Socjologiczne i językowe kryteria opisu i klasyfikacji społecznych odmian języka

• Authors: Kurdyła Tomasz

Title variants

EN

Sociological and language criteria for the description and classification of social varieties of language

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Socjolekty, jako społeczne odmiany języka, powinny być klasyfikowane i opisywane w oparciu o kryteria zarówno językowe, jak i socjologiczne. W praktyce jednak najczęściej wykorzystuje się tylko pierwsze z nich (np. w ujęciu Antoniego Furdala i Danuty Buttler) lub tylko drugie (np. w ujęciu Aleksandra Wilkonia i Tomasza Piekota). Rzadziej łączy się oba te kryteria (Stanisław Grabias). W artykule zaproponowano te aspekty socjologicznego i językowego funkcjonowania odmian języka, które powinny być przez socjolingwistykę wykorzystywane zwłaszcza w charakterystyce socjolektów, ale i w ich typologii. Do kryteriów socjologicznych zaliczono: typ kontaktów w grupie (w tym kontakty za pośrednictwem Internetu), stopień formalizacji grupy, trwałość grupy i rodzaj więzi spajającej grupę. Natomiast wśród kryteriów językowych wyróżniono: nominatywność i ekspresywność, sposób nabywania socjolektu oraz stopień jego kodyfikacji i rangę normy językowej. W artykule doprecyzowano również pojęcie dyferencyjności słownictwa socjolektalnego.

EN

Sociolects, as social varieties of language, should be classified and described on the basis of both linguistic and sociological criteria. In practice, however, most often only either the first one (e.g. according to Antoni Furdal and Danuta Buttler) or the second one is used (e.g. according to Aleksander Wilkoń and Tomasz Piekot). Both these criteria are less frequently combined (Stanisław Grabias). The article proposes those aspects of the sociological and linguistic functioning of language varieties that should be used by sociolinguistics especially in the characterisation of sociolects, but also in their typology. The sociological criteria include: the type of contacts in the group (including contacts made via the Internet), the degree of group formalisation, the durability of the group and the type of bond that binds the group together. Among the linguistic criteria the following were distinguished: nomination and expressiveness, the method of acquiring a sociolect and the degree of its codification and the rank of the linguistic norm. The article also clarifies the concept of the distinguishing features of the sociolectic vocabulary.

Keywords

PL

socjolingwistyka; odmiany języka; socjolekt; profesjolekt; słownictwo dyferencyjne

EN

sociolinguistics; varieties of language; sociolect; professiolect; vocabulary of language varieties

• Publisher: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Journal: Język Polski
• Year: 2023
• Volume: 103
• Issue: 4
• Pages: 52-64

Contributors

author

Kurdyła Tomasz

• Uniwersytet Jagielloński

Identifiers

DOI

https://doi.org/10.31286/JP.00233