Opanowani syndromem konsumpcyjnym? Testowanie koncepcji Zygmunta Baumana – komunikat z badań

• Authors: Mateusz Marciniak

Title variants

EN

Dominated by the Consumerist Syndrome? Testing Zygmunt Bauman’s Concept – Research Results

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie o stopień w jakim Baumanowska diagnoza, zgodnie z którą współcześni ludzie – członkowie społeczeństwa konsumpcji są opanowani syndromem konsumpcyjnym przystaje do realiów społeczeństwa polskiego. Wywód został podzielony na dwie części. Pierwsza zawiera omówienie procesu i rezultatu rekonstruowania Baumanowskiej koncepcji oraz obranej strategii jej empirycznego sprawdzania. Najogólniej rzecz ujmując, syndrom konsumpcyjny to zespół właściwości wzorcowego członka społeczeństwa konsumpcji ery płynnej nowoczesności. Zgodnie z syndromem wszystkie elementy rzeczywistości (czas, przestrzeń, przedmioty, innych ludzi, siebie, wartości i społeczeństwo) traktuje on tak, jak przedmioty konsumpcji. Druga część artykułu to próba ustalenia, jak dalece diagnoza Baumana, znajduje potwierdzenie w wynikach badań własnych nad orientacjami konsumpcyjnymi młodzieży akademickiej (450 studentów UAM w Poznaniu), prowadzonych w ramach obronionej rozprawy doktorskiej. W zakończeniu postawiono prognozy dotyczące rozwoju zjawiska.

EN

The objective of the paper is to attempt to answer the question about the extent to which Bauman’s diagnosis (according to which modern humans – members of a consumer society – are dominated by the consumerist syndrome) suits the realities of Polish society. The article is divided into two parts. The first includes an overview of the process and reconstruction result of Bauman’s concept as well as a chosen strategy of its empirical validation. Generally speaking, the consumerist syndrome is a set of properties belonging to a model member of a consumer society in the era of liquid modernity. According to the syndrome, they treat all reality elements (time, space, objects, other people, themselves, values and the society) as items of consumption. The latter part of the paper is the attempt to determine to what extent Bauman’s diagnosis is confirmed by the results of the author’s research on consumer orientation of university students (450 students from Adam Mickiewicz University in Poznań) carried out as part of a defended doctoral dissertation. In the conclusion, the author presents the forecasts regarding the development of the phenomenon.

Keywords

PL

syndrom konsumpcyjny; koncepcja Zygmunta Baumana; studenci

EN

consumerist syndrome; Zygmunt Bauman's concept; academic students

• Publisher: Lubuskie Towarzystwo Naukowe
• Journal: Rocznik Lubuski
• Year: 2013
• Volume: 39
• Issue: 1
• Pages: 101-114

