; Gallus Anonymous; historiography; medieval chronicle writing; ancient motives

PL

Kosmas z Pragi; Anonim zwany Gallem; historiografia; kronikarstwo średniowieczne; motywy antyczne

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: UR Journal of Humanities and Social Sciences
• Year: 2024
• Volume: 32
• Issue: 3
• Pages: 5-17

Contributors

author

Chmielewska Katarzyna

• Instytut Historii, Wydział Humanistyczny, Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie

References

• Biblia Sacra iuxta Vulgatam versionem, 2007, ed. R. Weber, Deutsche Bibelgesellschaft, Stuttgart http://www.bibelwissenschaft.de/online-bibeln/biblia-sacra-vulgata/lesenim-bibeltext/ [access: 11.01.2023].
• Boethius A.M.S., 1949, Trost der Philosophie. Philosophiae Consolationis Libri Quinque, ed. E. Gothein, Artemis, Zurich.
• Cosmae Pragensis Chronica Boemorum, 1923, ed. B. Bretholz, Monumenta Germaniae Historica Scriptores rerum Germanicarum, Nova series, vol. 2, Weidmannsche Buchhandlung, Berlin.
• Galli Anonymi cronicae et gesta ducum sive principum Polonorum, 1952, ed. C. Maleczyński, Monumenta Poloniae Historica, Nova Series, vol. 2, Polska Akademia Umiejętności, Kraków.
• Horacjusz Flakkus K., 1988, Dzieła wszystkie, ed. O. Jurewicz, vol. 1‒2, Ossolineum, Wrocław (bilingual edition Latin-Polish).
• Magistri Vincentii dicti Kadłubek Chronica Polonorum, 1994, ed. M. Plezia, Monumenta Poloniae Historica, Nova Series, vol. 11, Polska Akademia Umiejętności, Kraków.
• Ovidius Naso P., Amores, Epistulae ex Ponto, Remedia amoris, Ars amatoria, ed. R. Ehwald, B.G. Teubner, Lipsiae 1903.
• Virgil, 1960, Eclogues, Georgics, Aeneid, ed. T.E. Page, vol. 1–2, William Heinemann LDT, London.
• Auerbach E., 1968, Mimesis. Rzeczywistość przedstawiona w literaturze Zachodu, transl. Z. Żabicki, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
• Banaszkiewicz J., 1979, Kronika Dzierzwy. XIV-wieczne kompendium historii ojczystej, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Gdańsk.
• Bardski K., 2009, Biblia łacińska i jej wpływ na literaturę, „Studia Nauk Teologicznych PAN”, no 4.
• Bláhová M., 2003, Kosmas, první český historik [in:] Duchem, ne mečem. Fakta, úvahy, souvislosti, ed. J. Lakosilová, Lidové nowiny, Praha.
• Brookes R. and Ch., 1984, Popular Religion in the Middle Ages. Western Europe 1000–1300, Thames and Hudson, London.
• Chmielewska K., 2017, Hektor i Mojżesz. Reminiscencje świata antycznego w Kronice polskiej Anonima tzw. Galla [in:] Nobis operique favete. Studia nad Gallem Anonimem, ed. A. Dąbrówka, E. Skibiński, W. Wojtowicz, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa.
• Chmielewska K., 2003, Rola wątków i motywów antycznych w Kronice Polskiej Mistrza Wincentego zwanego Kadłubkiem, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Częstochowa.
• Curtius E.R., 1997, Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, transl.. A. Borowski, Universitas, Kraków.
• Deptuła C., 1990, Galla Anonima mity genezy Polski. Studium z historiozofii i hermeneutyki symboli dziejopisarstwa średniowiecznego, Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
• Evans R., 2008, Utopia antiqua. Readings of the Golden Age and Decline in Rome, Routledge, London.
• Grimal P., 1997, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, transl. M. Bronarska, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków.
• Kałuża Z., 2014, Lektury filozoficzne Wincentego Kadłubka, Instytut Tomistyczny, Warszawa.
• Kolář A., 1924, Kosmovy vztahy k antice, „Sborník filosofické fakulty university Komenského”, no. 3.
• Kras R.J., 2002, Dzieła Salustiusza w warsztacie Anonima zw. Gallem, „Roczniki Humanistyczne”, R. 50, no 2.
• Krzemieńska B., 1999, Břetislav I. Čechy a střední Evropa v prvé polovině XI. století, Garamond, Praha.
• Kubiak Z., 1998, Mitologia Greków i Rzymian, Wydawnictwo Znak, Warszawa.
• Kubusch K., 1986, Aurea Saecula: Mythos und Geschichte. Untersuchung eines Motivs in der antiken Literatur bis Ovid. Lang, Frankfurt am Main.
• Leclercq J., 1997, Miłość nauki a pragnienie Boga, transl. M. Borkowska, Wydawnictwo Benedyktynów, Tyniec‒Kraków.
• Maleczyński K., 1934, Źródła literackie kroniki tzw. Galla Anonima, „Sprawozdania Towarzystwa Naukowego we Lwowie”, R. 14.
• Maleczyński K., 1952, Wstęp [in:] Galli Anonymi cronicae et gesta ducum sive principum Polonorum, ed. C. Maleczyński, Monumenta Poloniae Historica, Nova series, vol. 2, Polska Akademia Umiejętności, Cracoviae.
• Mańkowski J., 1962, Historia trojańska w literaturze i kulturze polskiej 16 wieku, „Meander”, R. 17, no. 3.
• Michałowska T., 1995, Średniowiecze, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Mrozowicz W., 2017, Anonim zwany Gallem i jego kronika. Materiały do bibliografii [in:] Nobis operique favete. Studia nad Gallem Anonimem, ed. A. Dąbrówka, E. Skibiński, W. Wojtowicz, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa.
• Nechutowá J, 2000, Latinská literatura českého středověku do roku 1400, Vyšehrad, Praha.
• Pawłowski K., 2003, Retoryka starożytna w kronice Wincentego Kadłubka. Sztuka narracji, Księgarnia Akademicka, Kraków.
• Plezia M., 1947, Kronika Galla na tle historiografii XII wieku, Polska Akademia Umiejętności, Kraków.
• Plezia M., 1989, Wstęp [in:] Anonim tzw. Gall, Kronika polska, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków.
• Sadílek J., 1997, Kosmovy staré pověsti ve světle dobových pramenů, Petrklíč, Český Těšín.
• Skibiński E., 2012, Antyk w „Kronice polskiej” Anonima tzw. Galla i w „Transalacji św. Mikołaja” tzw. Mnicha z Lido jako problem badawczy, „Studia Europaea Gnesnensia”, no. 6.
• Třeštík D., 1968, Kosmova kronika. Studie k počátkům českého dějepisectví a politického myšlení, Academia, Praha.
• Wielgus S., 1990, Badania nad Biblią w starożytności i w średniowieczu, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
• Wojtowicz W., 2018, Obraz memorialny Troi u Galla Anonima i jego konteksty [in:] Przeszłość w kulturze średniowiecznej Polski, ed. J. Banaszkiewicz, A. Dąbrówka, P. Węcowski, Wydawnictwo Neriton, Warszawa.
• Wolf K., 2009, Troja – Metamorphosen eines Mythos. Französische, englische und italienische Überlieferungen des 12. Jahrhunderts im Vergleich, De Gruyter Akademie Forschung, Berlin.
• Wolverton L., 2015, Cosmas of Prague: Narrative, Classicism, Politics, Catholic University of America Press, Washington.