IKONICZNA BIOGRAFIA FRYDERYKA CHOPINA “SKALANA” PRZEZ GENDER, QUEER I KOSMOPOLITYZM JAKO NOWA ODSŁONA SPORU O ROMANTYZM W UJĘCIU NOWOCZESNYM

• Authors: Mackenzie Dorota

Title variants

PL

IKONICZNA BIOGRAFIA FRYDERYKA CHOPINA “SKALANA” PRZEZ GENDER, QUEER I KOSMOPOLITYZM JAKO NOWA ODSŁONA SPORU O ROMANTYZM W UJĘCIU NOWOCZESNYM

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł stanowi analizę trzech konceptów kulturowych, które „kalają” biografię Fryderyka Chopina, geniusza (polskiego) romantyzmu w ujęciu performatywnym. Po pierwsze, namysłowi poddana jest idea gender i rozmyta tożsamość płciowa Chopina w dziewiętnastowiecznej historiografii. Po drugie, fenomen queerowości Chopina, jego dandyzm i związek z cross-dresserką George Sand. Trzeci aspekt biografii artysty, który jest tu omawiany, to kwestia narodowości: przywiązanie Chopina do polskości, a zarazem kosmopolityczny modus życia. Tradycyjne ujęcia biografii Chopina, jak również organiczenia „(arcy)polskiego dyskursu romantycznego” czy też etnocentrycznej tradycji polskiego romantyzmu prowadzą do jednowymiarowej reprezentacji tej postaci. Spojrzenie na życie i twórczość kompozytora przez soczewkę kultury popularnej, a także z użyciem instrumentarium postmodernistycznego samo w sobie stanowi punkt sporu romantycznego, a także sporu o romantyzm. Zatem próba naświetlenia niektórych faktów i epizodów biografii Chopina z innej strony, a także próba obalenia tradycyjnego wizerunku Fryderyka Chopina wydają się ważne i ciekawe, gdyż pozwalają na inny ogląd romantyzmu i jego kontrkultur, a w dalszej perspektywie stawiają pytania o miejsce tradycji romantycznej w nowoczesności.

EN

The paper explores three phenomenona which „taint” the biography of Fryderyk Chopin, the ultimate (Polish) Romantic Genius. Firstly, the notion of gender and the portrayal of Chopin in feminine terms in nineteenth century historiography. Secondly, the phenomenon of the queer, tracing his dandyism and his relationship with the cross-dresser artist George Sand. Thirdly, his dual nationality (despite his deep and genuine nostalgia for Poland) and cosmopolitan approach to life and art. Over-romanticized sources, which are still the mainstream for presenting the life and work of the composer always stress the patriotic card and tend to be rather conservative. The creation of new cultural phenomena by way of Chopin’s performative presence is usually treated with distance and scepticism by scholars from the „classical” school. Thus the pop-cultural presentation of Chopin’s biography with postmodern notions applied to some aspects of his life or the mythical reality it created, may be viewed as a point of contention.Therefore the examination of Chopin’s biography from an altered perspective allows us to discuss Romanticism and its countercultures as well as to place this dispute in the landscape of Romanticism vs. Modernity.

Keywords

PL

Fryderyk Chopin; fortepian; gender; (arcy)polski dyskurs romantyczny; idea polskości; kosmopolityzm

EN

Fryderyk Chopin; piano; gender; Romantic «grand Polish» discourse; concept of Polishness; cosmopolitanism

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe AP
• Journal: Świat Tekstów. Rocznik Słupski
• Year: 2020
• Volume: 18
• Pages: 229-243
• Physical description: Oryginalna praca badawcza