Contributors

author

Mateusz Marciniak

• Uniwersytet Adami Mickiewicza

References

• Aldridge A. (2006), Konsumpcja, przeł. M. Żakowski,Wydawnictwo Sic!, Warszawa.
• Barbour I. G. (1984),Mity. Modele. Paradygmaty. Studium porównawcze nauk przyrodniczych i religii, przeł. M. Krośniak, Znak, Kraków.
• Baudrillard J. (2006), Społeczeństwo konsumpcyjne. Jego mity i struktury, przeł. S. Krolak, Wydawnictwo Sic!, Warszawa.
• Bauman Z. (1997), Nad granicami anarchizmu interpretacyjnego, [w:] „Teksty drugie”. Granice interpretacji (dyskusja), nr 6(48), s. 36-43.
• Bauman Z. (2007a), Konsumenci w społeczeństwie konsumentów, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Bauman Z. (2007b), Płynne życie, przeł. T. Kunz, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• Bauman Z. (2007c), Szanse etyki w zglobalizowanym świecie, Znak, Kraków.
• Bauman Z. (2009), Konsumowanie życia, przeł. M. Wyrwas-Wiśniewska, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Bauman Z., Burszta J. (2008), Kultura do spożycia na miejscu. Z Zygmuntem Baumanem rozmawia Wojciech J. Burszta, [w:] Bauman o popkulturze. Wypisy, oprac. M. Halawa, P. Wrobel, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.
• Benedict R. (1999), Wzory kultury, przeł. J. Prokopiuk, Muza, Warszawa.
• Bukowski M. (2009), Gra w reprezentacje świata społecznego – od wiedzy uogólnionej do usytuowanej, [w:] Psychologia poznania społecznego. Nowe idee, red. M. Kossakowska, M. Kofta, PWN, Warszawa.
• Bylok F. (2005a), Konsumpcja w Polsce i jej przemiany w okresie transformacji, Seria: Monografie, nr 108, Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej, Częstochowa.
• Bylok F. (2005b), Model społeczeństwa konsumpcyjnego, [w:] Konsumpcja – istotny wymiar globalizacji kulturowej, red. A. Jawłowska, M. Kempny, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
• Dudzikowa M. (2012), Niekomfortowe położenie instytucji uniwersytetu w kłopotliwym kontekście. Esej (na)pisany w trosce o rozwój kapitału społecznego, [w:] Jednostkowe i zbiorowe oblicza kapitału społecznego w uniwersytecie, M. Dudzikowa, S. Jaskulska, R. Wawrzyniak-Beszterda, E. Bochno, I. Bochno, K. Knasiecka-Falbierska, M. Marciniak, Impuls, Krakow.
• Elias N. (2008), Społeczeństwo jednostek, przeł. J. Sawiński, PWN, Warszawa.
• Featherstone M. (2001), Koncepcje kultury konsumenckiej, [w:] Zachowanie konsumenta. Koncepcje i badania europejskie, red. M. Lambkin, G. Foxall, F. van Raaij, B. Heilbrunn, PWN, Warszawa.
• Giroux H. A. (2010), Naga pedagogia i przekleństwo neoliberalizmu: przemyśleć edukację wyższą jako praktykę wolności, [w:] Edukacja i sfera publiczna. Idee i doświadczenia pedagogiki radykalnej, tłum. M. Jaworska-Witkowska (i in.), red. H. A. Giroux, L. Witkowski, Impuls, Kraków.
• Grobler A. (2000), Prawda a względność, Aureus, Kraków.
• Heller M. (2009), Filozofia nauki. Wprowadzenie, Petrus, Kraków.
• Hostyński L. (2006), Wartości w świecie konsumpcji, Wydawnictwo Uniwersytetu im. Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Jankowska D. (2003), Studenci pedagogiki o nadziejach i lękach życia w globalnej wiosce, [w:] W akademickiej przestrzeni dialogu. Głos studentów, red. D. Jankowska, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej im. M. Grzegorzewskiej, Warszawa.
• Karwat M. (1998), Wzorce i style uczestnictwa młodzieży w polityce, [w:] Młodzież a zmiany polityczne we współczesnym świecie, red. J. Garlicki, Wydawnictwo Instytutu Nauk Politycznych PAN, Warszawa.
• Kemeny J. G. (1986), O metodzie naukowej, [w:] Filozofia nauki i metodologia badań naukowych. Wybór tekstów źródłowych, red. M. Łojewska, Wydawnictwo Politechniki Warszawskiej, Warszawa.
• Kieżel E., (RED.) (2010), Konsument i jego zachowania na rynku europejskim, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Kwieciński Z. (2000), Pedagogika i edukacja wobec wyzwania kryzysu i gwałtownej zmiany oświatowej, [w:] Alternatywy myślenia o/dla edukacji, red. Z. Kwieciński, IBE, Warszawa.
• Marciniak M. (2011), Orientacje konsumpcyjne młodzieży akademickiej. Perspektywa baumanowska, Impuls, Kraków.
• Markowski D., Setlak P., (RED.) (2008), Społeczeństwo konsumpcyjne. Uwarunkowania społeczne i kulturowe, Wydawnictwo PWSZ, Tarnobrzeg.
• Maruszewski T. (2001), Psychologia poznania, GWP, Gdańsk.
• Melosik Z. (1999), Ponowoczesny świat konsumpcji, [w:] Ciało i zdrowie w społeczeństwie konsumpcji, red. Z. Melosik, Edytor, Poznań-Toruń.
• Melosik Z. (2009), Uniwersytet i społeczeństwo: dyskursy wolności, wiedzy i władzy, Impuls, Kraków.
• Myers D. G. (2003), Psychologia społeczna, przeł. A. Bezwińska-Walerjan, Zysk i S-ka, Poznań.
• Nowak S. (2011), Metodologia badań społecznych, PWN, Warszawa
• Potulicka E., Rutkowiak J. (2011), Neoliberalne uwikłania edukacji, Impuls, Kraków.
• Rogaczewska M. (2005), O kulturze nieufności i polityce zaufania, [w:] Kapitał społeczny w małych miastach, C. Trutkowski, S. Mandes, Scholar, Warszawa.
• Romaniszyn K. (2007), Rzecz o pracy i konsumpcji. Analiza antropologiczna, Nomos, Krakow.
• Sassatelli R. (2007), Consumer Culture. History, Theory and Politics, Sage Publications, Los Angeles-London-New Delhi-Singapore.
• Such J., Szcześniak M. (1999), Filozofia nauki, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
• Szafraniec K. (2008), Potencjał młodzieżowego buntu – uwarunkowania i przyczyny społeczne, [w:] Młodość i oświata za burtą przemian, red. K. Szafraniec, Adam Marszałek, Toruń.
• Szlendak T. (2008), Supermarketyzacja. Religia i obyczaje seksualne młodzieży w kulturze konsumpcyjnej, Wydawnictwo UW, Wrocław.
• Sztompka P. (2000), Trauma wielkiej zmiany, Wydawnictwo Instytuty Studiów Politycznych PAN, Warszawa.
• Świda-Ziemba H. (2005), Młodzi w nowym świecie, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• Terada Y. (2004), Rozwój społeczeństwa konsumpcyjnego i rożne koncepcje wolności, [w:] W cywilizacji konsumpcyjnej, red. M. Golka, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
• Zawadzka A., Górnik-Durose M., (RED.) (2010), Życie w konsumpcji, konsumpcja w życiu: psychologiczne ścieżki współzależności, GWP, Sopot.
• Ziółkowski M. (1990), Orientacje indywidualne a system społeczny, [w:] Orientacje społeczne jako element mentalności, red. J. Reykowski, K. Skarżyńska, M. Ziółkowski, Wydawnictwo Nakom, Poznań.
• Ziółkowski M. (2000), Przemiany interesów i wartości społeczeństwa polskiego. Teorie, tendencje, interpretacje, Wydawnictwo Fundacji „Humaniora”, Poznań.
• Ziółkowski M., Koralewicz J. (2003), Mentalność Polaków, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.