Nauczyciel i jego szanse autonomicznego funkcjonowania w zawodzie (z perspektywy badanych nauczycieli i teorią Pierre’a Bourdieu w tle)

• Authors: Zalewska-Bujak Małgorzata

Title variants

EN

Teacher’s opportunities for autonomous functioning at work (from teachers’ perspective under investigation and with Pierre Bourdieu’s theory in the background)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W tekście stawiam pytanie o możliwość zaistnienia nauczycielskiej autonomii w szkolnej przestrzeni. Stawiam je w kontekście czynionej przez Bogusława Śliwerskiego długoletniej diagnozy zarządzania polską oświatą oraz szkolną demokracją. Usiłując natomiast udzielić odpowiedzi na nurtujące mnie pytanie, posługuję się niewielkim wycinkiem prowadzonych przez siebie analiz (z wykorzystaniem narzędzi analitycznych wskazanych przez Grahama Gibbsa) i interpretacji przeżytych doświadczeń zawodowych nauczycielek szkół różnego szczebla, do których wprowadzam wybrane elementy teorii Pierre’a Bourdieu.

EN

The paper includes a question related to an opportunity for teachers’ autonomy in school’s space. The question occurs in the context of Bogusław Śliwerski’s long-lasting assessment of managing Polish education and schooling democracy. An attempt to answer my question is based on a part of the analysis (performed by me with the help of the analytical tools indicated by Graham Gibbs) and interpretations of teachers’ professional experiences from various stages of education. They focused on some elements of Pierre Bourdieu’s theory.

Keywords

PL

nauczyciel; nauczycielska autonomia; dominacja; szkolna hierarchia; podporządkowanie nauczycieli

EN

teacher; teacher’s autonomy; domination; school’s hierarchy; teachers submitting

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
• Journal: Studia z Teorii Wychowania
• Year: 2018
• Issue: 3 (24)
• Pages: 155-178

Contributors

author

Zalewska-Bujak Małgorzata

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

References

• Babbie E., Podstawy badań społecznych, Przeł. W. Betkiewicz i in., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
• Bourdieu P., Medytacje pascaliańskie, Przeł. K. Wakar, Oficyna Naukowa, Warszawa 2006.
• Bourdieu P., Rozum praktyczny. O teorii działania, Przeł. J. Stryjczyk, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2009.
• Bourdieu P., Passeron J.-C., Reprodukcja. Elementy teorii systemu nauczania, Przeł. E. Neyman, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1990.
• Day Ch., Od teorii do praktyki. Rozwój zawodowy nauczyciela, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2004.
• De Certeau M., Wynaleźć codzienność. Sztuki działania, Przeł. K. Thiel-Jańczuk, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008.
• Dudzikowa M., Pomyśl siebie… Minieseje dla wychowawcy klasy, GWP, Gdańsk 2007.
• Gibbs G., Analiza danych jakościowych, Przeł. M. Brzozowska-Brywczyńska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.
• Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku. T. 1. Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2003.
• Hammersley M., Atkinson P., Metody badań terenowych, Przeł. S. Dymczyk, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2000.
• Konecki K., Przedmowa do wydania polskiego, w: K. Charmaz, Teoria ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej, Przeł. B. Komorowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
• Kwiatkowska H., Tożsamość nauczycieli. Między anomią a autonomią, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2005.
• Kvale S., InterViews. Wprowadzenie do jakościowego wywiadu badawczego, Przeł. S. Zabielska, Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana, Białystok 2004.
• Lofland J., Snow D.A., Anderson L., Lofland L.H., Analiza układów społecznych. Przewodnik metodologiczny po badaniach jakościowych, Przeł. S. Urbańska, M. Żychlińska, A. Kordasiewicz, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, Warszawa 2006.
• Obuchowski K., Człowiek intencjonalny, czyli o tym, jak być sobą, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2000.
• Potulicka E., Pedagogiczne koszty reform koncentrowanych na standardach i testowaniu, w: E. Potulicka, J. Rutkowiak, Neoliberalne uwikłania edukacji, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2010. s. 177-201.
• Potulicka E., Zagrożenia globalizacji: fundamentalizm rynkowy oraz inkorporacja edukacji, w: E. Potulicka, J. Rutkowiak, Neoliberalne uwikłania edukacji, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2010, s. 87-97.
• Reber A. S., Słownik Psychologii, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2002.
• Stemplewska-Żakowicz K., Metoda wywiadu w psychologii, w: (red.) K. Stemplewska-Żakowicz, K. Krejtz, Wywiad psychologiczny, T. 1: Wywiad jako postępowanie badawcze, Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, Warszawa 2005.
• Szkudlarek T., Ekonomia i etyka: przemieszczenia dyskursu edukacyjnego, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja” 2001 numer specjalny: Normatywizm – Etyczność – Zaangażowanie, s. 165-192.
• Sztandar-Sztanderska K., Teoria praktyki i praktyka teorii. Wstęp do socjologii Pierre’a Bourdieu, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2010.
• Śliwerski B., Etyczne problemy przenikania modeli zarządzania jakością do polityki oświatowej, „Annales. Etyka w życiu gospodarczym” 2003 nr 6, s. 333-341.
• Śliwerski B., Meblowanie szkolnej demokracji, Wolters Kluwer, Warszawa 2017.
• Whitty G., Power S., Marketization and privatization in mass education systems. „International Journal of Educational Development” 2000, nr 20 (2000), s. 93–107. https://www.researchgate.net/publication/222544914_Marketization_and_privatization_in_mass_education_systems z dn. 20.06.2016.
• Zalewska-Bujak M., Nauczyciel w polu szkolnym – w świetle teorii Pierre̕a Bourdieu i nauczycielskich narracji, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2017.