Contributors

author

Mackenzie Dorota

• University of Warsaw

References

• Atwood W.G., Fryderyk Chopin: Pianist from Warsaw, Columbia University Press, New York 1987.
• Barry J., George Sand: Infamous Woman, Doubleday, Garden City N.Y. 1977.
• Bilica K., “Wokół Chopina i Polski”, „Muzyka” 1997, no. 4, Wołomin 2005.
• Bońkowski W., Chopin Gourmet, Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, Warsaw 2015.
• Chopin i jego malarz Teofil Kwiatkowski, Malarstwo i rysunek ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie i Biblioteki Polskiej w Paryżu, Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa, 2010.
• Eigeldinger J.-J., Chopin vu par ses élèves, Fayard, Paris 2006.
• Eigeldinger J.-J., Chopin: Pianist and Teacher, transl. N. Shohet with K. Osostowicz and R. Howat, ed. R. Howat, Cambridge University Press, Cambridge 1988.
• European Romanticism, Literary Cross-Currents, Modes and Models, ed. by G. Hoffmeister, Wayne State University Press, Detroit 1990.
• Epoka Chopina- kultura romantyczna we Francji i w Polsce, ed. by A. Pieńkos, A. Rosales Rodriguez, Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, Warszawa 2013.
• Goldberg H., The Age of Chopin: Interdisciplinary Inquiries, Indiana University Press 2004.
• Helman Z., Skowron Z., Wróblewska-Straus H., (eds.), Korespondencja Fryderyka Chopina. vol. 1–2 (Vol. 2 – Part 1 & Part 2), Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2017.
• Hoffmeister G., European Romanticism, Literary Cross-Currents, Modes and Models. Wayne State University Press, Detroit 1990.
• Kallberg J., Chopin at the Boundaries: Sex, History, and Musical Genre, Harvard University Press, Cambridge MA 1996.
• Maciąg K., „Naczelnym u nas jest artystą”. O legendzie Fryderyka Chopina w literaturze polskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2010.
• Liszt F., The Life of Chopin, transl. J. Pyschowski, ReadaClassic.com, 2010.
• Mickiewicz W., Pamiętniki. [Memoirs], vol. 1, Gebethner & Wolff, Warsaw 1926.
• Perot M., Ariès Ph. and D. George (eds.), A History of Private Life, vol. IV From the Fires of Revolution to the Great War. Harvard University Press, Cambridge MA 1989.
• Pistone D., Le piano dans la littérature française des origines jusque vers 1900, Champion, Paris 1975.
• Pociej B., Polskość Chopina, eds. E, Sławińska-Dahlig, Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, Warszawa 2012.
• Ramann L., Franz Liszt als Künstler und Mensch, Leipzig 1880–94.
• Reid M., George Sand, transl. with a foreword by G. van Slyke, The Pennsylvania State University Press, University Park PA 2018.
• Rink J., Samson J. (eds.), Chopin Studies 2, Cambridge University Press, Cambridge 1994.
• Rosen Ch., Piano notes. The World of the Pianists, Free Press, New York 2004.
• Rosen Ch., The Romantic Generation, Harvard University Press, Cambridge MA 1998.
• Sieradz M. (eds.), 2010. Postscriptum. Warszawa 2011, Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, Warsaw 2013.
• Szklener A. (ed.), Chopin – w poszukiwaniu wspólnego języka. Materiały z konferencji Warszawa 2001, Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, Warsaw 2001.
• Szklener A. (ed.), Chopin’s Work. His Inspirations and Creative Process in the Light of the Sources, Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, Warsaw 2002.
• Szklener A., Comber J., Chylińska M. (eds.), Chopin’s Musical Worlds. The 1840s, Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, Warsaw 2007.
• Szklener A., Comber J., Chylińska M. (eds.), The Sources of Chopin’s Style. Inspirations and Contexts, Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, Warsaw 2010.
• Szklener A., Comber J., Chylińska M., Chopin in Paris. The 1830s., Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, Warsaw 2006.
• Szklener A., Comber J., Tarka K., Bońkowski W. (eds.), Chopin in Performance: History, Theory, Practice, Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, Warsaw 2004.
• Sydow B.E. (ed.), Korespondencja Fryderyka Chopina, (2 vols.), Państwowy Instytut Wydawniczy, Warsaw 1955.
• Tomaszewski M., Chopin. Człowiek, dzieło, rezonans, Polskie Wydawnictwo Muzyczne SA, Kraków 2005.
• Tomaszewski M., Chopin i George Sand, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1990.
• Tomaszewski M., Chopin. 2 Uchwycić nieuchwytne, Narodowy Instytut Fryderyka Chopina Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Warszawa 2016.
• Walker A., Franz Liszt: The Virtuoso Years, 1811–1847 (vol. 1), Cornell University Press, Ithaka New York 2004.