Ograniczone odkupienie i skuteczne powołanie. Tezy kalwinizmu dortrechckiego w literaturze współczesnego ewangelikalizmu polskiego

• Authors: Zbigniew Karczewski

Title variants

EN

Limited atonement and effectual calling. Dortrecht Calvinism thesis in the literature of the modern Polish evangelicalism

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Kalwinizm, dominujący nurt teologii reformowanej, jest głównym źródłem współczesnej teologii ewangelikalnej. Od synodu w Dortrechcie (Holandia) w 1619 r. przedstawiany bywa za pomocą twierdzeń, określanych jako „pięć punktów kalwinizmu” i prezentowany za pomocą akronimu TULIP (od pierwszych liter owych twierdzeń w języku angielskim). Autor niniejszego artykułu prezentuje obecność w polskiej literaturze ewangelikalnej po 1989 r. dwóch pojęć: limited atonement – ograniczone pojednanie oraz irresistible grace (effectual calling) – nieodparta łaska (skuteczne powołanie). Obie tezy są dyskutowane w publikacjach polskich autorów ewangelikalnych (baptyści, wolni chrześcijanie, zielonoświątkowcy). Dogmatyki autorów zachodnich (Ch. C. Ryrie, B. Milne, T.C. Hammond) wydawane przez polskie środowisko ewangelikalne także zawierają omówienie obu punktów. Analiza tekstów prowadzi do wniosku, iż poza wąską grupą autorów z Ewangelicznych Kościołów Reformowanych większość polskich ewangelikalistów jest sceptyczna wobec akceptacji obu doktryn, a zwłaszcza tezy o ograniczonym pojednaniu.

EN

Calvinism, a dominant trend in the reformed theology, is a main source of modern evangelical theology. Since synod in Dordrecht (Netherlands) in 1619 it is presented through thesis, called “five points of Calvinism” and is presented using acronym TULIP (from first letters of the thesis in English). Author of the article is describing the presence of two of the terms in Polish evangelical literature after 1989: limited atonement and irresistible grace (effectual calling). Both thesis are disputed in publications of Polish evangelicals (Baptists, Brethren, Pentecostals). Dogmatics of Western authors (Ch. C. Ryrie, B. Milne, T.C. Hammond), published by Polish evangelical circle, have included description of both terms, also. Texts analysis is leading to the conclusion, that except narrow group of authors from Evangelical Reformed Chrurches, majority of Polish evangelicals is skeptical to accept both doctrines, especially the thesis of limited atonement.

Keywords

PL

kalwinizm; reformacja; ewangelikalizm; TULIP; Reformacja w Polsce; predestynacja; Dortrecht; łaska; zbawienie; arminianizm

EN

Calvinism; Reformation; evangelicalism; TULIP; Reformation in Poland; predestination; Dordrecht; grace; salvation; arminianism

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
• Journal: Rocznik Teologiczny
• Year: 2014
• Volume: 56
• Issue: 2
• Pages: 169-182

Contributors

author

Zbigniew Karczewski

References

• Bahsen G.L., Skuteczne odkupienie, [w:] Reformacja w Polsce, nr 3, 2003, http://www.reformacja.pl/pl/rwp/archiwalnenumery/nr_3_2003/647.html (data dostępu: 22.10.2013)
• Bebbington D.W., Evangelicalism, [w:] The Blackwell Encyclopedia of Modern Christian Thought, red. A.E. McGrath, Oxford – Cambridge 1995, s. 184-187
• Doherty S., Nauczanie dzieci doktryn biblijnych, Pszczyna 1999
• Hammond T.C., Zarys teologii, Włocławek 2004
• Harlow R.E., Podstawowe doktryny biblijne. 7. Soteriologia, tłum. W. Chrapek, [w:] Łaska i Pokój, nr 3-4, 1988
• Letham R.W.A., Arminianism, [w:] New Dictionary of Theology, red. S. B. Ferguson, D.F. Wright, J.I. Packer, Leicester – Downers Grove 1988, s. 45-46
• Linder R.D., Dwadzieścia wieków chrześcijaństwa, tłum. T.J. Zieliński, [w:] Myśl Ewangeliczna, 1990 nr 1–2
• Lipiński R., Łaska Boża a predestynacja w pracach Jana Kalwina oraz we współczesnej nauce Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w Polsce, [w:] Nauka – Kościół – Ekumenizm. Studia ofiarowane księdzu Bogdanowi Trandzie, red. K. Karski, Warszawa 1994
• Luter M., De servo arbitrio. O niewolnej woli, tłum. W. Niemczyk, oprac. M. Uglorz, Świętochłowice 2002
• Milne B., Poznaj prawdę. Kompendium teologii chrześcijańskiej, Katowice 1992
• Owen J., Za kogo umarł Chrystus?, [w:] Reformacja w Polsce, nr 3, 2003, http://www.reformacja.pl/pl/rwp/archiwalnenumery/nr_3_2003/646.html (data dostępu: 22.10.2013)
• Pasek Z., Pewność zbawienia w protestantyzmie, [w:] Z. Pasek, Pstrokate piękno. Szkice z historii duchowości chrześcijańskiej, Kraków 1999
• Ryrie Ch.C., Podstawy teologii, Dallas, Texas 1994
• Wiazowski K., Podstawowe zasady wiary chrześcijańskiej, Warszawa 2000